ما در این مطلب قصد داریم بگوییم معاملات برخط چیست؟ و محدودیت های معاملات برخط را مورد بررسی قرار دهیم. طبق ماده ۱۰ دستورالعمل معاملات برخط (معاملات آنلاین) اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، این سازمان قادر خواهد بود محدودیت هایی بر معاملات آنلاین قرار دهد.
بطور کلی می توان گفت سیستم معاملاتی آنلاین یکی از بزرگترین تحولات در بازار بورس است زیرا به میزان قابل توجهی انجام معاملات بورسی را برای سرمایه گذاران راحت نموده زیرا با راه اندازی این سامانه بازار بورس پیش از قبل گسترش یافت و سرمایه گذاران با استفاده از آن قادراند بصورت مستقیم در بورس داد و ستد نمایند. در ادامه بیشنر با معاملات برخط و محدودیت های آن آشنا خواهید شد.
بیشتر بخوانید: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس بصورت مستقیم و غیر مستقیم
معاملات برخط (معاملات آنلاین) چیست؟
معاملات برخط (معاملات آنلاین) فرآیندی می باشد که در آن سرمایهگذار دارای کد معاملات برخط بطور مستقیم خرید و فروش سهام را از طریق اینترنت انجام میدهد. در معاملات برخط بورس، سفارشها پس از ثبت به واسطه سرمایهگذار به سیستم معاملاتی بورس اوراق بهادار تهران و یا فرابورس ایران برای انجام معامله ارسال خواهد شد.
معاملات آنلاین (online Trading) یا معاملات برخط ، تحول بزرگی در خرید و فروش سهام در بازار بورس اوراق بهادار به وجود آورده که دسترسی آسان و همگانی را برای سرمایهگذاران بازار سرمایه به ارمغان آورده است.
معاملات آنلاین سابقه طولانی در بازار سرمایه سایر کشورها دارد. با فعال شدن سامانه معاملات برخط بورس اوراق بهادار، علاوه بر افزایش نقدشوندگی، مقدمات توسعه و رونق روزافزون بازار بورس هم فراهم خواهد شد.
بیشتر بخوانید: ۱۷ توصیه قبل از خرید و فروش سهام در بازار پرتلاتم بورس
محدودیت های معاملات برخط (معاملات آنلاین) چیست؟
معاملات برخط دارای محدودیت هایی می باشد که در حال حاضر این محدودیت ها طی بخشنامه هایی به کارگزاران اعلام گردیده که شامل موارد زیر است:
۱. محدودیت درنوع سفارشات
سفارشات مجاز برای مشتریان معاملات برخط، از لحاظ قیمتی سفارش Limit، از لحاظ زمانی بدون محدودیت (شاملDay،Date (Open و است. (سفارش محدود یعنی در حجم و قیمت مشخص).
۲. محدودیت در زمان معاملات
الف) ساعت ورود سفارش از ۸:۳۰ لغایت ۱۲:۰۰ است.
ب) مشتریان معاملات برخط در زمان حراج نمادهای بازگشایی شده امکان ورود سفارش را ندارند.
ج) مشتریان معاملات برخط در ۱۰ دقیقه پایانی دوره پیش گشایش (۸:۵۰ الی ۹:۰۰) امکان حذف سفارشات را نخواهند داشت.
د) مشتریان معاملات برخط در ۵ دقیقه پایانی معاملات (۱۱:۵۵الی ۱۲:۰۰) امکان ورود سفارشات Day را نخواهند داشت.
۳. محدودیت درحجم سفارش
اکنون محدودیتی برای حجم سفارش ، علاوه بر محدودیت های عادی هسته در معاملات برخط (معاملات آنلاین) وجود ندارد. در سیستم معاملات دامنه مجاز حجم با عنوان آستانه حجم تعیین شده که برای همه یکسان می باشد.
بیشتر بخوانید: ۹ باور غلط سرمایه گذاران در بورس
۴. محدودیت در عرضههای خاص
۱. مشتریان معاملات برخط در زمان حراج نمادهای بازگشایی شده امکان ورود سفارش با رعایت محدودیتهای قیمتی سفارش را دارند.
عرضه های خاص که شامل عرضه اولیه و گشایش نماد است با مکانیزم حراج انجام می شود. مشتریان در عرضه های حراج امکان قرار دادن قیمت، بهتر از بهترین قیمت بازار را ندارند.
در روزهای عرضه اولیه اگر بورس اعلام کند که مشتریان برخط حق معامله را ندارند، باید بر روی نماد عرضه اولیه مسدود شوند.
اگر بورس سهمیهای در این باره اعلام کند، بیشترین حجم خرید مشتری بر روی نماد عرضه اولیه متناسب با اعلام بورس محدود می شود. در عرضه اولیه امکان تغییر قیمت سفارش خرید نسبت به بهترین مظنه برای مشتریان بر خط وجود ندارد.
۲. بورس یا فرابورس باید سهمیه جدایی را برای هر مشتری معاملات برخط در کلیه عرضههای اولیه تعیین نمایند. مشتریان معاملات برخط میتوانند با رعایت محدودیت حجم معامله مشتری برخط به میزان سهمیه تعیین شده، در عرضههای اولیه شروع به خرید کنند.
همه کاربران آنلاین می توانند در رقابت برای خرید سهم عرضه اولیه شرکت نمایند. بر این اساس قبل از شروع رقابت، سقف قابل رقابت برای هر مشتری به اطلاع مدیر معاملات آنلاین رسانده میشود و مدیر معاملات آنلاین این سهمیه را در نرم افزار آنلاین اعمال میکند و پس از شروع رقابت، کاربران می توانند تا سقف تعیین شده سفارش خرید سهم عرضه اولیه وارد سیستم نمایند.
۳. مشتریان برخط حق رقابت و انجام معامله عمده را ندارند.
بیشتر بخوانید: چگونه به یکی از بورس بازان حرفه ای و موفق در ایران و جهان تبدیل شویم
۵. محدودیت های قیمتی سفارش
الف) درصد تفاوت مجاز قیمت سفارش با دامنه مظنه بازار صرفاً در خصوص ورود سفارش در زمان حراج بازگشایی و عرضه اولیه به شرح زیر اعمال میگردد:
- امکان اینکه قیمت سفارش خرید مشتری معاملات برخط بیشتر از بهترین مظنه خرید بازار باشد وجود ندارد.
- امکان اینکه قیمت سفارش فروش مشتری معاملات آنلاین کمتر از بهترین مظنه فروش بازار باشد وجود ندارد.
- درصورتی که سفارش خرید یا فروشی در زمان ورود سفارش مشتری وجود نداشته باشد، محدودیت مذکور اعمال نخواهد شد.
در واقع:
- قیمت سفارش خرید حداکثر یک درصد بیشتر از بهترین مظنه خرید بازار
- قیمت سفارش فروش حداکثر یک درصد کمتر از بهترین مظنه فروش بازار
- در صورتی که سفارش خرید یا فروش در محدوده نوسان قیمت روزانه، در زمان ورود سفارش مشتری وجود نداشته باشد، محدودیت مذکور اعمال نمی شود.
همانگونه که در بالا گفته شد مشتریان در عرضه های حراج امکان قرار دادن قیمت، بهتر از بهترین قیمت بازار را ندارند.
ب) درصد تفاوت مجاز قیمت سفارش با آخرین قیمت معامله:
۱. درصورتی که ارزش سفارش وارده کوچکتر یا مساوی ۱۰۰هزار تومان باشد، تفاوت قیمت سفارش خرید یا فروش با آخرین قیمت معامله حداکثر دو درصد میتواند باشد.
به عبارت دیگر درصورتی که حجم سفارش وارده کوچکتر یا مساوی ۱۰۰۰ سهم یا حق تقدم خرید سهم باشد، تفاوت قیمت سفارش خرید یا فروش با آخرین قیمت معامله حداکثر یک درصد می تواند باشد. این محدودیت بین ساعت ۰۹:۰۰ الی ۱۲:۳۰ اعمال میگردد.
۲. درصورتیکه معاملهای در روز جاری انجام نشده باشد، مبنای قیمت آخرین معامله، قیمت پایانی روز قبل می باشد.