مدیریت نظارت بر بورس های سازمان بورس و اوراق بهادار در اطلاعیه ای خبر از ممنوعیت استفاده از معاملات الگوریتمی و تقسیم سفارشات توسط کلیه مشتریان برخط در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران داد. اما واقعا ممنوع شدن معاملات الگوریتمی به رشد بازار بورس کمک میکند؟ آیا در چند مدت اخیر عامل ریزش بازار معاملات الگوریتمی بوده است؟ ما در این مطلب به بررسی این سوالات خواهیم پرداخت.
آیا ممنوعیت معاملات الگوریتمی به پایان اصلاح بازار کمک می کند؟
معاملات الگوریتمی یعنی استفاده از الگوریتم های ریاضی به جای انسان برای انجام معاملات و یا تحلیل داده ها. در معاملات الگوریتمی سفارشات خرید و فروش توسط یک برنامه کامپیوتری انجام میشود و انسان نقش خاصی در این معاملات ندارد. زمانیکه از معاملات الگوریتمی استفاده میشود نوسانات به شدت افزایش می یابد و سازمان بورس هم به دلیل نوسانات پی در پی اخیر، روند کاهشی بازار سرمایه و سفارشات خرید و فروش دروغین اقدام به ممنوعیت معاملات الگوریتمی کرد.
آیا انجام معاملات الگوریتمی غیرقانونی است؟
سوالی که برای بسیاری از افراد پیش می آید این است که آیا انجام معاملات الگوریتمی غیرقانونی است؟
جواب این سوال هم بله است و هم خیر! اگر استفاده از معاملات الگوریتمی به دستکاری بازار منجر شود غیر قانونی است و اگر صرفا نقش خودکار کردن معاملات و بهره برداری از تحلیل داده های بزرگ را داشته باشد قانونی است. که البته مدیریت نظارت بر بورس های سازمان بورس و اوراق بهادار در اطلاعیه ای خبر از ممنوعیت استفاده از معاملات الگوریتمی و تقسیم سفارشات توسط کلیه مشتریان برخط در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران داد که متن آن بصورت زیر می باشد:
در اطلاعیه محسن خدابخش به کلیه شرکت‌های کارگزاری اعلام شده است که به منظور حفظ شرایط تعادل عرضه و تقاضا در بازار بر ورود سفارشات و معاملات، کلیه مشتریان اعم از حقیقی و حقوقی (به جز بازارگردانان دارای مجوز که با شناسه مشخص شده برای معاملات اقدام به ارسال سفارش می کنند) در خصوص امکان انجام معاملات الگوریتمی در همه نمادهای معاملاتی در بورس و فرابورس تا اطلاع ثانوی غیرفعال شود.
همچنین تقسیم سفارشات به هر روشی توسط مشتریان برخط اعم از حقیق و حقوقی در تمامی نمادهای معاملاتی در سمت فروش، ممنوع است.
درباره معاملات الگوریتمی (معاملات خودکار) در بورس بیشتر بخوانید
ورود الگوریتم های پیچیده به دنیای معاملات دو توانایی عمده را با خود وارد معاملات کرد که تا قبل از آن ناشناخته بود:
- توان لحظه ای تحلیل داده های بزرگ در تایم فریم معاملاتی و به روز رسانی نتایج در کسری از ثانیه
- شبیه سازی انسان و نه رفتار معاملاتی انسانی! شبیه سازی معامله گرانی که وجود خارجی ندارد.
نکته قابل توجه اینجاست که در روال طبیعی برای دستکاری معاملات زمان و مقدار زیادی سرمایه نیاز است و معامله گران بزرگ بازار با استفاده از معاملات الگوریتمی با مقدار کمی از سرمایه خود در مدت بسیار کم اقدام به دستکاری بازار می کنند.
معاملات الگوریتمی راهی برای دستکاری قیمت ها
برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید
فرض کنید میخواهید با دستکاری قیمت یک سهم را پایین بیاورید و بعد از آن اقدام به خرید کنید. برای این کار احتیاج دارید که هم در طرف فروشنده و هم در طرف خریدار ظاهر شوید. استراتژی ساده است شما باید مرتبا در طرف خریدار و فروشنده دستورهای خرید و فروش قیمتی پایین تر بگذارید و بقیه سهامداران را به این نتیجه برسانید که قیمت سهم در حال افت است و تا آنها حاضر به فروش سهام خود در قیمت های پایین تر شوند.
بیشتر بخوانید: علت توقف معاملات الگوریتمی چه بود؟
حال با وجود معاملات الگوریتمی دیگر نیازی نیست خود شما در دستکاری قیمت ها دخالت کنید و در طرف خریدار و فروشنده حضور داشته باشید تنها کافیست یک شرط غیر ممکن برای معامله بنویسید.
بطور مثال فرض کنید از الگوریتمی استفاده میکنید که به محض اینکه قیمت در طرفه عرضه 10 تومان افتاد قیمت شما هم 10 تومان کمتر شود! با اینکار قیمت خرید و فروش به هم نمیرسند و قیمت مرتبا پایین می آید تا جایی که شما به تارگت قیمتی خود برسید. حتی لازم نیست معامله ای انجام دهید علاوه بر آن به دلیل سرعت عملکرد الگوریتم معمولا امکان ردیابی آن برای دیگر معامله گران در تایم فریم معاملاتی نیست و به راحتی بازی میخورند. به زبان ساده با گذاشتن دستور خریدی که از ابتدا قرار نیست انجام شود قیمت را به پایین میکشید.
مشاهده کردید چگونه با معاملات الگوریتمی قیمت را به صف فروش میکشانند! با اینکه این کار کاملا غیر قانونی است اما بارها در بسیاری از نمادها شاهد اینگونه دستکاری ها بوده ایم و همین معاملات الگوریتمی نقش بسیاری در ریزش های اخیر بورس و سهم ها داشت که امیدواریم با ممنوعیت معاملات الگوریتمی عرضه و تقاضا در بازار بر ورود سفارشات و معاملات متعادل شود.
