اختیار معامله که معادل انگلیسی آن Option است در واقع قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده می باشد که طبق آن، خریدار قرارداد دارد تا مقدار مشخصی از دارایی درج شده در قرارداد را در زمان معین با قیمت مشخص که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، بخرد یا بفروشد.
قرارداد اختیار معامله در بورس
در این نوع معامله خریدار قرارداد اختیار معامله، با پرداخت مبلغ مشخصی (قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است)، حق خرید یا فروش دارایی درج شده در قرارداد را در زمانی مشخص به دست می‌آورد.
لازم به ذکر است از اختیار معامله تحت عنوان سپر دفاعی در برابر بازار بورسِ در حال سقوط استفاده میشود.
همچنین در این نوع معامله فروشنده قرارداد اختیار معامله، در ازای اعطای این حق به خریدار مبلغی معین را در زمان عقد قرارداد دریافت می کند و براساس مفاد قرارداد دارایی مذکور را میفروشد.
به این نکته توجه فرمایید که خریدار برای انجام قرارداد هیچگونه تعهد و الزامی ندارد و در صورتی که وی از اجرای قرارداد صرف نظر کند، تنها مبلغی را که در ازای این حق، پرداخت کرده است را از دست می‌دهد. از طرف دیگر فروشنده در صورت تمایل خریدار، مجبور به اجرای قرارداد است.
اما فروشنده در قرارداد اختیار معامله مجبور است که تا قبل از انقضای مهلت قرارداد، هر زمان که خریدار مایل به اجرای قرارداد باشد مفاد قرارداد را اجرا نموده و به معامله دارایی مذکور را در قیمت مشخص شده بپردازد.
لازم به ذکر است که هر دو گروه (چه خریدار چه فروشنده) می‌توانند اختیار خرید یا فروش را در اختیار داشته باشند.
انواع سبک اعمال اختیار معامله
این اوراق ازنظر نحوه اعمال به دو نوع آمریکایی و اروپایی تقسیم بندی میشوند.
1- اختیار معامله آمریکایی
اختیار معامله آمریکایی در هر زمان تا زمان سررسید قابل اجرا می باشد.
2- اختیار معامله اروپایی
اختیار معامله اروپایی بر خلاف اختیار معامله آمریکایی فقط در تاریخ انقضا قابل اجرا می باشد.
توجه داشته باشید که اختیار معامله آمریکایی نسبت به نوع اروپایی ریسک بالاتری دارد و بر همین اساس قیمت بیشتری برای آن مشخص میشود.
انواع اختیار معامله از نظر نوع قرارداد
اختیار معامله از نظر نوع قرارداد به دو نوع اختیار خرید (Call) و اختیار فروش (Put) طبقه بندی می شود که توضیحات آن به شرح زیر می باشد:
1- اختیار خرید
اختیار معامله این اجازه را به خریدار می‌دهد تا در مدت زمان معین در ازای مبلغی مشخص مقدار مشخصی از یک دارایی را در آینده از فروشنده خریداری نماید.
2- اختیار فروش
اختیار معامله این اجازه را به خریدار خود می‌دهد تا مقدار معینی از یک دارایی را با قیمت مشخص و در زمانی معین در آینده بفروشد. در واقع به زبان ساده اختیار فروش به خریدار آن، حق فروش دارایی را می‌دهد.
اختیار معامله باید دارای 4 اصل زیر باشد:
- نوع اختیار معامله مشخص باشد. یعنی مخص باشد اختیار خرید است یا اختیار فروش
- زمان سررسید که خریدار میتواند از حق اختیار خود استفاده نماید مشخص باشد.
- قیمت اعمال (قیمتی که در زمان سررسید، خرید یا فروش بر اساس آن صورت می‌گیرد) باید مشخص باشد.
- قیمت اختیار (همان مبلغی که در ابتدا خریدار بابت حق اختیار پرداخت می‌ود) باید مشخص باشد.
درباره انواع قرارداد در بورس بیشتر مطالعه کنید
مزایای قرارداد اختیار معامله
قرارداد اختیار معامله مزایای زیادی دارد که سه مورد از آنها به شرح زیر می باشد:
1-با توجه به زمانی که دارید درباره خرید و فروش سهام تصمیم گیری کنید
همانطور که میدانید قراردادهای اختیار معامله در بازه زمانی معینی در نظر گرفته می شوند و این موضوع فرصتی را برای خریدار ایجاد میکند تا در این مدت تعیین شده زمان کافی برای تصمیم گیری مناسب (خرید یا فروش سهم) داشته باشند.
به این معنی که خریدار می تواند تصمیم خود مبنی بر خرید یا فروش را تثبیت کند و در مدت زمان باقیمانده تصمیم بگیرد که چه زمانی سهام خود را بفروشد و یا نگه دارد.
2-با قرارداد اختیار معامله ریسک معامله را کاهش دهید
با استفاده از قرارداد اختیار معامله میتوان وضعیت آینده سهم را پیش بینی کرد و میزان ریسک را به حداقل رساند. در واقع در قرارداد اختیار معامله خریدار تنها به اندازه هزینه ای که برای خرید حق اختیار پرداخته است، متضرر خواهد شد.
3-با اختیار معامله، درآمد از سهام برای شما فقط به بازدهی سهام و سود تقسیمی محدود نمیشود
سرمایه گذار میتواند علاوه بر کسب درآمد از بازدهی سهام و سود تقسیمی با فروش قرارداد اختیار معامله سهام هم کسب درآمد کند. در واقع فروش اختیار معامله سهام (متعلق به سرمایه گذار یا سهامی که قصد خرید آن را دارد) از پیش پا افتاده ترین روش های معاملاتی می باشد.
