چندی پیش بود که معاون وزیر رفاه اعلام کرد که به زودی معیار دهک بندی و دسته بندی درآمدی خانوار تغییر خواهد کرد و صدک جای دهک را خواهد گرفت. با انجام این روش ممکن است یارانه ی برخی افراد حذف شود، کسانی که قبلا یارانه دریافت نمی کردند یارانه دریافت کنند و یا ممکن است میزان یارانه خانوار دستخوش تغییر شود. روز گذشته هم سخنگوی دولت گفت شیوه ی دهک بندی به صدک بندی تغییر می کند و گام اول برای تغییر شیوه پرداخت یارانه برداشته شد، به این صورت که اگر تا پیش از این جمعیت ایران به شکل دهک‌بندی طبقه‌بندی شده و میزان یارانه پرداختی بر اساس دهک هر خانوار تعیین می‌شد، قرار است به جای دسته بندی ده تایی در جامعه، جمعیت ایران به صد دسته طبقه‌بندی گردد.
آیا یارانه بگیران تغییر خواهند کرد/ احتمال تغییر میزان یارانه افراد
به گزارش سبدگردان هدف تابستان امسال بود که وزارت رفاه از آمادگی این وزارتخانه برای به روزرسانی دهک‌بندی‌ها خبر داد؛ به دنبال این موضوع، علیرضا عسگریان- معاون رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درخصوص آخرین تغییرات و جابه‌جایی دهک‌ها اعلام کرده بود که «حذف افراد یارانه‌بگیر از لیست یارانه‌بگیران منوط به «آزمون وسع» خانوارها و داده‌های جدید آن است و در حال حاضر داده‌های جدید سال ۱۴۰۲ را در دست داریم و با اعمال آنها در دهک‌ها تغییراتی ایجاد می‌شود».
عسگریان با بیان اینکه داده‌های جدید وسع سنجی خانوارها با اتصال به سامانه‌های دیگر انجام و طبق قانون، داده‌ها هر ۶ ماه یکبار اعمال می‌شود، تاکید کرده بود: «اطلاعات امسال را داریم اما طرح جدید مصوب دولت، باعث شد یکی دو ماه دیگر اعمالشان کنیم، بنابراین بین دهک‌ها تغییراتی ایجاد می‌شود اما سقف پرداختی یارانه دولت که ۲۷ هزار میلیارد تومان است و همچنین مجموع تعداد یارانه‌بگیران تغییر نمی‌کند و کاهش نمی‌یابد بلکه فقط دهک‌های درآمدی برخی افراد جابه‌جا می‌شود».
او همچنین در بخشی از سخنان خود در نشست هم اندیشی اعضای شورای عالی استان‌ها نیز به این موضوع پرداخت و با اشاره به مهاجرت و جابجایی بین دهک‌ها، اعلام کرد: «برای منطقی کردن عدالت در توزیع یارانه باید داده‌ها به روز رسانی شود و باید اراده جمعی شکل گیرد تا داده‌ها هر ۶ ماه یکبار وارد شود تا بتوانیم در این خصوص تصمیم‌گیری کنیم».
طبق آنچه سخنگوی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها اعلام کرده، تنها مسئله‌ای که پیش از این نیز در دستور کار قرار داشته، این بوده است که به جای دهک‌بندی، صدک بندی اتفاق خواهد افتاد؛ به این معنی که هر دهک خود به ۱۰ قسمت تقسیم خواهد شد و این مسئله نیز با هدف شناسایی بهتر در دستور کار قرار گرفته است.
همچنین بخوانید: معیار پرداخت یارانه نقدی تغییر می کند/ صدک جای دهک را خواهد گرفت
ملاک تعیین یارانه بگیران و میزان یارانه چیست؟
عسگریان این را هم گفت: «داده ها که در زمینه حقوق و دستمزد فرد و خانواده، ملک، خودرو، حساب بانکی و تراکنش ها، حساب ساتنا و پایا، فعالیت در بورس، سفر خارجی و … است و جمع این‌ها داده‌ها با هوش مصنوعی بررسی می‌شود و میزان نفوذ هر شاخص مشخص می‌شود و در نهایت نشان می‌دهد که هر فرد در چه دهکی قرار می‌گیرد و چه مقدار باید یارانه دریافت کند. براساس شیوه استحقاق سنجی همه داده‌ها اعمال می‌شود و حتی اگر فردی بیمار خاص در خانواده داشته باشد نیز در شرایط کلی اعمال می‌شود».
به دنبال همین موضوع عسگریان طی هفته جاری در تشریح بیشتر جزئیات دسته‌بندی درآمد خانوارها از«دهک» به «صدک»، اظهار کرد: بر اساس آخرین تغییراتی که صورت می‌گیرد ما دهک‌های درآمدی را از بعد خانواری خارج و به صورت «نفری» دهک‌بندی می‌کنیم تا فاصله دهک‌ها رُند و ساده شود. در گام دوم آنها را به صورت «صدک» در می‌آوریم تا تحلیل بین دهک‌ها کلی نباشد و خیلی ریزتر و دقیق‌تر آنها را بررسی کنیم؛ لذا هر دهک درآمدی تبدیل به ۱۰ قسمت و صدک می‌شود. فرض کنید زمانی می‌گفتند دهک دهم درآمدی باید از دریافت یارانه حذف شود اما از این پس اگر قرار است حذفی در آینده صورت بگیرد، به صورت صدکی است مثلا می‌گویند سه صدک آخر حذف شود و یارانه نگیرد. یا اگر قرار باشد کمک‌های ویژه‌ای ارائه شود هم از این روش استفاده می‌کنیم. قبلا دهک اول را داشتیم که پایین‌ترین دهک درآمدی از نظر معیشتی است و مثلا اگر تصمیم گرفته شود یارانه ویژه‌ای به این دهک داده شود می‌گویند به ۵ صدک اول یارانه ویژه را می‌دهیم که تعدادشان نصف مجموع دهک اول می‌شود؛ لذا قدرت تحلیل صدک بسیار راحت‌تر و فهم فاصله‌های آن بسیار بهتر است. این طرح از ماه آینده اجرایی می‌شود.
وی در خصوص شاخص‌های مدنظر در صدک‌بندی خانوارها برای دریافت یارانه گفت: این داده‌ها و شاخص‌ها خیلی مفصل هستند که مهمترین آن بعد خانوار و ساختار خانواده است؛ اینکه خانوار چند نفره است؟ چند نفر از اعضای خانوار درآمد دارند؟ آیا آن خانوار فرزند معلول و یا بیمار خاص دارد؟ و … که در این طرح شاخص‌های مختلفی بررسی می‌شود.
برای مطالعه بیشتر:
نحوه گرفتن سبد کالا با کارت یارانه/ چگونه می‌توان با کارت یارانه، سبد کالا گرفت؟
