یکی از پرکاربردترین اصطلاحات در بازار بورس ارزش خالص دارایی (NAV) می باشد. ارزش خالص دارایی به محاسبه ارزش ذاتی سهام می‌پردازد. به وسیله این شاخص میتوان ارزش ذاتی دارایی‌های شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری را ارزش‌یابی نمود. ما در این مقاله قصد داریم به بررسی NAV یا ارزش خالص دارایی ها بپردازیم.

ارزش خالص دارایی ها (NAV) یعنی چه؟

NAV مخفف شده ی کلمه Net Asset Value و به معنی ارزش خالص دارایی می باشد. NAV بیان کننده ارزش کل دارایی‌های شرکت پس از کسر بدهی‌های یک صندوق سرمایه گذاری و یا یک شرکت است و محاسبهNAV در مورد شرکت‌های سرمایه‌گذاری مناسب‌ترین روش برای ارزش‌گذاری سهام می باشد.

شاخص NAV یک معیار استاندارد شده میباشد که از آن برای انجام مقایسه عملکرد شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری میتوان استفاده نمود.

به بیان ساده تر ارزش دارایی‌های خالص یا NAV، شاخصی در بورس اوراق بهادار می باشد که به منظور ارزش‌یابی و محاسبه ارزش ذاتی دارایی‌های شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری، مورد استفاده قرار میگیرد.

اگر تمایل دارید درباره عوامل موثر بر قیمت سهام و بازار بورس بیشتر بدانید کلیک کنید.

نحوه محاسبه ارزش خالص دارایی (NAV)

NAV ارزش خالص یک شرکت یا صندوق را نمایش می‌دهد و به روش؛ ارزش کل دارایی‌ها منهای کل بدهی‌های آن مجموعه محاسبه می شود و فرمول آن به صورت زیر می باشد:

NAV= بدهی‌ها – ارزش کل دارایی‌ها

محاسبه ارزش خالص دارایی به ازای هر سهم

برای اینکه هر واحد صندوق یا سهام شرکت سرمایه‌گذاری، را ارزشیابی کنیم باید خالص ارزش دارایی به ازای هر سهم (NAVPS) را که برگرفته از عبارت (Net Asset Value Per Share) است را محاسبه کنیم که به صورت زیر است:

محاسبه ارزش خالص دارایی (NAV)به روش‌های دیگر :

روش‌های دیگر محاسبه NAV بیش‌تر مورد استفاده در شرکت‌های سرمایه‌گذاری می باشد.

روش اول:

NAV = ارزش افزوده دارایی‌های غیرجاری + سرمایه در گردش خالص + ارزش افزوده سرمایه‌گذاری‌ها

ارزش افزوده سرمایه گذاری ها: ارزش افزوده سرمایه‌گذاری‌ها برابر است با ارزش روز سرمایه‌گذاری منهای بهای تمام‌شده سرمایه‌گذاری‌ها.

سرمایه در گردش خالص: نحوه محاسبه سرمایه در گردش خالص؛ دارایی‌های جاری منهای بدهی‌های جاری می باشد.

ارزش افزوده دارایی‌های غیرجاری: ارزش افزوده دارایی‌های غیر جاری برابر است با ارزش روز دارایی‌های غیر جاری منهای بهای تمام‌شده دارایی غیر جاری.

روش دوم:

در این روش NAV از ارزش روز بدهی‌ها منهای مجموعِ ارزش روز دارایی‌های جاری و ارزش روز سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و ارزش روز دارایی‌های جاری به دست می آید.

NAV = ارزش روز بدهی‌ها – (مجموع ارزش روز دارایی‌های جاری + ارزش روز سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها + ارزش روز دارایی‌های جاری)

روش سوم:

در ایران روش سوم روشی است که در شرکت‌های سرمایه‌گذاری معمولاً برای محاسبه NAV به کار میرود.

NAV = ارزش افزوده سرمایه‌گذاری‌ها + بهای تمام‌شده حقوق صاحبان سهام

کاربردهای NAV هر سهم

مهم‌ترین نکته آنست که قیمت سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و یونیت‌تراست مبتنی بر NAV هر سهم آنهاست. به عبارت دیگر قیمتی که سرمایه‌گذاران برای خرید سهام شرکت‌های مذکور می‌پردازند برآوردی از NAV هر سهم به‌علاوه حق‌الزحمه صندوق است.

همچنین قیمتی که سرمایه‌گذاران در فروش هر سهم این گونه شرکت‌ها دریافت می‌نمایند معادل برآوردی از NAV هر سهم منهای حق‌الزحمه صندوق می‌باشد.

مشکلات موجود در محاسبه NAV هر سهم

برای همه افرادی که در بورس سرمایه گذاری میکنند احتمالا این سوال پیش آمده که آیا با محاسبه NAV هر سهم می توان ارزش ذاتی سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری ایرانی را به دست آورد؟

در جواب این سوال پاسخ قطعی ای نمیتوان داد. برخی از مشکلات محاسبه  nav به شرح زیر می باشد.

1. بعضی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی هم فعالیت‌های سرمایه‌گذاری می کنند و هم به انجام فعالیت‌های تولیدی و خدماتی میپردازند. مشخصا محاسبه NAV هر سهم در اینگونه شرکتها فاقد محتوای علمی و عملی می باشند.
2. در ایران شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی از نوع سرمایه ثابت می باشند به همین دلیل بر اساس قوانین اکثر کشورها اینگونه شرکت‌ها نیازی به محاسبه و ارائه NAV ندارند.
3. بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی، پرتفوی غیر بورسی دارند. ارزش گذاری شرکت‌های غیر بورسی که اکثرا حجم بزرگی از سرمایه‌گذاری‌ها را تشکیل می‌دهد با مشکلات و ابهامات زیادی روبه‌رو می باشد، به گونه ای که با اطلاعات برابر، NAVهای کاملا متفاوتی را دو تحلیلگر مالی به دست می آورند. که دلیل تنوع در محاسبات میتواند نبود گزارش EPS و نوع فعالیت شرکت‌ها باشد.
4. اکثریت شرکت‌های سرمایه‌گذاری پذیرفته شده در بورس کشور فعالیت ترکیبی دارند به این معنی که علاوه بر مدیریت سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار اقدام به کنترل و مدیریت هلدینگ ها می کنند که عملیات هلدینگی باعث ایجاد پیچیدگی و ابهام در محاسبه NAV هر سهم می‌شود.
5. در محاسبه NAV هر سهم فرض بر این می باشد که شرکت‌ سرمایه‌گذاری به غیر از سبد سرمایه‌گذاری خود دارایی‌های با اهمیتی دیگری نداشته باشد.
   در صورتی که دارایی‌های تعداد زیادی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی ما دارای حجم زیادی از دارایی‌ها و اموال غیر سرمایه‌گذاری می باشد که محاسبه NAV هر سهم را خدشه دار می کند.

اینگونه مشکلات باعث اختلاف NAV هر سهم درج شده در گزارش صورت وضعیت پرتفوی سرمایه‌گذاری با قیمت سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری شده است.

این میزان تفاوت برای شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری‌های غیربورسی آنها بیشتری است، قابل مشاهده تر است به دلیل اینکه در اطلاعیه‌های صورت وضعیت پرتفوی سرمایه‌گذاری، میزان NAV هر سهم، برای هر سهم طبق ارزش بازار شرکت‌های پذیرفته شده در بورس محاسبه می‌گردد.

مشکلات محاسبه NAV هر سهم باعث شده تا بعضی از سرمایه‌گذاران، شرکت‌های سرمایه‌گذاری را بر مبنای EPS آنها قیمت‌گذاری نمایند.

در صورت تمایل درباره چگونگی سرمایه‌گذاری بر اساس ارزش سهام بیشتر مطالعه کنید.

محاسبه NAV شرکت‌های سرمایه‌گذاری

طبق حسابداری، کشف NAV آسان می باشد، به دلیل اینکه حقوق صاحبان سهام طبق خالص دارایی‌های شرکت اندازه‌گیری و در ترازنامه شرکت ها ثبت می شود.

بیشتر کارشناسان معتقدند زمان مناسب برای خرید سهام زمانی است که p/nav کمتر از ۷۰درصد باشد البته توجه داشته باشید که فقط به این عدد اکتفا نکنید ولی هرچقدر این عدد کوچکتر بود می توانید به بررسی آن سهم برای خرید بپردازید.