روند اصلاحی بازار بورس باعث نگرانی بسیاری از سهامداران شده است در هفته های اخیر شاهد بودیم در اکثر روزها بازار منفی است اما نکته مثبتی که وجود دارد این است که در هفته گذشته بازار اجازه نداد شاخص از کانال یک میلیون و ۶۰۰ واحدی پایین تر بیاید. اما اصلاح بازار بورس تا کی ادامه دارد؟ آیا اصلاح تمام شده و باید منتظر صعود بازار باشیم یا نه اصلاح همچنان ادامه دارد؟ بیایید نگاهی به اتفاقات بازار سرمایه بیندازیم.
آیا اصلاح شاخص بورس ادامه دارد؟
در هفته گذشته شاخص کل بورس تهران در معاملات آخرین روز هفته با اندکی صعود، در کانال یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحدی قرار گرفت. حمایت های خوبی از بازار بورس توسط حقوقی ها و همچنین حقیقی ها صورت گرفت و اجازه نداد شاخص از محدوده مهم ۱ میلیون و ۶۰۰ واحدی کمتر شود و با برچیدن صف فروش بسیاری از سهم ها باعث صعودی شدن شاخص بورس شدند. به خصوص حمایت خوبی که از نمادهای خودرویی صورت گرفت نوید یک بازار بهتر در هفته آینده را دادند.
طرف دیگر سازمان بورس و دولت هستند که بازار سرمایه برای پایان اصلاح و شروع روند صعودی خود به حمایت آن ها نیاز دارد. قوانین خوبی در هفته های گذشته در راستای حمایت از بازار تصویب شده مانند تصویب خرید سهام خرانهسهام خزانه چیست و انواع آن کدامند؟، ممنوعیت اردر فروش کمتر از ۵۰۰ هزار تومان در بیش از یک مرحله، ممنوعیت معاملات الگوریتمی و …
همچنین بسیاری از شرکت ها اقدام به بیمه کردن سهام خود نموده و اوراق اختیار فروش تبعی منتشر کردند.
آیا اصلاح بورس پایان یافته است؟
در معاملات روز گذشته حقوقی ها حمایت خوبی از سهم های شاخص ساز داشتند و کمک کردند تا شاخص بورس رشد ۴۰ هزار واحدی داشته باشد و اگر رفتار هیجانی تازه واردها برای فروش سهام نبود این مقدار بیشتر نیز می شد. بازگشت شاخص بورس به محدوده حمایتی یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحدی می‌تواند نوید بازگشت سهم‌های کوچک‌تر که از نقدشوندگی پایین‌تری برخوردارند را به همراه داشته باشد. با توجه به صعودهای مقطعی قیمت ها در ماه گذشته و با رسیدن به نیمه دوم سال ۹۹ این سوال مطرح می شود که آیا اصلاح بازار کافی نیست و وقت آن نرسیده که بورس روند صعودی خود را از سر بگیرد؟
با نگاهی به معاملات روز گذشته می بینیم که از ۳۱۶ نماد فعال در معاملات، تنها ۱۲۸ نماد با رشد همراه شدند و مابقی با کاهش قیمت روبرو شدند. به نظر می رسد عمده ترس سهامداران ناشی از این است که نتوانند در موقعیت مناسب از سهم خود خارج شوند. زیرا محدودیت حجم مبنا سبب شده تا اختلاف قیمت پایانی و آخرین معامله در بیشتر نمادهای کوچک بازار حتی به ۵ درصد نیز برسد و سهامداران این گروه‌ها نتوانند سهام خود را نقد کنند. و این موضوع نقدشوندگی بازار سرمایه را تهدید می کند.
دلیل توقف معاملات الگوریتمی چه بود؟
در روز گذشته در پی اعتراض فعالان حقیقی بازار معاملات الگوریتمی تا اطلاع ثانوی برای همه (به جز بازارگردانان دارای مجوز که با شناسه مشخص شده برای معاملات اقدام به ارسال سفارش می‌کنند) ممنوع شد و تقسیم سفارش‌ها به هر روشی توسط مشتریان برخط اعم از حقیقی و حقوقی در تمامی نمادهای معاملاتی در سمت فروش، ممنوع اعلام گردید و علت لغو معاملات الگوریتمی حفظ شرایط تعادل عرضه و تقاضا در بازار بر ورود سفارشات و معاملات ذکر گردید.
آیا توقف معاملات الگوریتمی به حفظ تعادل بازار کمک می کند؟ با توجه به اینکه معاملات الگوریتمی در ایران در مقیاس محدودی انجام می شود عموم کارشناسان بازار سرمایه معتقدند که توقف انجام معاملات الگوریتمی تاثیر چندانی بر بازار سرمایه نخواهد داشت. در معاملات الگوریتمی تصمیم به خرید و فروش در قیمت خاص توسط فرد گرفته شده و الگوریتم تنها وظیفه اجرا کردن آن را بر عهده دارد. در این میان کارشناسانی نیز هستند که با وجود تاکید بر وجود چنین ابزارهایی در بازار سهام، با ممنوعیت موقتی آن به دلیل جو منفی حاکم بر بازار موافقند.
به گفته علیرضا تاجبر، کارشناس بازار سرمایه لغو معاملات الگورتیمی خواسته مشترک از سوی بازار بود. معاملات الگوریتمی که حدود یک سالی می‌شود از حضور آن در بازار می‌گذرد در مرحله آزمون و خطا قرار دارد. یک نوع از این معاملات در حقیقت الگوریتمی است که فرآیند بازارگردانی را انجام می‌دهد و فرمول‌های آن بر اساس امیدنامه‌ای طراحی شده که بازارگردانی مطابق آن صورت می‌گیرد. بنابراین معاملات الگوریتمی با این شرایط باید در بازار سهام وجود داشته باشد و همچنان نیز به فعالیت خود ادامه دهد. اما یکسری الگوریتم‌های دیگری در بازار وجود دارد که وظیفه نوسانگیری و معاملات سرخطی را بر عهده دارند. بازار سهام ایران هنوز به مرحله‌ای نرسیده که این نوع الگوریتم‌‌ها در کلیت بازار اثر‌گذاری نداشته باشند.
به اعتقاد تاجبر با توجه به موقعیت حساسی که بازار بورس ایران دارد برای پایان دادن به اصلاح بازار سرمایه باید هر عاملی که این بازار را تحت تاثیر قرار می دهد کنترل شود. با صعودی شدن بازار می توان اجازه داد معاملات الگوریتمی از سر گرفته شوند.
وی تاکید کرد با توجه به اینکه تعداد سهامداران هیجانی در بازار سرمایه ایران کم نیست به نظر می رسد ممنوعیت معاملات الگوریتمی که برخی از آن ها وظیفه نوسانگیری دارند کار درستی برای کنترل بازار است زیرا نوسانگیری می‌تواند در تصمیم‌گیری روزانه سهامداران بسیار اثر‌گذار باشد.
بازار کی بر می گردد؟
به گفته تاجبر کارشناس بازار سرمایه اتمام اصلاح بورس و بازگشت بازار به‌طور مستقیم به اعتماد مردم بستگی دارد. بخشی از سرمایه‌گذاران اعتماد خود را در بازار از دست داده‌اند. باید تمام تلاش ارکان و فعالان نهاد‌های مالی در راستای بازگشت اعتماد باشد. عدم‌ایجاد خلل در فرآیند قیمت‌گذاری و آرامش‌خاطر سرمایه‌گذاران از نکات حائز اهمیت به شمار می‌رود. گزارش‌های ۶ ماهه و گزارش‌های ماهانه از جمله شهریور شرکت‌های تولید‌کننده در راه بازار است. اگر اخلالی در فرآیند قیمت‌گذاری شرکت‌ها ایجاد نشود، اعتماد بازار باز‌می‌گردد و دوباره شاهد روند صعودی خواهیم بود.
