در این مطلب قصد داریم فرایند، مزایا و مدارک لازم به منظـور پذیـرش در فرابـورس ایـران را مورد بررسی قرار دهیم.
شرکت هایی که شرایط پذیرش در بازار بورس را ندارند در بازار فرابورس به معامله می پردازند. پذیرش در فرابورس ایران هم شرایط خاص خود را دارد و چون بازاری جدا از بازار بورس می باشد به این معنا نیست که با هیچ قوانینی در آن حاکم نیست.
بیشتر بخوانید: تفاوت بورس و فرابورس چیست؟
فرایند پذیرش شرکت ها در فرابورس
بر اساس دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس، ۹ بازار مجزا با کارکردهای متنوع برای پذیرش و معامله انواع اوراق بهادار و ابزار مالی در فرابورس ایجاد شده است.
در بازارهای اول، دوم و بازار شرکت های کوچک و متوسط (SME) فرابورس، پذیرش و معاملات سهام شرکت های سهامی عام انجام می شود.
در بازار سوم عرضه اوراق بهادار مانند سهام شرکت های سهامی، حق تقدم سهام، پذیره نویسی سهام و سایر اوراق بهادار انجام میشود.
در بازار ابزارهای نوین مالی کلیه ابزارهای مالی که به تائید شورای عالی بورس رسیده باشد قابل پذیرش و معامله می باشد از جمله این ابزارها می توان انواع اوراق مشارکت، انواع گواهی سرمایه گذاری و انواع صکوک را نام برد.
درباره صکوک این ابزار مالی اسلامی بیشتر بدانید
بازار پایه نیز به عنوان ششمین بازار فرابورس برای اجرای ماده ۳۶ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور ایجاد شده. در بازار پایه معاملات سهام شرکت های ثبت شده نزد سازمان بورس انجام می شود. بازار مشتقه نیز برای معاملات اوراق اختیار خرید و اوراق اختیار فروش تشکیل شده است.
مزایای پذیـرش شرکت ها در فرابـورس
حالا که تا حدودی با فرایند پذیرش در فرابورس آشنا شدید بهتر است که درباره مزایای پذیـرش در این بازار نیز کمی اطلاعات کسب کنبد. از امتیازات پذیرش در بازار فرابورس می توان به تأمین مالی ، هره مندی از معافیت مالیاتی ، امکان وثیقهگذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی و نقل و انتقال آسان و تخفیف مالیات نقل و انتقال اشاره نمود.
۱. تأمین مالی
همانند بازار بورس تأمین مالی یکی از ویژگی های پذیرش در فرابورس می باشد.
- منـابع مالی حاصل شده از افزایش سرمایه، ارزان قیمت است و ریسک فعالیت شرکت را افزایش نمی دهد.
- امکـان تـامین مـالی ارزان قیمـت و در دسـترس از عمـوم مـردم و سرمایه گذاران ازمزیت پذیرش در فرابورس است
- تأمین منابع مالی جدید از طریق صدور سهام جدید و واگذاری به مردم از مزیت پذیرش در فرابورس است
کارکرد اصلی بازارهای اوراق بهادار، تجهیز، جمعآوری و هدایت پساندازهای کوچک مردم برای اجرای طرحهای بزرگ اقتصادی است تا شرکتها با شرایطی آسانتر بتواند از مزایای تامین منابع ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه، استفاده کنند.
علاوه بر فروش سهام و افزایش سرمایه، راهکارهایی از قبیل انتشار اوراق مشارکت، انتشار گواهی سپرده سرمایهگذاری عام و خاص و… برای شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس پیشبینی شده است.
در واقع کارکرد اصلی بازارهای اوراق بهادار، تجهیز، جمعآوری و هدایت پساندازهای کوچک مردم برای اجرای طرحهای بزرگ اقتصادی می باشد تا شرکتها با شرایطی آسانتر بتواند از مزایای تامین منابع ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه، استفاده کنند.
علاوه بر فروش سهام و افزایش سرمایه، راهکارهایی از قبیل انتشار اوراق مشارکت، انتشار گواهی سپرده سرمایهگذاری عام و خاص و… برای شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس پیشبینی شده است.
حتما مطالعه کنید : انواع اوراق بهادار و ماهیت آنها در بازار بورس
۲. بهره مندی از معافیت مالیاتی
شرکتهایی که سهام آنها برای معامله در بازارهای فرابورس داخلی یا خارجی پذیرفته شود در صورتی که در پایان دوره مالی به تایید سازمان بورس حداقل ۲۰ درصد سهام شناور آزاد داشته باشند معادل ۲ برابر از بخشودگی مالیاتی برخوردار میشوند.
طبق ماده ۱۴۳ از هر نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکتها اعم از ایرانی و خارجی در بورسها یا بازارهای خارج از بورس دارای مجوز، مالیات مقطوعی به میزان نیم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام وصول خواهد شد و از این بابت وجه دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام و مالیات بر ارزش افزوده خرید و فروش مطالبه نخواهد شد.
۳. نقل و انتقال آسان و تخفیف مالیات نقل و انتقال
از دیگر مزایای پذیرش در بازار فرابورس می توان به نقل و انتقال آسان و تخفیف مالیات نقل و انتقال می باشد.
مالیات نقل و انتقال سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، نیم درصد ارزش معاملـه می باشد. این نرخ از شرکتهای خارج از بورس یا فرابورس (مالیات ۴درصدی ارزش اسمی) به مراتب کمتر است.
برای نقل و انتقال سهم شرکتهای خارج از بورس فرآیند اداری پیچیده و وقتگیری وجود دارد و اجرای کلیه مراحل مستلزم صرف وقت و تشریفات اداری پیچیده می باشد اما با شروع فعالیت فرابورس و پذیرش شرکتها در این بازار نقل و انتقال آنها به سهولت انجام میگیرد.
۴. امکان وثیقهگذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی
پس از پذیرش سهام شرکتها در فرابورس، امکان وثیقهگذاری سهام و اخذ تسهیلات بر روی سهام شرکتهای پذیرفته شده در این بازار امکان پذیر خواهد شد.
چون با پذیرش سهام شرکت در فرابورس، یک مرجع رسمی بر انجام معاملات شرکت نظارت دارد و قیمت سهام در شرایط عادلانه عرضه و تقاضا تعیین میشود، لذا سیستم بانکی با شرایط سادهتری اقدام به وثیقه گرفتن سهام شرکت میکند.
درباره قانون عرضه و تقاضا و رابطه میان آنها بیشتر بدانید
زیرا در صورت وثیقه شدن سهام، امکان انجام معامله روی آن وجود ندارد و ارزشگذاری سهام وثیقه شده از سوی یک مرجع رسمی به نام فرابورس صورت گرفته است.
با توجه به دستورالعمل پذیرش و عرضه، اسناد و مدارک مورد نیاز برای پذیرش در فرابورس نسبت به مدارک لازم برای پذیرش در بورس کمتر بوده و این مهم به طرز محسوسی دوره زمانی پذیرش شرکتها را کاهش میدهد و به رسمیت شناختن شبکه بانکی کشور، به عنوان دارایی قابل قبول به منظور وثیقه گذاری و اخذ تسهیلات از مزیت پذیرش در فرابورس می باشد.
۵. شفافیت اطلاعاتی
با توجه به نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا، قیمت سهام شرکتها در فرابورس بیان کننده شرایط روشنی برای وضعیت مالی شرکت می باشد و در همه معاملاتی که شرکت یا سهامداران آن انجام میدهند، میتواند مبنای عمل قرار گیرد. همچنین میتواند مبنای وثیقهگذاری و اعتباردهی شرکتها باشد.
بطور کلی انعکاس اطلاعات مالی شرکت های پذیرفته شده در سایت رسمی سازمان بورس و فرابورس و دسترسی به اطلاعات قابل اتکا و استاندارد شـده، و افزایش سرمایه گذاری از مزیت پذیرش در فرابورس می باشد.
بیشتر بخوانید: عرضه و تقاضا در بازار سهام و تاثیر آن بر قیمت سهام
پس از پذیرش سهام شرکتها در فرابورس، مکانیسم قانونی و مراجع رسمی برای اعلام اطلاعات شرکت ایجاد میشود و از نتایج ارائه اطلاعات، شفافیت بیشتر عملکرد مدیران شرکتها خواهد بود.
همچنین با ارائه گزارشهای مالی دورهای تحت نظر حسابرسان معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، سهامداران و سایر سرمایه گذاران به اطلاعات حسابرسی شده دسترسی پیدا میکنند.
۶. پیشبینی فرآیند ساده خروج از فرابورس
در صورتی که به هر دلیل سهامداران عمده شرکتی تصمیم بگیرند، شرکت خود را از فرابورس خارج کنند، در دستورالعمل پذیرش ساز و کاری به این منظور در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج ازاین بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به سادگی امکان پذیر خواهد بود.
مدارک لازم به منظـور پذیـرش در فرابـورس ایـران
هر چند که رویه جدیدی برای پذیرش شرکت ها در فرابورس پیش گرفته شده اما جهت پذیرش در این بازار مدارک زیر نیاز می باشد.
۱. پرسشنامه پذیرش (فرمی حاوی اطلاعات عمومی شرکت، اطلاعات سهامداری، اطلاعات مربوط به فعالیت بر حسب صنعت که باید توسط مدیریت شرکت تکمیـل و به فرابورس ایران ارسال شود؛ این فرم در سایت فرابورس در دسترس می باشد.)
۲. رسید پرداخت حق پذیرش (به ماخذ ۲در هزار سرمایه ثبت شده تا سقف ۱۰۰۰میلیون ریال بـرای بـازار اول و دوم و تـا سـقف ۲۰۰میلیـون ریـال بـرای بـازار شرکت های کوچک و متوسط)
۳. امیدنامه
۴. قرارداد مشاور پذیرش
۵. طرح توجیحی (در صورت وجود طرح های توسعه در شرکت)
۶. آخرین اساسنامه ثبت شده
۷. صورت های مالی مربوط به حداقل یک سال/ دورۀ مالی منتهی به تاریخ پذیرش به همراه گزارش حسابرس و بازرس قانونی
۸. فهرست و مشخصات دارندگان اطلاعات نهانی، موضوع تبصره یک مادۀ ۴۶ قانون بازار اوراق بهادار براساس فرم های سـازمان (فـرم مربوطـه در قسـمت قـوانین و مقـررات در سایت فرابورس ایران در دسترس است)
۹. آخرین گزارش فعالیت هیات مدیره به مجامع عمومی عادی و فوق العاده یا رکن مشابه
۱۰. مصوبه مجمع عمومی عادی صاحبان سهام یا رکن مشابه مبنی بر موافقت با پذیرش اوراق بهادار در فرابورس ایران
۱۱. آخرین نمودار سازمانی مصوب
۱۲. یک نسخه از آخرین مفاصا حساب مالیاتی و برگه های تشخیص مالیات عملکرد بعد از سال تسویه شده
۱۳. صورتجلسات مجامع عمومی سال اخیر و روزنامه رسمی مربوط به آگهی تصمیمات آنها در صورت وجود الزام قانونی
۱۴. سایر اطلاعات مهم به تشخیص متقاضی پذیرش یا درخواست هیات پذیرش (پروانه بهره برداری، قراردادهای مهم، گزارش توجیحی افزایش سرمایه، پیش بینـی سـود و زیـان شرکت و …).