در ادامه مصاحبه عباسعلی حقانی نسب، کارشناس ارشد بورس و رئیس هیئت مدیره سبدگردان هدف با خبرنگار بورس امروز درباره علت های اصلی ریزش بازار بورس و افت بی سابقه شاخص کل را ملاحظه کنید. به گفته حقانی نسب حباب در بازار بورس حباب بد است و بهتر از حباب بدتر است که در بازار ارز و طلا و سایر بازارهای موازی وجود دارد. دولت باید بین حباب بد و بدتر حباب بد را انتخاب کند و نباید در حمایت از بازار سرمایه تعلل کند زیرا هرگونه تعلل دولت باعث ریزش بازار خواهد شد. حقانی نسب یکی از دلایل ریزش بازار را فرآیند آزادسازی سهام عدالت دانست و گفت دارندگان سهام عدالت هرچقدر بازار قرمزتر باشد بیشتر رو به فروش می‌آورند وی حضور پشیتبان برای سهامداران سهام عدالت را لازم دانست. حقانی نسب تصمیم عرضه نفت توسط دولت را یکی دیگر از دلایل ریزش بازار سرمایه دانست. وی با اشاره به نقش سبدگردان ها در ماندگاری پول در بازار سرمایه گفت متاسفانه تاکنون هیچ اقدامی برای ماندگاری پول در بازار سرمایه انجام نشده است.
صحبت های حقانی نسب درباره دلایل ریزش بازار بورس در روزهای اخیر
عضو هیئت مدیره شرکت سبدگردان هدف با اشاره به اینکه مردم ما همیشه در معرض انتخاب بین بد و بدتر بوده‌اند، بنابراین واژه حباب در اقتصاد ایران هم باید به حباب بد و حباب بدتر تقسیم شود، تاکید کرد: مسئولان باید این قضیه را بشکافند و انتخابی مناسب در بین حباب بد و بدتر داشته باشند، ترس از حباب نباید سبب توقف حمایت از بازار سرمایه شود.
عباسعلی حقانی‌نسب درباره شرایط روزهای اخیر بازار سرمایه به خبرنگار بورس امروز گفت: بازار در شرایط اصلاح به سر می‌برد و این اصلاح تداوم داشته است، شنبه هفته گذشته ما شاهد این بودیم که بیش از ۳.۵ درصد از ارزش بازار کاهش یافت.
وی افزود: افت بازار سرمایه ناشی از این نیست که بازار به حداکثر رشد خود رسیده اما در عین حال این شرایط سبب ایجاد ریزش‌ها شده است، بخشی از بازار ما حباب دارد و بخشی هم با توجه به شرایط موجود و تحلیل‌های آینده همچنان ارزنده است.
رئیس هیئت مدیره شرکت سبدگردان هدف تصریح کرد: ما در شرایط بدی از بازار سرمایه قرار نداریم، آنچه اکنون سبب ریزش بازار است را می‌توانیم در سه بخش طبقه‌بندی کنیم، بخش نخست اهمیت بحث حباب است که به دلیل تفکر بخشی از جامعه و دولت (به معنای عام) از نقطه پایان رشد بازار سرمایه است.
مطالعه بیشتر: منظور از حباب در بورس چیست؟
حقانی‌نسب گفت: من فکر می‌کنم که اگر همچین موضوعی صدق کند ناشی از ناآگاهی آنان درباره حباب است. مردم ما همیشه در معرض انتخاب بین بد و بدتر بوده‌اند، بنابراین واژه حباب در اقتصاد ایران هم باید به حباب بد و حباب بدتر تقسیم شود.
وی با تأکید بر وظیفه مسئولان برای مدیریت قضیه حباب افزود: مسئولان باید این قضیه را بشکافند و انتخابی مناسب در بین حباب بد و بدتر داشته باشند، ترس از حباب نباید سبب توقف حمایت از بازار سرمایه شود.
رئیس هیئت مدیره شرکت سبدگردان هدف گفت: اکنون بیش از ۴۰ سال است که با حباب بدتر زندگی می‌کنیم حباب بدتر در ملک و مسکن، بازار خودرو، بازار ارز و سکه و طلا اتفاق می‌افتد. در بسیاری از موارد، شاهد حباب در بازار مسکن، بازار پول و نرخ سود سپرده بانکی بودیم. نرخ سود باید برای نمونه سه درصد باشد و اکنون رقمی حدود ۱۴،۱۵ درصد و در بعضی مواقع ۱۹،۲۲ درصد است که حباب‌های بدتر را شامل می‌شوند.
لزوم انتخاب دولت بین حباب بد و بدتر
حقانی‌نسب با بیان انتخاب حباب بدتر توسط مسئولان اظهار کرد: مسئولان باید در شرایط کنونی اقتصاد به این مفهوم توجه کنند و از بین حباب بد و بدتر حباب بد را انتخاب کنند. در بازار سرمایه وقتی حباب بدتر اتفاق می‌افتد در بازار مسکن، مستاجر یا مصرف کننده نهایی متضرر می‌شود.
عضو هیئت مدیره سبدگردان هدف گفت: اگر حباب بد در بازار سرمایه اتفاق بیفتد سبب افزایش تولید و عرضه در اقتصاد می‌شود. که سرانجام سبب جلوگیری از وقوع رخداد حباب بدتر می‌شود. در حالی که بازار سرمایه رشد می‌کند، ذی‌نفعان بازارهای موازی همواره سیگنال حباب بودن رشد بازار سرمایه می‌دهند.
حقانی‌نسب یادآور شد: هم اکنون در بازار مسکن بالای ۶ یا ۷ برابر قیمت واقعی حباب وجود دارد، چند سال است که این حباب ادامه داشته است. کل ساکنان تهران را می‌توان با دو هزار برج سی طبقه سکونت داد در حالی که شما می بینید با وجود این خانه‌های خالی و دو و نیم طبقه‌سازی ساختمان در تهران، فاصله هزینه ساخت مسکن و قیمت بازار مسکن را به ۶ تا ۷ برابر رسیده است.
وی با بیان اینکه هیچ کس از بازار مسکن، خودرو، ارز و طلا صحبت نمی‌کند و تنها از حباب بازار سرمایه می‌گویند، افزود: ما نباید به‌دلیل منافع شخصی در بازارهای دیگر و حتی دولت نباید به این قضیه دامن بزند. یک بخش ریزش بازار ما این است که هنوز دولت هیچ برنامه مشخصی در انتخاب بازار و حباب ندارد.
سردرگمی دولت در حمایت از بازار سرمایه
این کارشناس ارشد بازار سرمایه اظهار کرد: دولت در شرایط کنونی اقتصاد که با مشکل روبه‌روست تصمیم مشخصی نمی‌گیرد. یک روز تصمیم به حمایت و روز دیگر تصمیم به جلوگیری از آن دارد. یک زمان قصد توقف صندوق و زمانی دیگر برنامه عرضه صندوق را دارد.
حقانی‌نسب با اشاره به عامل دیگر ریزش بازار سرمایه گفت: دولت و مسئولان همواره تأکید بر ورود مستقیم ۴۰ یا ۶۰ میلیون ایرانی در بازار سرمایه دارند. اگرچه فی نفسه آشنایی مردم با بازار سرمایه خوب است، اما ورود مستقیم مردم به بازار سرمایه کار بسیار اشتباهی است.
برای ساماندهی ورود مردم به بازار سرمایه باید کد سبد بورسی جایگزین کد بورسی شود
اشتباه دولت در واگذاری مدیریت سهام عدالت
عضو هیئت مدیره شرکت سبدگردان هدف عنوان کرد: دادن اختیار مدیریت سهام عدالت به دست مردم نا آشنا به بازار سرمایه کار بسیار اشتباهی است، زمانی که مدیریت سهم به دست افراد باشد به کارگزار سفارش خرید و فروش می‌دهند و کارگزار ملزم به اجراست.
وی با اشاره به نتیجه این تصمیم گفت: برای فرد ناآگاه به فضای پوپولیستی بازار باید یک پشتیبان قرار داده شود که به آن‌ها مشاوره دهد یا مدیریت سهام آنان را در دست گیرد. متاسفانه در فرآیند واگذاری مدیریت سهام عدالت نهاد متخصصی از بخش خصوصی به نام سبدگردان کنار گذاشته شده است.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه افزود: افراد ناآشنا به بازار سرمایه تنها قرمز و سبزی تابلو را می‌بینند و بر اساس نیازی که دارند به کارگزاری سفارش می‌دهند. در حالی که اگر یک نهاد متخصص حضور داشته باشد با دادن مشاوره و صحبت، آنان را راهنمایی می‌کنند.
تشدید عرضه‌ها و قفل شدن صفوف در پی آزادسازی سهام عدالت
عضو هیئت مدیره شرکت سبدگردان هدف اظهار کرد: سبدگردان‌ها مردم را در تعیین زمان خرید و فروش سهام و نگهداری یا تامین مالی راهنمایی می‌کنند، بنابراین بخشی از ریزش بازار سرمایه به این فرآیند آزادسازی سهام عدالت باز می‌گردد که هرچقدر بازار قرمزتر باشد آن‌ها هم بیشتر رو به فروش می‌آورند، این تصمیم سبب تشدید عرضه و قفل شدن صف‌ها می‌شود.
حقانی نسب عنوان کرد: بخش دیگری ریزش بازار مربوط به بی‌توجهی مسئولان و متولیان بازار بورس به تفاوت صندوق و سبد است. صندوق‌های سرمایه‌گذاریETF تفاوت زیادی با شرکت‌های سرمایه‌گذاری ندارند. زمانی که بازار منفی است دارندگان واحدهای صندوق‌های ETF هم فروشنده می‌شوند؛ زیرا دارایی داخل صندوق قیمتش در حال کاهش است.
وی با اشاره به ابطال واحدهای صندوق در زمان اصلاحات بازار سرمایه گفت: در گذشته اگر کسی اقدام به خرید واحدهایی از یک صندوق می‌کرد اجازه فروش در کمتر از سه ماه را نداشت. در این صورت جریمه می‌شد، متاسفانه اکنون صندوق‌های ETF و صندوق‌های دیگر فاقد این ویژگی هستند.
فواید حضور سبدگردان‌ها
این کارشناس ارشد بازار سرمایه اظهار کرد: متاسفانه مسئولان به نقش سبدگردان‌ها در ایجاد یک رفتار بلندمدت در بازار سرمایه توجه نمی‌کنند. سال‌هاست که این موضوع را مطرح می‌کنیم که سرمایه‌گذار با امضای قرارداد یک تا ۱۵ ساله با سبدگردان نگاهی بلند مدت را دنبال می‌کند.
عضو هیئت مدیره شرکت سبدگردان هدف گفت: زمانی که سرمایه‌گذار قرارداد یک ساله امضا کند درصورتی که تمایل به فروش زیر یک سال داشته باشد ملزم به پرداخت کارمزد بسیار بیشتر یا جریمه است، بنابراین در عمل افق سرمایه‌گذاری خود را بلندمدت تعیین می‌کند.
حقانی نسب عنوان کرد: این رخداد مانع فروش هیجانی سهام در بازار سرمایه می‌شود و بین عرضه و تقاضای سهام تعادل ایجاد می‌کند، متاسفانه از این ابزار در بازار سرمایه شاید به میزان ۲ درصد هم نیز استفاده نمی‌شود.
اقدامی برای ماندگاری پول در بازار سرمایه نمی‌شود
وی با اشاره به ارسال نامه به دستگاه‌های مسئول با این عنوان گفت: تاکنون هیچ اقدامی برای ماندگاری پول در بازار سرمایه انجام نشده است، انگار به صورت عامدانه فضای بازار ما را پوپولیستی می‌کنند و عده‌ای باهوش‌تر، از مردم ناآگاه کسب سود می‌کنند.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه با بیان مسئله چهارم مؤثر در ریزش بازار سرمایه عنوان کرد: دولت بالای ۲.۵ میلیون میلیارد تومان و بانک‌ها بالای ۱.۲ میلیون میلیارد تومان دارایی سهامی و ملکی دارند. در مدت زمان رشد بازار سرمایه هیچ کدام درصد قابل توجهی از داراییی خود را عرضه نکرده‌اند.
لزوم اجرای ۲ پیش شرط برای گشایش اقتصادی
عضو هیئت مدیره شرکت سبدگردان هدف درباره طرح گشایش اقتصادی دولت گفت: لازم است برای پیش فروش نفت دو پیش شرط اجرا شود، نخست باید حباب سود بانکی را بشکنند و آن را به زیر ۵ درصد کاهش دهند.
حقانی نسب با اشاره با شنیده‌ها درباره کاهش نرخ سود بین بانکی به زیر ۶ درصد گفت: بانک مرکزی به اشتباه سبب شده است نرخ سود بانکی روی ۱۳ درصد قرار گیرد که این روال سبب خلق نقدینگی و ایجاد شرایط کنونی می‌شود.
وی افزود: در این شرایط دولت می‌تواند با فروش دارایی‌های خود و بانک‌ها تأمین مالی کنند. این اقدام سبب کاهش نرخ سود بانکی به زیر ۵ درصد می‌شود، دوم اینکه دولت با عرضه سهام خود همچون نیروگاه‌ها می‌تواند الگوی قیمت‌گذاری را اصلاح کند.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه با اشاره به دارایی‌های دولت همچون پالایشگاه شازند اراک، پالایشگاه آبادان، پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس و دیگر پالایشگاه‌ها گفت: دولت با فروش این دارایی‌ها می‌تواند کسری بودجه صد هزار میلیارد تا دویست هزار میلیارد ریالی خود را تامین کند.
بیشتر بخوانید: فرار دولت از پذیرش، عرضه و فروش سهام با طرح به اصطلاح گشایش اقتصادی
تصمیم نادرست دولت برای رفع کسری بودجه
عضو هیئت مدیره شرکت سبدگردان هدف با بیان رهایی این دارایی‌ها و اتکا به پیش فروش نفت عنوان کرد: پیش فروش نفت برای تأمین مالی دولت افزون بر بازار پولی سبب تخریب وضع بازار سهام نیز می‌شود.
حقانی نسب با اشاره به برنامه کاهش وابستگی دولت به نفت گفت: قرار بود وابستگی دولت به نفت از بین برود و کسری بودجه را از محل دارایی‌ها و اموال دولتی تامین کنند. این تصمیم عرضه نفت نیز یکی از دلایل ریزش بازار سرمایه بود. با بازنگری دولت درباره عرضه صندوق ETF دوم، انتظار داریم با توجه نکات یادشده شاهد اجرای اصلاحات و بهبود شرایط بازار باشیم.
حقیقی‌های حقوقی‌نما
وی با تذکر درباره تقسیم سرمایه‌گذاران بازار سرمایه به دو بخش حقیقی و حقوقی عنوان کرد: این صندوق‌ها همان حقیقی‌های حقوقی‌نما هستند. می‌دانیم تشکیل یک صندوق ETF با خرید شماری واحد توسط افراد حقیقی رخ می‌دهد. زمانی که بازار منفی باشد حقیقی‌ها این صندوق‌ها را ابطال می‌کنند.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه ادامه داد: صندوق‌ها هم مجبور به فروش اوراق بهادارشان هستند، زمانی که برای این صندوق‌ها دوره زمانی و جریمه تعیین نشده باشد نمی‌توان انتظار دید بلندمدت برای سرمایه‌گذاران در واحدهای این صندوق‌ها داشت.
رئیس هیئت مدیره شرکت سبدگردان هدف با بیان این نکته‌ها یادآور شد: مردم، رسانه‌ها، دولت و مسئولان باید در انتخاب فرد مناسب برای مشاوره دقت کنند. متاسفانه به جای مراجعه به افراد دلسور بازار سرمایه شاهد هستیم که مشاوران مردم به این اصلاحات بازار سرمایه دامن می‌زنند.
حقانی سب گفت: زمانی ما بحث حجم مبنا را مطرح کردیم که متاسفانه برای عرضه سهام دولت و بانک‌ها، بازار مصوبه را لغو کرد. این اقدام هم شرایط اصلاح را رشد داد که خود نیز جای تأسف دارد. تنها کارکرد صندوق‌ها در مقایسه با شرکت‌های سرمایه‌گذاری تبدیل حقیقی‌ها به شکل حقوقی است.
صف فروش با حضور صندوق‌ها
وی با تأکید بر اینکه صندوق‌ها حقیقی‌هایی هستند که در ظاهر حقوقی در صف‌های فروش قرار گرفته‌اند، گفت: بسیاری از حقیقی‌های باهوش بازار اقدام به تأسیس شرکت کرده‌اند، این حقوقی‌هایی که اکنون در بازار اقدام به عرضه کرده‌اند همان صندوق‌ها هستند.
لزوم برنامه دولت برای مهار اثر سهام عدالت بر بازار سرمایه
این کارشناس ارشد بازار سرمایه اظهار کرد: در شرایط کنونی تنها جایی که می‌تواند تبعات این قضیه را کم کند دولت است. دولت می‌تواند بازار را مثبت کند تا فشار فروش کم شود. برای دارندگان سهام عدالت باید فرهنگ‌سازی شود که تفکر بلندمدت داشته باشند.
عضو هیئت مدیره شرکت سبدگردان هدف با بیان پیشنهادهایی گفت: مهمترین فرآیند اجرایی برای مدیریت صحیح سهام عدالت عرضه در قالب کدهای PRS و کدهای سبدگردانی با افق زمانی بیش از یکسال است. به عبارت دیگر باید با تک تک صحبت شود تا بتوانند نیاز مالی خود را تشخیص و تفکر بلندمدتی را اتخاذ کنند.
حقانی‌نسب عنوان کرد: حضور پشیتبان برای سهامداران سهام عدالت لازم است تا تا با پشتوانه این متخصص سهام خود را به درستی مدیریت کند. در شرایط کنونی عرضه هیجانی سهامداران حقیقی ناگاه سهام عدالت به بازار سرمایه ضربه زده است.
فرهنگ‌سازی برای مدیریت صحیح سهام عدالت
وی با اشاره به اهمیت نقش رسانه‌ها در فرهنگ سازی افزود: برخی مردم ممکن است ریسک پذیر و مصلحت پذیر نباشند یا به پول نیاز داشته باشند بنابراین انتخاب نادرستی انجام دهند و سهمی را بفروشند که شاخص‌ساز یا رهبر و تاثیرگذار در بازار باشد.
این کارشناس ارشد بازار سرمایه گفت: به هر حال همه این فرآیند‌ها وجود دارد و می‌توان با فرهنگ‌سازی تبعات اینگونه تصمیم را کاهش داد، راهی دیگر طراحی یک صندوقی به‌منظور ایجاد قراردادهای بلندمدت حداقل یک ساله است.
عضو هیئت مدیره شرکت سبدگردان هدف در پایان تأکید کرد: این صندوق می‌تواند افراد را در صورت فسخ زیر یکسال یا زیر ۶ ماه جریمه کند که این هم مشکلاتی ویژه دارد بنابراین تنها راهی که می‌تواند در نظر گرفته شود تشکیل نهادی متخصص برای دارندگان سهام عدالت است، در غیر این صورت تغییری در بهبود وضع بازار سرمایه رخ نمی‌دهد.
