خیلی اوقات پیش می آید که قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله سهم در یک روز معاملاتی باهم برابر نباشند و این موضوع خیلی تعجل آور و دور از ذهن نیست چون این دو قیمت از نظر محاسبه ای و مفهومی متفاوت از یکدیگر هستند. ما در ادامه قصد داریم به بررسی قیمت پایانی چیست؟ و تفاوت قیمت پایانی سهم با قیمت آخرین معامله، بپردازیم

قیمت پایانی چیست؟

قیمت پایانی در واقع میانگینی از قیمت های معامله شده سهم در ساعات معاملاتی و در یک روز معاملاتی طبق حجم معاملات می باشد. معامله سهم در ابتدای روز بعد، طبق قیمت پایانی، آغاز میگردد.

توجه داشته باشید که همیشه قیمت پایانی سهم، با آخرین قیمت سهم برابر نخواهد بود چون قیمت سهام شرکت‌ها، زمانی قادر خواهند بود بیشترین مقدار افزایش یا کاهش روزانه‌ را تجربه کنند که حجم بسیار زیادی از آن سهم در طول ساعت معاملاتی مورد معامله قرار بگیرد. برای بررسی عوامل موثر بر قیمت سهام یکی از گزینه های تاثیر گذار همین قیمت پایانی در بورس است.

در واقع سامانه معاملاتی بورس بعد از اینکه مقدار میانگین موزون قیمت سهم در طول یک روز معاملاتی، را محاسبه نمود به بررسی این موضوع میپردازد که میزان حجم معاملات سهم به اندازه حجم مبنا بوده یا نه؟

رابطه حجم مبنا و حجم معاملات و تاثیر آن بر قیمت پایانی

• اگر میزان حجم معاملات سهم دست کم برابر با حجم مبنا باشد، در این صورت قیمت پایانی سهم را همان میانگین موزون محاسبه شده، در نظر میگیرند و در سامانه معاملات ثبت می‌گردد.
• در صورتی که میزان حجم معاملات سهم کمتر از حجم مبنا باشد به اندازه همان مقدار نسبت، از مقدار کاهش یا افزایش قیمت سهم هم کم میشود و قیمت پایانی هم بر همین اساس محاسبه و در نهایت در سامانه معاملات ثبت میگردد.

بر اساس آنچه گفته شد در می یابیم که وقتی مقدار معاملات سهم از حجم مبنا کمتر باشد، مقدار و درصد افزایش یا کاهش قیمت سهم نیز کمتر از حداکثر میزان افزایش یا کاهش تعیین شده براساس مقررات خواهد بود.

لازم به ذکر است قیمت پایانی سهم براساس میانگین وزنی قیمت سهم در طول یک روز معاملاتی، تعیین می‌شود.

میانگین وزنی چیست و نحوه محاسبه آن؟

برای محاسبه مقدار میانگین وزنی باید یک مجموعه عامل‌های نابرابر و برای هر یک از عامل‌ها، وزن یا ارزش معینی در نظر بگیرید و آن عامل را در وزن مشخص ضرب نمایید و در نهایت جمع این ارقام حاصل شده را بر مجموع وزن‌ها تقسیم نمایید.

بیشتر بخوانید: چه عواملی باعث کاهش حجم معاملات بورس میشود؟

اگر مثلث تعادل، قیمت پایانی فرض شود و قیمت‌های معامله شده با حجم یکسان باشد میانگین قیمت در نقطه مرکز، سطح تعادل را برقرار کرده است، اما اگر قیمت‌ها با حجم‌های متفاوتی معامله شوند میانگین قیمت برای برقراری سطح تعادل نزدیک می‌شود به آن قیمتی که بیشتر معامله روی آن انجام شده است.

حجم مبنا و تاثیر آن بر روی قیمت پایانی سهام

توجه به این نکته ضروری است که در بازار بورس اوراق بهادار، شرکت‌های بورسی دارای حجم مبنا هستند و حجم مبنا روی قیمت پایانی سهم تاثیرگذار خواهد بود.

سامانه معاملاتی بازار بورس پس از اینکه میانگین قیمت سهم در طول روز را که به صورت اتوماتیک و لحظه‌ای محاسبه می‌شود، محاسبه مینماید و به بررسی حجم معاملات با حجم مبنا میپردازد.

بیشتر بخوانید: فرمول و نحوه محاسبه حجم مبنا در بورس

در صورتی میزان حجم معاملات سهم به میزان کمترین مقدار حجم مبنا باشد، میانگینی که محاسبه می شود تحت عنوان قیمت پایانی سهم در تابلوی معاملات ثبت میگردد

ولی در صورتی که حجم معاملات سهام از حجم مبنا کمتر باشد به همان نسبت از مقدار کاهش یا افزایش قیمت پایانی سهم کاسته خواهد شد و این قیمت در تابلوی معاملات ثبت خواهد شد.

حجم مبنای شرکت های فرابورسی:

طبق قانون موجود در سازمان فرابورس ایران مقدار حجم مبنای شرکت‌های فرابورسی یک میباشد و به همین دلیل است که سهام قادر خواهد بود تا با اولین معامله قیمت پایانی آن را به بیشترین و کمترین قیمت خودش برساند.

در صورتی که در بازار فرابورس سهامی در یک روز معاملاتی قیمت‌های متفاوت با حجم‌های مختلف معامله شود، قیمت پایانی این شرکت طبق همان میانگین وزنی که در فوق ذکر شد، حرکت خواهد نمود.

نحوه محاسبه قیمت پایانی در بورس

فرمول کلی قیمت پایانی به صورت زیر می باشد و در ادامه به بررسی و مقایسه آن با حجم مبنا در ۳ حالت خواهیم پرداخت.

محاسبه قیمت پایانی در ۳حالت بیشتر کمتر و مساوی با حجم مبنا

بر اساس آنچه که در مطالب فوق اشاره کردیم قیمت پایانی در واقع نوعی میانگین وزنی قیمت هم محسوب خواهد شد،

حالت۱- حجم معامله شده کمتر از حجم مبنا باشد:

حالت ۲- حجم معامله شده مساوی یا بیشتر از حجم مبنا باشد.

مثالی برای تعیین قیمت پایانی

به طور مثال، قیمت سهمی در ابتدای ساعت معاملاتی روز یکشنبه، ۲۰۰ تومان است و مقدار میانگین قیمت معاملات این سهم در طول ساعات مطالعه روز یکشنبه ۲۰۶ تومان باشد در نتیجه میانگین قیمت سهم در آخرین ساعت معاملاتی روز شنبه، در مقایسه با ساعات ابتدایی، ۶ تومان یعنی به میزان ۳ درصد رشد داشته است.

حالا در صورتی که تعداد سهام معامله شده در آن شرکت در طول ساعات معامله روز یکشنبه، با حجم مبنا برابر باشد، در روز یکشنبه قیمت پایانی سهم ، همان ۲۰۶ تومان می باشد، اما در صورتی که تعداد سهام معامله شده آن شرکت، فقط به اندازه نصف حجم مبنای تعیین شده برای این سهم باشد، مقدار افزایش سهم از ۶ تومان، کاهش پیدا میکند و به ۳ تومان میرسد و قیمت پایانی سهم هم در روز یکشنبه، معادل با ۲۰۳ تومان خواهد بود.

تفاوت قیمت پایانی سهم با قیمت آخرین معامله

قیمت آخرین معامله به آخرین قیمتی گفته می‌شود که در طول یک دوره زمانی به طور مثال یک روز کاری معامله شده باشد. نام دیگر قیمت آخرین معامله، قیمت بسته شدن و معادل انگلیسی آن Close Price میباشد.

و قیمت پایانی میانگینی از قیمت های معامله شده سهم در ساعات معاملاتی و در یک روز معاملاتی طبق حجم معاملات می باشد. توجه داشته باشید که حتما نباید قیمت پایانی با قیمت آخرین معامله یکسان باشد.