در حالی که تنها چند ساعت از اعلام رسمی رم به‌عنوان میزبان دور دوم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا گذشته بود، سخنگوی وزارت امور خارجه اعلام کرد که این گفت‌وگوها بار دیگر در شهر مسقط، پایتخت عمان، برگزار خواهد شد. این تغییر ناگهانی، گمانه‌زنی‌هایی را درباره دلایل پشت‌پرده آن به‌وجود آورده است؛ به‌ویژه آنکه برخی منابع خبری، سفر معاون رئیس‌جمهور آمریکا به ایتالیا را با این تصمیم تهران بی‌ارتباط نمی‌دانند.
به گزارش تجارت‌نیوز، با وجود اعلام اولیه رم به‌عنوان محل برگزاری دور بعدی مذاکرات، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، ساعاتی پیش خبر داد که مذاکرات در همان محل قبلی، یعنی شهر مسقط، برگزار خواهد شد.
پیش از این، آنتونیو تایانی، وزیر خارجه ایتالیا، در گفت‌وگو با خبرگزاری رسمی این کشور (ANSA) از میزبانی رم برای دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا خبر داده بود. همچنین عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در تماس تلفنی با همتای عراقی خود، این موضوع را تأیید کرده بود. این خبر به‌سرعت در رسانه‌های داخلی و خارجی بازتاب یافت.
اما به موازات انتشار این خبر، دو رویداد دیگر نیز در صدر اخبار مرتبط با محل مذاکرات قرار گرفتند: نخست، سفر همزمان جی‌دی ونس، معاون اول ترامپ، به ایتالیا و دوم، دیدار جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، با دونالد ترامپ در آمریکا. طبق گزارش‌ها، این دیدارها پیش از زمان برگزاری مذاکرات برنامه‌ریزی شده‌اند، و همین مسئله گمانه‌هایی درباره تأثیرگذاری آن‌ها بر تصمیم تهران برای بازگشت به مسقط به‌وجود آورده است.
چرا رم به‌عنوان میزبان دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا انتخاب شد؟
انتخاب رم به‌عنوان محل اولیه مذاکرات بی‌دلیل نبود. به نظر می‌رسد رابطه نزدیک دولت راست‌گرای ایتالیا با دونالد ترامپ، و موضع نه‌چندان دوستانه سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و بریتانیا) نسبت به تهران، در این تصمیم نقش داشته‌اند. ایران، در واکنش به تهدیدهای اخیر این سه کشور درباره استفاده از مکانیسم ماشه، ترجیح داد با آمریکا در کشوری دیگر پای میز مذاکره بنشیند. با این حال، اعلام ناگهانی بازگشت مذاکرات به مسقط، از سوی تهران انجام شده و ایالات متحده تاکنون موضع رسمی در این خصوص اتخاذ نکرده است. تنها اظهارنظر ترامپ در این رابطه این بود که: «ایران دارد وقت‌کشی می‌کند، چون به مذاکره با آدم‌های ساده‌لوح عادت کرده است.»
مسیر سخت مذاکرات
دور دوم مذاکرات ایران و آمریکا که همچنان در مسقط برگزار خواهد شد، با هدف کاهش تنش‌ها میان دو کشور، در حالی پیگیری می‌شود که طرفین در دور نخست، گفت‌وگوها را «امیدوارکننده» توصیف کرده بودند. با این حال، ورود به جزئیات پرونده هسته‌ای ممکن است روند گفت‌وگوها را دشوارتر کند. پیش از این دور، وزیر خارجه ایران سفری به روسیه خواهد داشت تا درباره ادامه مذاکرات با مقامات این کشور رایزنی کند.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، نیز اعلام کرده که سرگئی لاوروف و سایر مقامات ارشد روس با عباس عراقچی دیدار خواهند داشت، اما درباره احتمال دیدار وزیر خارجه ایران با ولادیمیر پوتین، هنوز برنامه‌ریزی مشخصی انجام نشده است. جالب آنکه پیش از این نیز، نماینده ویژه ترامپ، استیو ویتکاف، پیش از دور نخست مذاکرات، به روسیه سفر کرده و سپس راهی مسقط شده بود.
دیدارها ادامه دارند
هفته پیش‌رو برای دیپلماسی ایرانی بسیار پُررفت‌وآمد خواهد بود. طبق اعلام اسماعیل بقایی، ایران در تلاش است تا همزمان با گفت‌وگوهای هسته‌ای، فشارهای ناشی از تحریم‌ها را کاهش داده و تعاملات بین‌المللی خود را گسترش دهد. در همین راستا، قرار است رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چهارشنبه ۲۷ فروردین به تهران سفر کند. طبق گفته کاظم غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه، این سفر در راستای تداوم همکاری‌های مشترک و گفت‌وگو با مقامات ایرانی انجام می‌شود.
تهدیدهای پی‌درپی از سوی غرب
همزمان با تحرکات دیپلماتیک ایران، اظهارات تهدیدآمیز نیز از سوی مقامات غربی ادامه دارد. ژان نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، با تأکید بر اهمیت منافع اروپا در مذاکرات ایران و آمریکا، اعلام کرده که سه کشور اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) روند مذاکرات را با دقت زیر نظر خواهند داشت. همچنین کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، ضمن حمایت محتاطانه از این مذاکرات، گفته است: «هدف ما جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است، و در آستانه فعال‌سازی مکانیسم ماشه، نیازمند رویکردی هماهنگ با آمریکا هستیم.»
با وجود تأکید ایران بر اهداف صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای‌اش، کشورهای غربی همچنان این برنامه را مشکوک به اهداف نظامی می‌دانند. دونالد ترامپ نیز در تازه‌ترین اظهارات خود، مدعی شده که در صورت شکست مذاکرات، آمریکا اقدام نظامی را در دستور کار قرار خواهد داد و «رهبری این عملیات را به اسرائیل خواهد سپرد.»
