۲ روش کلی سرمایه گذاری در بورس عبارتند از روش مستقیم و روش غیرمستقیم. روش غیرمستقیم برای عمق بخشی بازار سرمایه و ماندگاری پول در بازار سرمایه روش بهتری است و توصیه بزرگان بازار سرمایه ورود مردم به بورس به شکل غیرمستقیم و از طریق سبدگردانی ها و صندوق های سرمایه گذاری می باشد. اما با وجود اینکه دولت مردم را به سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس تشویق می کند در عمل مشکلات زیادی در این رابطه وجود دارد که یکی از آن ها نحوه تخصیص کد سبد بورسی یا کد PRX می باشد. در ادامه به بررسی مشکلاتی که در راه سرمایه گذاری غیر مستقیم در بورس از طریق سبدگردان ها وجود دارد می پردازیم.

کد prx چیست؟

همان طور که گفتیم یکی از مشکلات مردم برای سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس از طریق سبدگردان ها روند اخذ کد سبد بورسی یا کد prx می باشد. اما کد بورسی prx چیست؟ کد معاملاتی سبد بورسی که به اختصار به آن کد prx گفته می شود کدی است که برای تمام افرادی که دارای سبد بورسی در یک شرکت سبدگردان هستند توسط سازمان بورس صادر می شود. سازمان بورس برای همه قراردادهای سبدگردانی یک کد اختصاصی صادر می‌کند که با حروف PRX آغاز می‌شود. تمام کدهایی که با PRX آغاز می‌شوند، نشانگر یک قرارداد سبدگردانی هستند که دارایی‌های آن به سرمایه‌گذار تعلق داشته و مدیریت آن توسط سبدگردان انجام می‌شود.

برتری کد prx نسبت به کد بورسی

کد prx کد سرمایه گذاری بلند مدت در بورس است. کد prx در واقع کد معاملاتی سبد سرمایه گذاری اختصاصی می باشد. در صورتی که کد prx جایگزین کد بورسی شود و همه مردم به شکل غیرمستقیم وارد بورس شوند می توان از مزایای زیر برخوردار شد:

• کد prx مهمترین ابزار ماندگاری پول در بازار سرمایه است، وقتی ورود به بورس از طریق سبدگردان ها انجام شود باعث می شود بازار سرمایه از رفتارهای هیجانی سهامداران به دور باشد. سهامداران تازه وارد بلافاصله بعد از انتشار اخبار و شایعات منفی پیرامون یک سهم اقدام به فروش کرده و صف های فروش سنگین تشکیل می دهند و یا برعکس با شنیدن اخبار و یا شایعات مثبت پیرامون یک سهم اقدام به تشکیل صف های خرید می کنند و با این اقدامات عجولانه خود به اعتبار بازار سرمایه خدشه وارد می کنند. در مقابل سبدهای سرمایه گذاری معمولا دید بلند مدت دارند و ماندگاری پول در بازار سرمایه را افزایش می دهند.
• یکی دیگر از مزیت های کد سبد بورسی یا کد prx این است که اگر این کدها جایگزین کدهای مستقیم بورسی شوند یا به عبارتی ورود غیرمستقیم به بورس جایگزین ورود مستقیم به بورس شود بساط سایت های مجازی و سیگنال دهی، سبدگردانی های غیر رسمی و شایعه پراکنان فعالیت های غیر رسمی کارگزاری ها برچیده می شود.
• کد سبدگردانی مشتری در بورس راه حل اصلی ساماندهی بازار سرمایه است و دولت باید در این زمینه اقدامات مقتضی را انجام دهد.

مشکلات مردم برای سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس

طولانی بودن پروسه دریافت کد prx یکی از مشکلات مردم در ورود غیرمستقیم به بورس است. علیرغم اینکه ورود مستقیم به بورس از طریق کد بورسی آنلاین نیاز به آموزش و مهارت دارد و برای اختصاص کد بورسی به افراد باید جوانب مختلفی در نظر گرفته می شود دیده می شود که دریافت کد بورسی بلافاصله انجام می شود در صورتی که مردم برای دریافت کد prx مجبورند گاهی تا یک هفته صبر کنند. در صورتی که کد معاملاتی سبد بورسی روش مطمئن تری است و باید اختصاص آن سریعتر انجام شود. دولت برای حمایت از ورود غیرمستقیم مردم به بورس باید روند تخصیص کد سبد بورسی را تسهیل نماید.

مردم برای سرمایه گذاری غیرمستقیم از طریق سبدگردان ها مجبور به پرداخت مبلغ ۱۰ میلیون تومان به حساب یک سبدگردان هستند تا کد سبد بورسی برای آن ها صادر شود در صورتی که در ورود مستقیم به بورس می توان با پرداخت ۱۰ هزار تومان اقدام به دریافت کد بورسی نمود و روند تخصیص ساده کد بورسی باعث شده است نهادینه کردن کد سبد بورسی با تاخیر بیفتد.

دولت همیشه اذعان به ضرورت سرمایه گذاری حرفه‌ای در بازار سرمایه دارد ولی ولی عملا سیاست‌ها و ساختار‌های بازار سرمایه به نفع سرمایه گذاران مستقیم است.

یکی از کم کاری ها در این زمینه این است که آمار مربوط به کد‌های PRX اعلام نمی‌شود. به نظر می‌رسد این کم کاری ناشی از لابی گری کارگزاری هاست و منافع کارگزاران به منافع سرمایه گذاران ارجحیت دارد.

فرهنگ سرمایه گذاری از طریق افراد آشنا به بورس در کشور ما نهادینه نشده است و اکثریت مردم آشنایی کافی با مراجع ورود غیرمستقیم به بورس را ندارند. در حالی که در اکثر نقاط دنیا جریان برعکس است و کمتر کسی اقدام به ورود مستقیم به بورس می کند.

چرا سرمایه گذاری غیرمستقیم بهتر است؟

سرمایه گذاری در بورس به روش مستقیم برای افرادی مناسب است که وقت کافی و دانش و تخصص بورسی دارند. در حال حاضر بیشتر افرادی که در بازار بورس فعالیت می کنند افراد تازه وارد به بورس هستند که تنها بر اساس شنیده ها و توصیه اطرافیان به خرید و فروش سهام اقدام می کنند و هم باعث متضرر شدن خود می شوند و هم پایداری بازار بورس را به خطر می اندازند. برای سرمایه گذاری غیرمستقیم بهتر است از طریق یک سبدگردان معتبر اقدام کنید. برتری ورود به بورس از طریق سبدگردان ها به شرح زیر است:

• شرکت های سبدگردان سبدهای متنوعی دارند که افق زمانی آن ها ۱ تا ۱۵ ساله است. پرتفوی برخی سبد‌ها شامل اوراق یا سرمایه گذاری روی حوزه طلا و سکه و یا حتی معاملات بازار آتی زعفران و… در بورس کالا است. چنانچه شخصی بخواهد به روش مستقیم سهام خود در صنایع مختلف را مورد بررسی قرار دهد کاری زمان بر و پیچیده است در صورتی که شرکت های سبدگردان این کار را توسط کارشناسان خبره بورس به راحتی انجام می دهند.
• سرمایه گذاری در سبدگردان ها دیدگاه بلند مدت سرمایه گذاری را تقویت می کند.
• سرمایه گذاری از طریق سبدگردان ها باعث می شود نقش تحلیل در بورس پررنگ تر شده و رفتارهای هیجانی جای خود را به خرید و فروش های حساب شده تر بدهند.
• سرمایه گذاری غیرمستقیم از طریق سبدگردان ها ریسک سرمایه گذاری برای سهامداران را کاهش می دهد.
• یکی از مزایای فوق العاده استفاده از سبدگردان برای سرمایه گذاری این است که حجم معاملات هسته را کاهش می دهد. اکثر معاملات بورس و فرابورس توسط سهامداران خرد و با مبالغ پایین انجام می شود. در صورتی که اگر دارایی های این افراد توسط سبدگردان ها مدیریت شود مقدار قابل توجهی از بار معاملاتی هسته کم خواهد شد. یکی از پیشنهادهایی که در این زمینه مطرح شده فعال کردن ددد خرید و ددد فروش برای سبدگردان ها می باشد.
• سود شرکت های سبدگردان در گرو سود شماست به این صورت که در سبد بخش عمده ای از حق مدیریت سبد از سود ایجاد شده برای سبد برداشت می شود.

جمع بندی:

ثبت نام در سبدگردانی ها و از طریق به نفع مردم و بازار سرمایه است. مردم با سرمایه گذاری در سبدگردان ها می توانند به افراد متخصص در بورس که مدیریت دارایی های آن ها در سبدگردان هارا به عهده می گیرند اعتماد کنند و به یک سود مطمئن تر برسند. اما علیرغم اینکه دولت مردم را به ورود غیرمستقیم به بورس از طریق نهادهای سرمایه گذاری مانند سبدگردان ها تشویق می کند اما در عمل مشکلات بسیاری برای سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس وجود دارد که به برخی از آن ها اشاره شد.

طبق تازه ترین خبرها سعید اسلامی بیگدلی دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران از راه‌اندازی سامانه جدید صدور کدهای سبدگردانی خبر داد. مزیت راه اندازی این سامانه جدید این است که زمان صدور کد prx کاهش می یابد. سامانه جدید صدور کدهای PRX با همکاری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی راه‌اندازی خواهد شد و زمان صدور کدهای سبدگردانی را به زیر سه روز می رساند و این اتفاقی مبارک در جهت توسعه فعالیت سبدگردانی در بازار سرمایه کشور خواهد بود که امیدواریم تداوم داشته باشد.