فعالیت در بورس نیاز به دانش و آگاهی دارد تا سهامدار در شرایط مختلف بورس رفتار درستی از خود نشان دهد. با رشد بی سابقه بورس در آغاز سال و هجوم مردم به سمت بازار سرمایه، توصیه بسیاری از کارشناسان کسب دانش و آگاهی در زمینه بورس برای سهامداران تازه وارد بود. آنها با توجه به ذات نوسان پذیر بازار سرمایه، افت شاخص و ریزش قیمت سهام را پیش بینی کرده بودند و خواستار این بودند تا علاوه بر وارد کردن سرمایه غیر ضروری در بورس، سهامداران دانش خود را نسبت به بازار افزایش دهند و یا از صندوق های سرمایه گذاری استفاده کنند تا رفتار هیجانی از خود نشان ندهند. اتفاقی که اینروزها با کاهش قیمت سهام شاهد آن هستیم.

اکثریت کارشناسان بازار سرمایه بر این هم عقیده هستند که صندوق های سرمایه گذاری برای سهامداران تازه وارد بهترین گزینه هستند و به ویژه در شرایط متلاطم بازار در حفظ سرمایه افراد به آنها کمک می کنند.

حفظ سرمایه سهامداران تازه وارد

گرچه در بورس ‌های بزرگ دنیا افرادی که تجربه کافی از سرمایه ‌گذاری ندارند با بهره‌ گیری از این صندوق‌ ها وارد بازار سرمایه می‌ شوند اما در بورس تهران اوضاع به گونه ‌ای دیگر است. بخش زیادی از مردم بر اساس هیجانات کاذب وارد بورس شدند و دست به خرید سهامی زدند که هم اکنون با ریزش۷۰ درصدی دست و پنجه نرم می‌ کند. از سوی دیگر نیز سرمایه ‌گذاری در صندوق ‌ها وضعیت خوبی ندارد. براساس گفته‌ های رضا کیانی مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران، تنها ۵ درصد از معاملات توسط صندوق ‌های سرمایه‌ گذاری انجام می‌ شود.

این مقام مسئول در همین رابطه می‌گوید: میانگین بازدهی صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری در سهام با شاخص برابر است. اگرچه ۷۰ صندوق سرمایه‌ گذاری در سهام، بازدهی و عملکرد متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند اما در مجموع همه صندوق‌ ها به ‌طور متوسط بازدهی برابر شاخص را در پرونده خود ثبت کردند. برخی از شرکت‌ ها افت ۵۰ یا ۷۰ درصدی قیمت سهام را نیز تجربه کردند اما افرادی که در این صندوق‌ ها سرمایه ‌گذاری کردند قطعا سرمایه ‌شان در وضعیت بهتری به سر می‌برد.

او ضمن بیان اینکه سرمایه‌ گذاران زیادی وارد بورس شده‌اند که ضریب نفوذ بازار سرمایه را بالا برده‌اند، اظهار می‌کند: بیش از ۱۶ میلیون کد بورسی جدید صادر شده که آنها ترجیح می ‌دهند به ‌صورت مستقیم و از طریق سامانه معاملات برخط وارد بازار سهام شوند. این افراد معمولا با مراجعه به صفحات مجازی خرید و فروش‌ های هیجانی را انجام دادند و بازار را با مشکلات بسیاری مواجه کردند.

براساس هیجانات این دسته از سهامداران بدون آنکه اتفاق بنیادی در بازار رخ دهد ناگهان صف خرید به صف فروش یا عکس آن تبدیل می‌شد. این اتفاقات روند داد و ستدهای بازار را از تحلیل ‌محوری به هیجان‌ محوری سوق داده اما اگر سرمایه‌ گذاران از طریق نهادهای حرفه‌ای معتبر و صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری وارد بورس می‌ شدند هم اکنون با بازار پویا‌تری سروکار داشتیم و خبری از هیجانات کاذب نبود.

رضا کیانی عنوان می‌کند: تعداد معاملات بازار سرمایه به شدت افزایش یافته. براساس آمار WFE تعداد دفعات معاملات بورس تهران در ۵ ماه ابتدای سال جاری در مقایسه با بورس ‌های کشورهای دیگر در سال ۲۰۱۹ به بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار معامله رسیده، این درحالی است که در بورس لندن کمتر از ۱ میلیون و۲۰۰ هزار معامله انجام شده است.

به گفته مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران، ۸۰ درصد معاملات بورس تهران به‌ صورت برخط انجام می‌شود.

معاملات برخط چیست؟محدودیت های معاملات برخط

او تصریح می‌کند: این حجم از معاملات برخط، اختلالات هسته مرکزی معاملات را به دنبال داشته اما اگر این تعداد معاملات از طریق صندوق ‌های سرمایه ‌گذاری صورت می ‌گرفت هم سامانه ‌های کارگزاری‌ با فشار کمتری مواجه می ‌شدند و هم از بار هسته مرکزی معاملات کاسته می‌شد. وقتی مردم به جای سرمایه ‌گذاری در صندوق ‌های سرمایه‌گذاری تصمیم می‌گیرند به‌ صورت مستقیم وارد بازار شوند، اتفاقات غیرمترقبه‌ای رخ می‌دهد. رفتارهای هیجانی سهامداران صفوف فروش را طولانی می‌کند و بازار را از روال طبیعی خارج می‌کند.

موانع سرمایه ‌گذاری در صندوق‌ها

این مقام مسئول در ادامه با انتقاد از فرآیند طولانی و دسترسی سخت مردم به صدور و ابطال واحد‌ های سرمایه ‌گذاری می‌گوید: از سال ۹۲ بورس تهران به دنبال تسهیل دسترسی سهامداران به صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری بود اما اقدامات اساسی در این رابطه انجام نشده و همچنان دسترسی به صدور و ابطال صندوق‌ های سرمایه ‌گذاری مشکلاتی را برای سرمایه‌ گذاران ایجاد می‌کند، از این رو بسیاری از مردم قید صندوق ‌ها را زده‌اند.

اگر صدور و ابطال صندوق‌ها از طریق سامانه ‌های معاملاتی بورس تسهیل می‌شد بخش بیشتری از منابع مالی موجود از طریق نهادهای مالی وارد بازار می‌شد. او ضمن تاکید بر حضور غیرمستقیم سرمایه ‌گذاران در بورس اظهار می‌کند: رتبه ‌بندی صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری باید به‌صورت جدی در دستور کار بورس قرار گیرد اما از سوی دیگر صندوق ‌های ETF هم با مشکلاتی مواجهند. انحراف NAV از قیمت بازار گاهی بیشتر می‌شود به‌عنوان مثال در مورد دارایکم نیز این اتفاق ‌افتاد. قیمت بازاری دارایکم ۵۰ درصد زیر قیمت NAV بود که این فاصله قیمتی به صنعت صندوق‌های سرمایه‌گذاری آسیب جدی وارد کرد و ریسک سرمایه‌گذاری را بالا برد.

مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران با اشاره به مزایای سرمایه‌ گذاری در صندوق‌ها به تعداد این صندوق‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: حدود ۷۰ صندوق در سهام و بیش از ۲۰۰ صندوق مشترک در بازار مشغول فعالیت هستند که توصیه می‌شود سرمایه ‌گذاران از این طریق نقدینگی ‌شان را وارد بورس کنند. با توجه به NAV این صندوق ‌ها مردم می‌توانند بهترین صندوق با بهترین عملکرد ممکن را انتخاب کنند تا ریسک کمتری در سرمایه‌ گذاری را تجربه کنند.

ریزش قیمت سهام از اواسط مرداد زیان بسیاری را به سهامداران تحمیل کرد، این درحالی است که صندوق ‌های سرمایه‌گذاری با افت قیمت کمتری رو به رو شدند. از سوی دیگر و با توجه به سرعت نقدشوندگی صندوق ‌ها، سرمایه‌ گذار هر گاه تقاضای ابطال کند در کمتر از سه روز می‌تواند پول خود را دریافت کند. نقدشوندگی بالا ونظارت سازمان بورس سرمایه‌ گذاری کم‌ ریسک‌تری را جلوی پای سهامداران می‌گذارد.

صندوق ‌ها مانع تصمیمات هیجانی می‌شوند 

به دنبال رشد قیمت سهام بسیاری از مردم نقدینگی خود را از بانک ‌ها خارج و در بورس سرمایه‌ گذاری کردند و کاهش نرخ سود بانکی و نوسانات عجیب و غریب بازارهای دیگر پای مردم را به بورس باز کرد اما پیش‌بینی تداوم روند صعودی شاخص بورس بعد از فتح قله ۲ میلیون واحد بازار صندوق ‌های سرمایه‌ گذاری را از رونق انداخت و بخش عمده‌ای از سرمایه ‌گذاران پول‌شان را به‌صورت مستقیم به بازار سرمایه سرازیر کردند، این در حالی است که معامله‌ گران معتقدند سود حاصل از سرمایه‌ گذاری در صندوق‌ها باید با سود سالانه بانک‌ ها مقایسه شود نه قیمت سهام.

 بیشتر بخوانید: صندوق ها امن ترین مکان برای سرمایه گذاری در روزهای منفی بورس

سرمایه ‌گذاری در صندوق ‌ها طرفداران خود را دارد اما به گفته برخی کارشناسان، با توجه به شرایط فعلی بورس، سرمایه ‌گذاران صندوق ‌ها نیز به دلیل نگرانی و تردید حاکم در بازار سرمایه، دارایی شان را از صندوق ‌ها نیز خارج می ‌کردند.

در همین رابطه بهروز شهدایی کارشناس بازار سرمایه، می‌ گوید: با توجه به اینکه بسیاری ازسرمایه‌ گذاران فعلی بازار دانش کافی از سرمایه‌ گذاری در بورس را ندارند و سهام خوبی را که در بازار وجود دارد به‌صورت هیجانی می ‌فروشند، در چنین وضعیتی تحت تاثیر التهابات موجود نسبت به فروش صندوق هم اقدام می‌کردند.

او اظهار می‌کند: سرمایه ‌گذاران فعلی دنبال سودهای کوتاه‌مدت هستند و انگیزه‌ ای برای سرمایه‌ گذاری بدون ریسک اما با سود کم در صندوق ‌ها ندارند.

صندوق ‌های سرمایه‌ گذاری مزایای بسیاری برای سهامداران تازه ‌وارد دارند و آن ‌هم NAV است که در هر لحظه ریوایز می‌شود و انتظار می‌رود در چنین وضعیتی سهامداران تصمیم عجولانه ‌ای نگیرند.

بهروز شهدایی در ادامه با بیان اینکه وقتی صندوقی قرار است درخواست افزایش سرمایه دهد، سازمان بورس با تعلل در این روند مشکلاتی را برای صندوق ‌ها به وجود می‌آورد، تاکید می‌کند: برخی اقدامات سازمان در راستای انزوای صندوق‌ها انجام و نوشدارو محسوب می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه در پایان بیان می‌کند: واقعیت این است که حقیقی ‌ها بزرگ‌ترین مشکل امروز بازار سرمایه نیستند. ارکان سیاست گذار این بازار با تصمیمات خلق‌ الساعه ‌ای که اتخاذ می‌کنند، بازار را به تنش می‌کشند. از این رو بخش عمده‌ای از گرفتاری بازار سهام به نحوه مدیریت سازمان برای حل مشکلات بورس بازمی‌گردد.

همچنین بخوانید: آموزش ثبت نام آنلاین در صندوق سرمایه گذاری صبای هدف

منبع: تجارت نیوز