عرضه‌های اولیه با سوددهی ۸۰ تا ۵۰۰ درصدی از جمله موارد جذاب بازار سرمایه بشمار می رود که ورود سرمایه‌گذاران زیادی را به بورس همراه داشته است. یک شرکت سرمایه‌گذاری در خصوص پیامدهای منفی عرضه اولیه با روش فعلی سخن گفته و در پی آن راهکارهایی از جمله “عرضه سهام به سرمایه‌ گذاران نهادی نه به عامه مردم” ، “افزایش دامنه قیمت ثبت سفارش” و “تعریف دامنه نوسان متفاوت” در جهت رفع  این پیامدهای منفی ارائه داده است.

بیشتر بدانید: عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ

پیامدهای منفی عرضه اولیه به روش فعلی

به گزارش پایگاه خبری بورس پرس:

صف خرید ۱۶ روزه و بازدهی ۹۹ درصدی سهام جدید

نحوه قیمت‌گذاری عرضه‌های اولیه در سال‌های گذشته با هدف ایجاد جذابیت قیمتی به گونه ای بوده که قیمت روز عرضه پایینتر از ارزش شرکت می باشد. این نحوه قیمت گذاری صف‌های خرید سنگین در روزهای پس از عرضه اولیه را به همراه داشته و میانگین بازدهی آنها تا پایان صف خرید معادل ۹۹.۷ درصد بوده است.

همچنین بدانید: منظور از صف خرید و فروش در بورس چیست؟

سه نتیجه منفی روش فعلی عرضه اولیه 

• ایجاد هزینه – فرصت قیمت‌گذاری برای بنگاه‌ها
• شکل گیری تصویر ناصحیح از بازار سهام برای سهامداران تازه‌ وارد
• اخلال در عملکرد بازار

ایجاد هزینه-فرصت قیمت‌گذاری برای بنگاه:

یکی از اصلی ترین اهداف شرکت‌ها از عرضه عمومی، تامین مالی از طریق وجوه سرمایه‌گذاران جدید می باشد و قیمت‌گذاری فعلی چالشی جدی برای تامین مالی بنگاه‌ها بحساب می آید.
هر چند که قیمت‌گذاری فعلی با ایجاد نوعی حاشیه سود بدون ریسک (به بیان دقیق‌تر رانت اقتصادی) سبب افزایش استقبال از عرضه‌ها می‌شود و سود قابل ملاحظه‌ای را نصیب سرمایه‌گذاران می‌کند اما باید توجه داشت که این موضوع به معنای ایجاد هزینه- فرصت قیمت‌گذاری برای شرکت‌ها است.

به بیان روشن‌تر، بخش زیادی از سودی که در فرآیند عرضه اولیه نصیب خریداران می‌شود می‌توانست با قیمت‌گذاری بهتر و دقیق‌تر به مالکان اصلی شرکت تعلق گیرد. بنابرای به نظر می‌رسد هر گونه اصلاح و بهبود در فرآیند عرضه‌های اولیه، بیش از هر نهاد دیگر انتفاع بنگاه‌های عرضه‌کننده را در پی خواهد داشت و این موضوع می‌تواند موجب ترغیب بنگاه‌ها برای ورود زیرمجموعه آنها به بازار سرمایه شود.

در پی داشتن تصویری نادرست از بازار سهام برای سرمایه‌گذارانی که به تازگی وارد بازار شده اند:

هرچند که آمار رسمی و دقیقی از ارزش میزان معاملات سرمایه‌گذاران جدید در دست نیست ولی  گفته برخی از مقامات ناظر نشان از ” اقدام سریع آنها به خرید سهام دیگر شرکت‌ها در بازار ” علاوه بر عرضه اولیه دارد.

احتمال می رود کسب سودهای چشمگیر و بودن ریسک عرضه‌های اولیه موجب شده نوعی ذهنیت نادرست از بازار سرمایه برای تازه‌واردها ایجاد شود و برای کسب سود مشابه، به سرمایه‌گذاری مستقیم در دیگر شرکت‌ها بپردازند، در صورتی که این افراد باید بدانند بدون داشتن علم و دانش تحلیلی در آینده دچار ضرر خواهند شد.

اخلال در عملکرد بازار: 

اختلال در عملکرد بازار از دیگر پیامدهای منفی روش فعلی عرضه اولیه که تنها مختص خریداران و فروشندگان عرضه اولیه نیست بلکه کل بازار سرمایه درگیر خواهد شد.

اولین وجه این موضوع، مربوط به صف‌های سنگین خریدی است که در روز عرضه اولیه شرکت‌ها شکل می‌گیرد. صف خرید به معنای نامناسب بودن قیمت‌ تعیین شده، ناکارآیی مکانیزم تخصیص و ناکارآیی بازار است و این موضوع سبب می‌شود مقادیر زیادی از نقدینگی بازار در زمان‌های عرضه اولیه، در صف خرید قفل شود و اثر منفی بر میزان نقدشوندگی بازار دارد.

چند پیشنهاد برای رفع معایب عرضه اولیه به روش فعلی

پیشنهادهای لازم مراحل قبل، حین و پس از عرضه را در بر میگیرد و شامل تغییرات کلی (ساختاری) و جزئی (موردی) می باشد که اعمال هر یک از این موارد اثرات مثبت بر بازار را همراه داشته کارآیی و بهینگی فرآیند عرضه‌های اولیه را افزایش دهد.

مرحله آماده‌سازی و پذیرش:

یکی از موارد قرار گرفتن پذیرش و هیات پذیرش در اختیار شرکت‌های بورس و فرابورس و اعطای اختیار “ثبت نزد سازمان” به سازمان بورس است.پیشنهاد می‌شود سازمان تنها بر روی جنبه‌ هایی نظیر شفافیت و اجرای اصول حاکمیت شرکتی به هیات پذیرش مشاوره و پیشنهاد ارائه دهد.

دومین پیشنهاد، موضوع افزایش کارمزد مشاور پذیرش است. چرا که با ارقام فعلی، انگیزه‌ بررسی و راستی‌ آزمایی چندانی برای مشاوران وجود نخواهد داشت.همچنین الزام مشاور پذیرش به ارائه گزارش‌های ادواری ارزش‌گذاری تا دو سال (هر شش ماه یکبار) در مورد شرکتی که ارزش‌گذاری و عرضه شده ، پیشنهاد دیگری است که می‌تواند موجب بهبود کیفیت گزارش‌های ارزش‌گذاری شرکت‌ها شود.

مرحله عرضه: 

پیشنهاد ارائه شده در این زمینه عرضه سهام به سرمایه‌گذاران نهادی (و نه به عامه) است، احتمالا این پیشنهاد مورد پذیرش عامه سهامداران نخواهد بود ولی افزایش کارایی در سبب این تغییر مشهود خواهد بود.

پیشنهاد دوم افزایش دامنه قیمت ثبت سفارش در روز عرضه اولیه است. سال گذشته میانگین دامنه قیمت  عرضه‌های اولیه در روز ثبت سفارش معادل ۸. ۴ درصد و با کمینه ۶. ۰ و بیشینه ۵. ۹ درصدی بود و با توجه به آنکه تمامی عرضه‌های صورت گرفته، در سقف مشخص شده و همراه با صف‌های خرید سنگین کشف قیمت شده‌اند و از سوی دیگر با توجه به آنکه بیان شد شرکت‌های مذکور حداقل ۳ روز (و به‌صورت میانگین ۱۶ روز) صف خرید را تجربه کرده‌اند.

پیشنهاد ارائه شده در مرحله پس از عرضه:

استفاده از دامنه نوسان متفاوت برای شرکت‌های عرضه شده است. برای اینکه قیمت عرضه اولیه زودتر به تعادل قیمتی برسد پیشنهاد می شود دامنه نوسان قیمت شرکت‌ها پس از عرضه (مثلا ۵ روز بعدی) به ۱۰ درصد افزایش یابد که هدف از آن خروج سریع سهم از صف خرید و جلوگیری از حبس نقدینگی بازار در صف خرید می باشد و نقدینگی بیشتر بازار را بدنبال دارد.

مطالعه بیشتر: خرید عرضه اولیه در روز دوم چگونه است؟