حذف یارانه نقدی برای سه دهک بالای درآمدی کشور، به‌عنوان یکی از موضوعات کلیدی اقتصادی، با پشتوانه قانونی و موانع اجرایی متنوع، در حال پیگیری است. بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۴، دولت موظف شده است که تا پیش از خردادماه همان سال، یارانه نقدی دهک‌های هشتم، نهم و دهم را حذف کند.
تخصیص یارانه نقدی به دهک‌های کم‌درآمد و قطع یارانه پردرآمدها، موضوعی است که از سال ۱۴۰۱ به‌طور جدی مطرح شد و اکنون با حساسیت بیشتری دنبال میشود. در این میان، تعیین دقیق وسع خانوارها، بزرگ‌ترین چالش اجرایی این طرح است. برآوردها نشان می‌دهد که حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی می‌تواند منجر به صرفه‌جویی ماهانه‌ای حدود ۷ تا ۸ هزار میلیارد تومان شود؛ مبلغی که امکان استفاده از آن برای تقویت برنامه‌های حمایتی و افزایش اعتبار کالابرگ خانوارهای نیازمند را فراهم می‌کند.
پیش از این نیز هیئت وزیران مصوبه‌ای در رابطه با حذف یارانه‌ها ارائه داد که برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید جزئیات مصوبه هیئت وزیران درباره تغییر دهک‌بندی یارانه را بخوانید.
یارانه چه کسانی حذف میشود؟
بر اساس گزارش‌ها، حذف یارانه شامل دهک‌های هشتم و نهم خواهد شد. دهک دهم از ابتدا یارانه دریافت نمی‌کرده است. با فرض حضور متوسط ۸.۵ میلیون نفر در هر دهک درآمدی، حذف یارانه دهک‌های هشتم و نهم می‌تواند حدود ۱۷ میلیون نفر را از فهرست دریافت‌کنندگان یارانه خارج کند.
چالشی‌های حذف یارانه‌ها + سایت استعلام
دهک‌بندی و وسع‌سنجی ایرانیان از مسائل اساسی این طرح به شمار می‌رود. سازمان هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرده است که خانوارها می‌توانند وضعیت دهک‌بندی خود را از طریق سامانه hemayat.mcls.gov.ir پیگیری کنند. اما عواملی مانند تغییرات شغلی، درآمدی یا تغییر تعداد افراد خانوار می‌تواند جایگاه دهک‌بندی خانوارها را دچار نوسان کند.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که نبود شفافیت در حسابرسی داده‌ها و فقدان روش‌های دقیق برای تعیین دهک‌ها، اجرای این طرح را با چالش مواجه کرده است. با این وجود، سرپرست سازمان هدفمندی یارانه‌ها تأکید کرده که داده‌های جدید برای وسع‌سنجی خانوارها در سال آینده تکمیل خواهد شد و حذف یارانه پردرآمدها قطعی است.
معیارهای حذف یارانه
مصوبات اخیر، معیارهای جدیدی برای حذف یارانه ارائه کرده است که شامل موارد زیر است:
- خانوارهایی که بیش از پنج سفر خارجی در سال داشته‌اند.
- مالکیت املاک با ارزش بالای ۳۵ میلیارد تومان.
- داشتن خودروهایی با ارزش بیش از سه میلیارد تومان.
- درآمد و سطح خرید ماهانه از حساب‌های غیرتجاری.
- حذف یارانه ایرانیان مقیم خارج از کشور.
پیش‌بینی میشود که با حذف یارانه دهک‌های هشتم و نهم، ماهانه حدود ۷ هزار و ۶۵۰ میلیارد تومان صرفه‌جویی شود. این منابع می‌توانند به برنامه‌های حمایتی مانند تقویت کالابرگ خانوارهای دهک‌های پایین اختصاص یابد.
نمایندگان مجلس بر اهمیت اجرای این طرح تأکید کرده‌اند و معتقدند که نهایی شدن آن تا خرداد ۱۴۰۴ می‌تواند به بهبود شرایط معیشتی اقشار آسیب‌پذیر و افزایش فرصت‌های حمایتی منجر شود.
