دیروز، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در اقدامی مهم، لایحه اصلاح قانون پولی و بانکی کشور را تصویب کردند و با حذف چهار صفر از واحد پول ملی، ریال و قران را به عنوان واحدهای رسمی پولی تثبیت نمودند. کارشناسان هشدار می‌دهند که این تصمیم، هرچند بر کل اقتصاد تأثیرگذار است، اما پیامدهای خاصی برای بازار سرمایه به همراه دارد و نیازمند زیرساخت‌های مناسب و آمادگی قبلی است.
تاثیر حذف چهار صفر بر بورس
به نقل از منابع خبری، نمایندگان با تصویب این لایحه، چهار صفر را از پول ملی حذف کرده و واحد «قران» را به عنوان جایگزینی برای بخش‌هایی از ریال معرفی کردند. طبق مصوبه، هر ۱۰ هزار ریال برابر با ۱۰۰ قران خواهد بود و دوره انتقال همزمان اعتبار دو واحد پولی، حداکثر سه سال به طول می‌انجامد.
تجربیات جهانی و قابلیت اجرا:
حذف صفرهای اضافی از واحد پول، تجربه‌ای است که در کشورهایی چون ترکیه، برزیل و زیمبابوه نیز اجرا شده. بر اساس تجربیات بین‌المللی، این اقدام به تنهایی ارزش ذاتی پول را دگرگون نمی‌سازد، اما می‌تواند مبادلات روزمره را تسهیل بخشد، هزینه‌های تولید اسکناس و فرآیندهای حسابداری را کاهش دهد و کارایی اقتصادی را افزایش دهد.
اثرات بر بازار سرمایه و بخش‌های صنعتی:
با اجرای این تغییر، بازار سرمایه ایران باید برای سازگاری با واحد پولی جدید، اقدامات فوری اتخاذ کند. بسیاری از سهام شرکت‌ها در حال حاضر قیمتی کمتر از هزار تومان دارند و حذف چهار صفر، این قیمت‌ها را به اعدادی کمتر از یک ریال (مانند تبدیل سهم ۱۰۰۰ ریالی به ۰.۱ قران) تقلیل می‌دهد. این امر، لزوم بازطراحی سیستم‌های معاملاتی و نحوه نمایش قیمت‌ها را برجسته می‌سازد.
علاوه بر این، صورت‌های مالی و گزارش‌های حسابرسی شرکت‌ها باید بازبینی شوند تا با واحد پول نوین همخوانی یابند و ارزش واقعی دارایی‌ها و تعهدات برای سرمایه‌گذاران واضح‌تر شود.
سیستم‌های معاملاتی بورس، پلتفرم‌های کارگزاری و ابزارهای تحلیل مالی نیز ملزم به به‌روزرسانی هستند تا معاملات را با واحد قران ثبت و نمایش دهند و از بروز اختلال جلوگیری کنند.
فرصت‌ها و ریسک‌ها:
این اصلاح پولی، فرصت‌هایی نظیر ساده‌سازی عملیات مالی، تسهیل معاملات، ارتقای جایگاه پول ملی در عرصه جهانی و تقویت اعتماد سرمایه‌گذاران را فراهم می‌آورد. با این حال، ریسک‌هایی مانند گیجی موقتی در میان سرمایه‌گذاران، نوسانات کوتاه‌مدت قیمتی و ضرورت هماهنگی گسترده با قوانین مالیاتی و مقررات بورسی نیز وجود دارد.
تأثیر بر صنایع گوناگون:
این تغییر، اثرات متفاوتی بر صنایع و گروه‌های مختلف بازار سهام خواهد داشت. در بخش بانکی و مؤسسات مالی، حجم بالای گردش نقدینگی و دگرگونی واحد پولی، ترازنامه‌ها و محاسبات سود و زیان را دگرگون می‌کند. در صنایع پتروشیمی و فولاد، قراردادهای ارزی و داخلی باید با واحد جدید تطبیق یابند، به ویژه با توجه به حجم بالای معاملات و ذخایر مالی. صنایع خودروسازی و سیمان، که با فروش داخلی گسترده و صدور فاکتورهای خرد سروکار دارند، نیاز به بازنگری سریع در صورت‌های مالی و سیستم‌های حسابداری خواهند داشت. حتی شرکت‌های کوچک و متوسط با سهام ارزان‌قیمت، برای جلوگیری از ابهام در معاملات، باید خود را با این تحول هماهنگ سازند.
الزامات بازار سرمایه برای بهره‌برداری از فرصت‌ها:
به منظور تبدیل این تغییر به یک مزیت برای بازار سرمایه، گام‌هایی مانند تدوین آیین‌نامه‌های اجرایی دقیق توسط بانک مرکزی و سازمان بورس، ارتقای سیستم‌های معاملاتی و نرم‌افزارهای حسابداری، آموزش و اطلاع‌رسانی گسترده به فعالان بازار، و همسویی با سیاست‌های پولی، مالی و ارزی کشور ضروری است.
در نهایت، حذف چهار صفر از پول ملی، قدمی کلیدی در جهت بهبود نظام پولی ایران به شمار می‌رود. با مدیریت صحیح و تجهیز زیرساخت‌های بازار سرمایه و صنایع، این اقدام می‌تواند معاملات را آسان‌تر، شفافیت مالی را بیشتر و اعتماد سرمایه‌گذاران را پایدارتر کند. اما در غیاب آمادگی لازم، خطر نوسانات موقت و سردرگمی در بازار محتمل است.
همچنین بخوانید: مزایا و معایب حذف چهار صفر از پول ملی
