در حالی که نرخ دلار در روزهای اخیر جهش‌های بی‌سابقه‌ای را ثبت کرده و بازار ارز را به هم ریخته، سؤال اصلی فعالان بازار خودرو این است: آیا این نوسانات ارزی به زودی به قیمت خودروهای داخلی و وارداتی سرایت خواهد کرد؟ کارشناسان اقتصادی با بررسی وضعیت فعلی، تأکید دارند که تأثیر فوری این افزایش بر بازار خودرو محدود است، اما در میان‌مدت و بلندمدت، چرخه‌ای تورمی را رقم خواهد زد.
تاثیر افزایش قیمت دلار بر قیمت خودروهای داخلی
به گزارش سبدگردان هدف به نقل از فرارو، یوسف کاووسی، کارشناس مسائل اقتصادی، در این باره می‌گوید: «جهش اخیر نرخ دلار نباید به‌صورت فوری روی قیمت خودروها تأثیر گذاشته باشد؛ چرا که خودروسازان هنوز از قطعات وارد شده یا مونتاژهای پیشین استفاده می‌کنند و خریدهای جدید تحت‌تأثیر نرخ ارز فعلی قرار نگرفته است. بنابراین افزایش نرخ دلار در کوتاه‌مدت تأثیری معنی‌دار بر قیمت نهایی فروش خودرو ندارد.»
بازار خودرو ایران، که سال‌ها تحت سلطه نوسانات ارزی بوده،اکنون در تقاطع انحصار تولید داخلی و محدودیت‌های وارداتی قرار گرفته. کاووسی ادامه می‌دهد: «خودرو دیگر کالای سرمایه‌ای به شمار نمی‌رود. قبلاً خریداران، خودرو را انبار می‌کردند و به افزایش قیمت آن امید داشتند، اما در شرایط فعلی، بویژه با کاهش قدرت خرید مردم، خودرو و ملک نقش کالای سرمایه‌ای خود را از دست داده است.» او به رکود فعلی بازار اشاره می‌کند و می‌گوید: «برای مصرف‌کننده، طبیعی نیست که برای یک پراید، ۵۰۰ میلیون تومان پرداخت کند. به همین دلیل قیمت‌های بازار آزاد در بسیاری از خودروها پایین‌تر از کارخانه است، زیرا قدرت خرید مصرف‌کنندگان به شدت کاهش یافته است.»
در مقابل، حسن حسن‌خانی، کارشناس دیگر اقتصادی، بر وابستگی شدید صنعت خودرو به واردات تأکید دارد: «ساختار صنعت خودروی ایران به شدت وابسته به واردات است؛ هم واردات قطعات و هم واردات خودرو. در نتیجه، هر جهش ارزی، اثر فوری بر قیمت خودرو دارد که از چهار مسیر اصلی شکل می‌گیرد: افزایش قیمت ریالی خودروهای وارداتی، افزایش هزینه تولید خودروهای داخلی، خاصیت آبشاری قیمت‌ها و تأثیر انتظارات ارزی در معاملات بازار دست دوم.» او هشدار می‌دهد: «افزایش نرخ در بخش ابتدایی بازار، محرکی قوی برای رشد عمومی قیمت‌هاست و باعث ایجاد چرخه‌ای افزایشی می‌شود که تمامی طبقات قیمتی را دربرمی‌گیرد و فضای بازار خودرو را به سمت تورم قیمتی سوق می‌دهد.»
رد پای دلار در بازار خودرو
بر اساس گزارش‌های اخیر، در ۱۰ روز ابتدایی مهر ۱۴۰۴، جهش دلار تحت تأثیر فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌ها رخ داد، اما بازار خودرو هنوز همسو با کاهش موقت نرخ ارز، مسیر نزولی را طی می‌کند. با این حال، کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که اگر این روند ارزی ادامه یابد، قیمت خودروهای مونتاژ شده و وارداتی تا ۱۵۰ میلیون تومان افزایش یابد، همان‌طور که در هفته‌های گذشته یک مدل خاص ۸۰۰ میلیون تومان گران شد. واردات محدود به دلیل کمبود ارز بانک مرکزی، بازار را غیررقابتی نگه داشته و تولیدکنندگان داخلی را در موقعیت افزایش قیمت قرار داده است.
در نهایت، بازار خودرو میان دو نیروی متضاد گیر افتاده: از یک سو، جهش دلار و انتظارات تورمی، و از سوی دیگر، رکود تقاضا به دلیل کاهش قدرت خرید. کاووسی پیشنهاد می‌کند: «واردات خودرو، رمز تعادل قیمت‌ها و آرامش بازار است.» با باز شدن محدود مسیر واردات برای ایرانیان مقیم خارج و جانبازان، حجم عرضه هنوز ناکافی است. فعالان بازار توصیه می‌کنند خریداران با احتیاط عمل کنند و منتظر ثبات ارزی بمانند، در حالی که سیاست‌گذاران باید بر تسهیل واردات تمرکز نمایند تا از چرخه تورمی جلوگیری شود.
همچنین بخوانید: مزایا و معایب حذف چهار صفر از پول ملی
