سه کارشناس برجسته بازار سرمایه تحلیلهایی از تاثیر تصمیم جدید سازمان بورس مبنی بر حذف محدودیت ۲۲ ساله حجم مبنا از معاملات سهام ارائه دادند. به گزارش سبدگردان هدف به نقل از پایگاه خبری بورس پرس، حذف حجم مبنا در بورس که از فردا در بازار سهام اجرایی میشود، با واکنشهای مختلفی همراه بوده است. گرچه در مجموع حذف حجم مبنا از بورس مثبت تلقی می شود اما نگرانی هایی نیز وجود دارد. در ادامه نظر ۳ کارشناس بورس در این زمینه را می خوانید.
محمد علیزادهآرانی:
حجم مبنا برای اولین بار در سال ۸۲ و تحت هدایت حسین عبدهتبریزی، دبیر کل وقت سازمان کارگزاران بورس، وضع شد. از آن زمان تا امروز با وجود تغییرات زیاد در ساختار سازمان و رؤسای متعدد آن، این محدودیت همچنان به قوت خود باقی ماند. در طول این ۲۲ سال، حجم مبنا بارها توسط نهادهای نظارتی مورد تغییر قرار گرفت و بهعنوان یک ابزار کنترلی مورد استفاده قرار گرفت. با این حال، بسیاری از سرمایهگذاران این ابزار را شائبهبرانگیز دانستهاند و معتقدند که این محدودیت باعث شاخصسازی و کاهش شفافیت بازار شده است.
مشکلات حجم مبنا برای سرمایهگذاران:
یکی از مشکلات عمدهای که سرمایهگذاران در طول سالها با آن مواجه بودند، این بود که اگر یک سهم به حجم مبنا نمیرسید، تغییرات قیمت آن برای روزهای بعدی متوقف میشد و این موضوع باعث میشد تا قیمتهای عادلانه و منصفانه سهمها مدتها ثابت بمانند. بسیاری از سهامداران بر این باورند که حجم مبنا بهعنوان یک ابزار کنترلی منفی، مانعی برای شفافیت و کیفیت بازار شده است. پیشرفتهای اخیر در سیستمهای الکترونیکی و استفاده از اپلیکیشنهای معاملاتی آنلاین و ابزارهای جدید نظارتی نشان دادهاند که حجم مبنا دیگر نمیتواند بهعنوان یک ابزار کارا برای کنترل بازار عمل کند.
نگرانیهای حذف حجم مبنا:
با این حال، برخی نگرانیهایی در مورد شرکتهای کوچک وجود دارد. سرمایهگذاران نگران هستند که حذف حجم مبنا باعث افزایش دستکاری قیمتها در این گروه از شرکتها شود و نهاد نظارتی مجدداً دستورالعملهایی برای کنترل قیمتها صادر کند. از سوی دیگر، برخی از سرمایهگذاران این تغییرات را به مثابه یک گام مثبت برای ایجاد بازار کاراتر و با عمق بیشتر میدانند، به شرط آنکه هیچ گونه سلیقهکاری در ایجاد تغییرات روزانه و دستورالعملها وجود نداشته باشد.
محمد خبریزاد:
برداشتن حجم مبنا بهتنهایی کافی نیست و سازمان بورس باید دامنه نوسان را هم تغییر دهد یا حداقل آن را گسترش دهد. تصمیم حذف حجم مبنا را میتوان شجاعانه دانست، چرا که این فرمول محاسباتی باعث میشد که سهمهای کوچک و متوسط بهطور خاص تحت فشار قرار گیرند.
در سالهای اخیر، یکی از دلایل عدم اقبال به سهام شرکتهای کوچک، همین محدودیت حجم مبنا بود. در حالی که برای رشد روزانه یک درصدی سهمها باید حجم زیادی از سهام معامله میشد، عملاً این امر امکانپذیر نبود و همین امر قدرت رقابت را از شرکتهای کوچک و متوسط گرفته بود.
غلامرضا سلامی:
به اعتقاد سلامی، مشکل اصلی بازار سرمایه عمق کم و ارزش پایین آن است. اختراعاتی مانند حجم مبنا و دامنه نوسان بهدلیل همین کمعمقی بازار ایجاد شدهاند.
برداشتن حجم مبنا و دامنه نوسان ممکن است اثرات جزئی داشته باشد، اما تا زمانی که اقتصاد کشور تحت سلطه دولت و شبهدولتها باشد، بورس رشد چشمگیری نخواهد داشت.
مالکیت عمده شرکتهای بورسی در دست شرکتهای دولتی یا شبهدولتی است و همین موضوع باعث میشود که بازار سهام بهطور واقعی از نظر عمق و ارزش توسعه نیابد.
جمعبندی:
حذف حجم مبنا تصمیمی است که میتواند به بهبود شفافیت و کارایی بازار کمک کند، اما نیاز به تغییرات اساسی دیگری در بازار سرمایه و اصلاحات ساختاری دارد تا به رشد پایدار بورس منجر شود. این تغییرات ممکن است در کوتاهمدت تغییرات مثبتی در بازار ایجاد کند، اما در بلندمدت نیاز به اصلاحات بنیادیتری دارد تا بورس به جایگاه واقعی خود دست یابد.
