در این مطلب قصد داریم در رابطه با مفهوم فرابورس و مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس صحبت کنیم.

تا پیش از اینکه فرابورس فعالیت خود را شروع کند فقط سهام شرکت‌هایی امکان معامله داشتند که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده بود، و اگر شرکت‌هایی نمی‌‌توانستند شرایط پذیرش در بورس را احراز کنند از دسترسی به امکان معامله محروم بودند.

اما با ایجاد فرابورس، شرکت‌ها با شرایط ساده تر می‌توانند در این نهاد پذیرش شوند و سرمایه گذاران در فرابورس به معامله سهام بپردازند. با ما همراه باشید تا در ادامه به بررسی فرابورس چیست؟ و مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس می پردازیم.

بیشتر بخوانید: تفاوت بورس و فرابورس

فرابورس چیست؟

بازار فرابورس را ( OTC ) که مخفف ( Over The Counter ) می باشد نیز گفته می شود و در تعریف جهانی فرابورس می توان گفت که سهام شرکت‌هایی که شفافیت کافی یا وضعیت سودآوری مناسب ندارند به صورت توافقی میان خریدار و فروشنده معامله می‌شوند.

در فرابورس سازمان بورس نظارت محدودتری بر معاملات دارد و برای جلوگیری از کلاه‌برداری‌ها، معامله شرکت‌هایی که شرایط لازم برای ورود به بورس را ندارند در این بازار انجام می‌دهند.

بازار فرابورس بازاری منعطف و در عین حال تحت نظارت دقیق سازمان بورس و اوراق بهادار است. بازار فرابورس بازاری بدون مرکزیت مشخص است که شرکت کنندگان از طریق تلفن یا ابزارهای الکترونیکی دیگر خرید و فروش را انجام می دهند.

فرابورس ایران صرفا جایی برای معاملات توافقی سهام نیست و بسیاری از شرکت‌ها در این بازار حضور دارند و مشابه معاملات سهام با مکانیزم عرضه و تقاضا و به صورت برخط معامله می‌شوند.

توجه داشته باشید تعداد قابل توجهی اوراق بدهی در فرابورس ایران معامله می‌شوند و در نتیجه این شرکت را به یک بورس کامل تبدیل کرده است.

دستورالعمل پذیرش و عرضه اوراق بهادار در فرابورس ایران، فعالیت آن را در قالب چهار بازاری مجزا می باشد. در بازار اول، دوم و اوراق مشارکت، انواع اوراق بهادار پذیرفته و در بازار سوم، تنها عرضه اوراق بهادار انجام می شود.

انواع بازارها در فرابورس ایران

همانطور که گفته شد معاملات در فرابورس بسته به نوع معاملات در بازار اول ، دوم ، سوم و چهارم انجام می شوند که در ادامه به شرح کامل این بازار ها می پردازیم.

بازار اول فرابورس

در بازار اول فرابورس هم سهام شرکتها و هم واحدهای صندوق های سرمایه گذاری بانام پذیرش و معامله می شوند.

نوسان سهام شرکتها و اوراق پذیرفته شده در بازار اول فرابورس ۵ درصد بدون حجم مبنا پیش بینی شده است.

در بازار اول فرابورس سهام شرکتهایی معامله می شوند که آخرین سرمایۀ ثبت شدۀ آن حداقل یک میلیارد تومان و یکسال از زمان بهره برداری آن گذشته و زیان انباشته نداشته باشد.

در این بازار واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله و واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های زمین و ساختمان که نزد سازمان بورس ثبت شده اند به شرطی امکان معامله را دارند، که حداقل سرمایه صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله ۵ میلیارد تومان و حداقل سرمایه صندوق‌های زمین و مسکن ۲۰ میلیارد تومان و با نام باشند.

بازار دوم فرابورس

در بازار دوم فرابورس، صرفا سهام شرکتهای سهام عام پذیرفته می شوند. در این بازار سهام شرکتهای زیان ده، تازه تاسیس، شرکتهای سهامی خاص که قصد اجرای افزایش سرمایه و تبدیل به سهامی عام را دارند و شرکتهای کوچک پذیرفته شده مورد مبادله قرار می گیرند.

در این بازار شرکتهایی معامله می شوند که آخرین سرمایۀ ثبت شده آن حداقل یک میلیارد ریال و مشمول مادۀ ۱۴۱ لایحۀ قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت نباشد.

بازار سوم فرابورس ( بازار عرضه)

بازار سوم فرابورس که به بازار عرضه نیز معروف است بازار عرضه محلی ایمن، شفاف و سودمند برای انجام معاملات عمده اوراق بهاداری است که امکان یا شرایط پذیرش در فرابورس را ندارد.

از دیگر ویژگی بازار سوم فرابورس می توان به انجام پذیره نویسی انواع اوراق بهادار از جمله شرکتهای سهامی عام در شرف تاسیس اشاره نمود. انجام عرضه در این بازار مستلزم گذراندن فرایند پذیرش نبوده و با انجام تشریفات اداری در فرابورس، امکان پذیر است.

در بازار عرضه فرابورس بلوک های سهام شرکت‌های سهامی (عام، خاص، تعاونی و …) ،حق‌تقدم خرید سهام شرکت‌های سهامی عام،سهام ناشی از افزایش سرمایۀ شرکت‌های سهامی عام، پذیره نویسی سهام و اوراق مشارکت، پذیره نویسی گواهی سپرده سرمایه گذاری بانک ها، املاک و مستغلات ،امتیاز بهره برداری و حق ثبت اختراعات در قالب سهام شرکتهای سهامی خاص می تواند مورد معامله قرار بگیرد.

بازار چهارم فرابورس ( اوراق مشارکت)

در این بخش از مقاله بازار چهارم فرابورس که به بازار اوراق مشارکت شناخته شده را مورد بررسی قرار می دهیم.

انواع اوراق با درآمد تضمین شده از جمله اوراق مشارکت، گواهی سپرده بانکی و… که در زمان پذیرش حداقل سه ماه تا سر رسید آنها باقی مانده باشد قابل پذیرش در این بازار بوده به شرطی که بعد از پذیرش، معاملات دست دوم آنها منحصرا از طریق فرابورس انجام شود.

امکان صدور اوراق مشارکت شرکتی و اوراق مشارکت قابل تعویض سهام از جمله اوراق بهادار قابل معامله در بازار اوراق مشارکت محسوب می شوند که درکنار اوراق مشارکت رهنی، معامله اوراق مشارکت اجاره، صکوک و گواهی سپرده بانکی سرمایه گذاری عام و خاص در بازار چهارم فرابورس امکان پذیر می باشد.

مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام آنها

از مزایای شرکت های پذیرفته شده در بورس می توان به اطلاع رسانی هماهنگ و عادلانه به سرمایه‌گذاران بالفعل و بالقوه، تامین مالی به صورت آسان و ارزان ، افزایش اعتبار شرکت و معرفی شرکت و محصولات به افراد جامعه ، بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی و بهره‌مندی از معافیت مالیاتی شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس اشاره نمود که با مطالعه ادامه مطلب اطلاعات بیشتری در این رابطه کسب خواهید کرد.

افزایش اعتبار شرکت و معرفی شرکت و محصولات به افراد جامعه

با توجه به اینکه فرابورس و بازار بورس مخاطبان گسترده‌ای دارد، ورود شرکت به بازار سرمایه موجب آشنایی قشر وسیعی از مصرف کنندگان با خریداران کالا و خدمات شرکت می‌شود و بی شک مخاطبان شرکت را افزایش خواهد داد.

تامین مالی به صورت آسان و ارزان

کارکرد اصلی بازارهای اوراق بهادار، تجهیز، جمع‌آوری و هدایت پس‌اندازهای کوچک مردم برای اجرای طرح‌های بزرگ اقتصادی است تا شرکت‌ها با شرایطی آسان‌تر بتواند از مزایای تامین منابع ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه، استفاده کنند.

علاوه بر فروش سهام و افزایش سرمایه، راهکارهایی از قبیل انتشار اوراق مشارکت، انتشارگواهی سپرده سرمایه‌گذاری عام و خاص و… برای شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس پیش‌بینی شده است.

بهره‌گیری از امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ ساده تر تسهیلات بانکی

پس از پذیرش سهام شرکت‌ها در فرابورس، امکان وثیقه‌گذاری سهام و اخذ تسهیلات بر روی سهام شرکت‌‌های پذیرفته شده در این بازار امکان پذیر می‌باشد.
چون با پذیرش سهام شرکت درفرابورس، یک مرجع رسمی بر انجام معاملات شرکت نظارت دارد و قیمت سهام در شرایط عادلانه عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، لذا سیستم بانکی با شرایط ساده‌تری اقدام به وثیقه گرفتن سهام شرکت می‌کند زیرا در صورت وثیقه شدن سهام، امکان انجام معامله روی آن وجود ندارد و ارزش‌گذاری سهام وثیقه شده از سوی یک مرجع رسمی به نام فرابورس صورت گرفته است.

بهره‌مندی از معافیت مالیاتی شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس

بر اساس قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید، شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس ایران مشمول مزایای مالیاتی قابل توجهی خواهند شد.

به این صورت که بر اساس ماده ۱۴۳ قانون مالیات‌های مستقیم، ۵ درصد از مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس داخلی (فرابورس) یا خارجی پذیرفته می‌شود از سال پذیرش تا سالی که از فهرست شرکت‌های پذیرش شده در این بورس‌ها یا بازارها حذف نشده اند با تایید سازمان بورس بخشوده می‌شود.

شرکت‌هایی که سهام آنها برای معامله در بازارهای خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته شود در صورتی که در پایان دوره مالی به تایید سازمان بورس حداقل ۲۰ درصد سهام شناور آزاد داشته باشند معادل ۲ برابر معافیت‌های فوق از بخشودگی مالیاتی برخوردار می‌شوند.

در ماده ۱۴۳ مکرر اضافه شده است از هر نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام شرکت‌ها اعم از ایرانی و خارجی در بورس‌ها یا بازارهای خارج از بورس دارای مجوز، مالیات مقطوعی به میزان نیم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام وصول خواهد شد و از این بابت وجه دیگری به عنوان مالیات بر درآمد نقل و انتقال سهام و حق تقدم سهام و مالیات بر ارزش افزوده خرید و فروش مطالبه نخواهد شد.

حتما مطالعه کنید : آیا به معاملات بورسی مالیات تعلق می گیرد؟

نقل و انتقال سهام به‌صورت آسان- سریع و کم‌هزینه

هم اکنون برای نقل و انتقال سهم شرکت‌های خارج از بورس فرآیند اداری پیچیده‌ و وقت‌گیری وجود دارد و اجرای کلیه مراحل مستلزم صرف وقت و تشریفات اداری پیچیده است اما با شروع فعالیت فرابورس و پذیرش شرکت‌ها در این بازار نقل و انتقال آنها به سهولت انجام می‌گیرد.

شفافیت و اعتبار قیمت سهام به واسطه مبادله در فرابورس

با توجه به نظارت و شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا، قیمت سهام شرکت‌ها در فرابورس بیان کننده شرایط روشنی برای وضعیت مالی شرکت است و در همه معاملاتی که شرکت یا سهامداران آن انجام می‌دهند، می‌تواند مبنای عمل قرار گیرد و می‌تواند مبنای وثیقه‌گذاری و اعتباردهی شرکت‌ها باشد.

پیش‌بینی فرآیند ساده خروج از فرابورس

در صورتی که به هر دلیل سهامداران عمده شرکتی تصمیم بگیرند، شرکت خود را از فرابورس خارج کنند، در دستورالعمل پذیرش ساز و کاری به این منظور در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج ازاین بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به سادگی وجود دارد.

این مقاله جهت آشنایی شما با بازار فرابورس و  همچنین بیان مزیت های پذیرش شرکت‌ها در فرابورس تهیه شده امیدواریم که مفید واقع شده باشد.