سرمایه گذاری بازار بورس نیازمند یادگیری و آموزش می باشد تا شخص با قوانین آنا آشنا شود و بداند چگونه در بورس معامله کند.
قطعا سرمایه گذاری در بورس یکی از پیچیده ترین و در عین حال پر درآمد ترین راه های کسب سرمایه است. اما این کار هم مثل تمامی کارهای معمول در دسته معاملات و سرمایه گذاری روش های بسیاری دارد که پیدا کردن بهترین آنها ممکن است کار سختی باشد.
در ادامه گزیده ای از بهترین روش های سرمایه گذاری و معامله در بورس را بررسی میکنیم تا بهتر متوجه شویم که چگونه در بورس معامله کنیم.
با نحوه خرید و فروش سهام بصورت آنلاین در بورس بیشتر آشنا شوید
چگونه در بورس سرمایه گذاری کنیم؟
تا همین چند سال اخیر، اکثر مردم تنها راه پس‌انداز یا حتی سرمایه‌گذاری کردن را نگهداری پول‌های خود در بانک می‌دانستند. دلیلش هم این بود که با سایر روش‌های سرمایه‌گذاری آشنایی نداشتند.
مثلاً آنها نمی‌دانستند که یک فرد عادی می‌تواند با سرمایه‌گذاری در واحدهای یک شرکت تولیدی، به اندازه دارایی خود در مالکیت آن شرکت مشارکت کند. یا اینکه به اندازه دارایی خود در یک شرکت سرمایه‌گذاری سهیم شود.
حال سوال این است که آیا یک فرد عادی می‌تواند با سرمایه اندک خود، در سرمایه‌گذاری‌های بزرگ شریک شود؟ پاسخ این سوال مثبت است.
بازار سرمایه و به ویژه بازار بورس اوراق بهادار این امکان را فراهم می‌کند تا هر فرد به میزان دارایی و سرمایه‌ای که دارد در یک یا چند شرکت بزرگ سرمایه‌گذاری کند، و در سود آنها شریک شود.
چگونه در بورس سرمایه گذاری کنیم و یا چگونه در بورس معامله کنیم یکی از سوالت رایج افرادی است که به تازگی قصد دارند وارد بازار سرمایه شوند، در ادامه به شرح هر یک از آنها می پردازیم.
قدم اول: دریافت کد معاملاتی (کدبورسی)
برای انجام معامله در بورس هر شخص حقیقی یا حقوقی نیاز به یک کارگزار رسمی و دریافت کد معاملاتی از آن دارد. همانطور که بانک به مشتریان خود شماره حساب می‌دهد و این شماره شناسه مشتری به شمار می‌آید، در بورس هم کد معاملاتی هر فرد، شناسه او در بازار است.
برای شروع فعالیت و سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار، ابتدا باید کد بورسی یا کد معاملاتی داشته باشیم.
بیشتر بخوانید : نحوه دریافت کد بورسی
از آنجا که مبادلات اوراق بهادار با استفاده از سیستم رایانه‌ای و بر اساس کد خریدار و فروشنده انجام می‌شود، لازم است همه خریداران و فروشندگان دارای کد منحصر به خود باشند تا کارگزار بتواند براساس آن به خرید و فروش و معامله در بورس اوراق بهادار بپردازد.
کد معاملاتی، شناسه‌ای ۸ کاراکتری است که براساس مشخصات و اطلاعات فردی سرمایه‌گذار ، از جمله کد ملی وی، و به صورت ترکیبی از حرف و عدد تعیین می‌شود. این کد در واقع از سه حرف اول نام خانوادگی و یک عدد تصادفی، تشکیل شده است.
کد معاملاتی سرمایه‌گذار منحصر به فرد است و هر سرمایه‌گذار یک کد معاملاتی دارد. دریافت کد معاملاتی از طریق کارگزار و با ارائه مدارک شناسایی ( کپی شناسنامه و شماره ملی) و فقط برای یک‌بار انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید : چگونه در بورس ثبت نام کنیم
توجه داشته باشید که خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار، صرفا از طریق شرکت‌های کارگزاری و به یکی از روش‌های زیر انجام می‌گیرد :
- مراجعه حضوری به کارگزاری و ارائه سفارش خرید یا فروش
- سفارش تلفنی به کارگزاری، برای خرید یا فروش سهام
- سفارش اینترنتی به کارگزاری، برای خرید یا فروش سهام
- خرید یا فروش مستقیم سهام توسط خود فرد، از طریق سامانه معاملات آنلاین (برخط)
بنابراین برای خرید و فروش سهام، الزاما نیازی به مراجعه به تالار بورس یا کارگزاری نیست و در صورتی که حداقل مدرک دیپلم داشته باشید، کارگزاری‌ها سیستم معاملات انلاین را در اختیار شما قرار می‌دهند. در سیستم معاملاتی آنلاین که بهترین روش معاملات است، خرید و فروش آنی و لحظه‌ای سهام امکان پذیر است.
به این معنی که شما به محض وارد کردن سفارش، خرید یا فروش در همان لحظه انجام می‌شود و نیازی نیست خود کارگزار، سفارشات شما را در سامانه معاملاتی وارد کند.
مزایای سیستم معاملاتی آنلاین
- سرعت عمل در تصمیم‌گیری: می‌توان در چندثانیه خرید یا فروش را انجام داد.
- کاهش اختلافات بین سرمایه‌گذار و کارگزار و کاهش اشتباهات:
به دلیل اینکه شخص سرمایه‌گذار سفارشات خود را ارسال می‌کند، باید در این زمینه مهارت کسب نماید.
- امنیت بالای معاملات آنلاین :
اگر رمز عبور مناسب انتخاب کنید و آنرا در اختیار هیچکس قرار ندهید، کسی نخواهد توانست به آن دسترسی یابد.
- نقل و انتقال الکترونیک پول:
در پنل معاملات آنلاین، پرداخت آنلاین از حساب شما به حساب کارگزاری میسر است و نیازی به مراجعه به بانک نیست.
- عدم محدودیت زمانی و مکانی برای سرمایه‌گذاری:
در هرجای دنیا که باشید، کافیست یک کامپیوتر یا موبایل متصل به اینترنت داشته باشید تا بتوانید معامله کنید.
از لخاظ فنی، نحوه شروع معاملات آنلاین سهام و خرید و فروش سهم بسیار ساده است و حتی افرادی که در زمینه اینترنت دانش اندکی دارند می‌توانند خرید و فروش سهام را از طریق سیستم‌های آنلاین انجام دهند.
قدم دوم: یادگیری مفاهیم و قوانین بورس
هیچ فعالیتی در دنیا وجود ندارد که نیاز به مهارت نداشته باشد. به طور مثال شاید برایتان سوال باشد که آیا بورس تهران ۲۴ ساعت شبانه‌روز باز است و معامله انجام می‌شود؟ فرابورس چه تفاوتی با بورس دارد و از اینگونه سوالات.
پس سرمایه‌گذاری در بازار سهام و بورس هم نیاز به یادگیری برخی قوانین، اصطلاحات و مفاهیم دارد.
اما شروع هر کاری مهم است، مخصوصا زمانی که پول و سرمایه شما در میان باشد! بنابراین در نظر داشته باشید:
- شروع خوب این است که، یادگیری و پیشرفت شخصی را در اولویت قرار دهید.
- برای معامله در بورس با خونسردی عمل کرده و احساسات‌تان را کنترل کنید.
- به این توجه کنید معامله‌گرها و سرمایه‌گذاران حرفه‌ای چطور معامله می‌کنند.
- مدیریت ریسک و سرمایه را رعایت کنید و اصل اول شما حفظ سرمایه باشد.
- برای پیشرفت در این بازار، حاضر باشید وقت و انرژی بگذارید و بهای آنرا بپردازید.
- بدون اینکه حتی مفاهیم ابتدایی را بدانید در بورس شروع به سرمایه‌گذاری و معامله‌گری کنید.
- صرفا به دنبال سیگنال و توصیه گرفتن از افراد به ظاهر حرفه‌ای باشید و سابقه افراد را بررسی نکنید.
- به دنبال پولدارشدن سریع باشید.
- فکر کنید بورس قماربازی است پس نیاز به یادگیری ندارد.
- معاملات را از روی احساسات انجام دهید و عجله کنید.
- تا یک معامله سود‌ده داشتید خودتان را خدای بورس بدانید و با قرض گرفتن از بانک و اطرافیان و فروش دارایی‌هایتان وارد بورس شوید! (اشتباه محض)
- برای یادگیری و پیشرفت وقت و انرژی نگذارید و توقع داشته باشید بدون پرداخت بهای موفقیت، آنرا بدست آورید.
- مسئولیت پذیر نباشید و مقصر ضررهای احتمالی‌تان را، بازار، مردم و سهامدار عمده بدانید!
قدم سوم : انجام معامله در بورس و سرمایه گذاری
انجام معامله در بورس و سرمایه گذاری در این بازار به چند دو روش مستقیم و غیر مستقیم امکان پذیر است. که در ادامه هر کدام از آنها را بطور کامل شرح خواهیم داد.
سرمایه گذاری در بورس به روش مستقیم
در این روش سرمایه‌گذار با اتکا بر دانش، تخصص و تحلیل خود اقدام به سرمایه‌گذاری و ورود به بازار می‌کند. مسئولیت سود یا زیان حاصل از سرمایه‌گذاری به‌طور مستقیم بر عهده شخص سرمایه‌گذار است.
سرمایه‌گذارانی که در این روش با سرمایه‌گذاری می‌پردازند، در یک طبقه‌بندی بر اساس مدت زمانی که تمایل به نگهداری سرمایه خود دارند به ۴ دسته تقسیم می‌شوند :
- سهامی خاص را خریداری می‌کنند و بعد از ۳ یا ۴ ماه آن را می‌فروشند. به آنها سرمایه‌گذاران کوتاه مدت می‌گویند.
- سهام خاصی را خریداری می‌کنند و به مدت یک سال آن را نگه می‌دارند سپس برای فروش تصمیم می‌گیرند. به آنها سرمایه‌گذاران میان مدت می‌گویند.
- سهام خاصی را با قصد نگهداری بیش از یک سال خریداری می‌کنند. به آنها سرمایه‌گذاران بلند مدت می‌گویند.
- سهام خاصی را خریداری می‌کنند و بعد از شناسایی سود اندکی در یک هفته یا دو هفته، آن را می‌فروشند و اقدام به خرید سهام جدید یا همان سهم با قیمت جدید(پایین‌تر) می‌کنند. به آنها نوسانگیر می‌گویند.
بیشتر بخوانید: بررسی کامل انواع روش های سرمایه گذاری در بورس
سرمایه گذاری در بورس به روش غیر مستقیم
در این روش بین سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر یک موسسه مالی به عنوان واسط عمل می‌کند. سرمایه‌گذار وجوه خود را در اختیار این موسسات مالی قرار می‌دهد و آنها با بکار‌گیری تخصص، دانش و تبحر تحلیلی و مالی و همچنین تجربه خود در بازار سرمایه فرایند سرمایه‌گذاری را به نیابت از سرمایه‌گذار انجام می‌دهند.
به سرمایه‌گذاران غیر حرفه‌ای و با درجه ریسک پذیری پایین که فرصت و تجربه کافی برای فعالیت مستقیم در بازار بورس را ندارند توصیه می‌شود یکی از انواع روش‌های سرمایه‌گذاری غیر مستقیم را برای فعالیت خود در بازار سرمایه انتخاب نمایند.
برای مثال صندوق‌های سرمایه‌گذاری که یکی از روش‌های این نوع سرمایه‌گذاری است با ایفای نقش واسطه‌گری مالی، سرمایه‌گذاری افراد غیر حرفه‌ای را از حالت مستقیم به حالت غیر مستقیم تبدیل می‌کند و مزایایی از جمله ریسک پایین‌تر و سود مناسب‌تر را برای سرمایه‌گذاران به دنبال دارد.
بیشتر بخوانید: نحوه محاسبه ریسک برای به دست آوردن میزان ریسک کلی و ریسک پرتفوی
چگونه در بورس معامله کنیم ؟
در ابتدا باید بدانیم که نظام قیمت‌گذاری بورس به گونه‌ای است که اشخاص نمی‌توانند در قیمت‌گذاری آن دخالت داشته باشند.
به این معنی که افراد نمی‌توانند شخصاً و با قیمتی خارج از محدوده تعیین شده اقدام به خرید و فروش سهام نمایند بلکه این کار باید از طریق کارگزاری‌های بورس انجام پذیرد.
کارگزاران افراد مطمئن هستند که علاوه بر اینکه سابقه تخلف مالی ندارند مجوز فعالیت خود را از سازمان بورس دریافت می‌کنند. در واقع فعالیت آنها تحت نظارت بورس انجام می‌گیرد.
همانطور که گفتیم خریداران و فروشندگان برای ورود به بورس در اولین اقدام باید به یکی از کارگزاران بورس مراجعه کرده و کد بورسی دریافت نمایند.
پس از ان درخواست خود را به کارگزاری مربوطه اعلام کنند. این اعلام می‌تواند به‌صورت حضوری، تلفنی، اینترنتی و یا آنلاین صورت پذیرد. تقاضای آنها وارد سیستم معاملات شده و در ستون خرید و فروش بر اساس قیمت و الویت زمانی قرار می‌گیرد.
نحوه قرار گرفتن تقاضای خرید یا فروش در سیستم به این گونه است که تقاضای فروشی که قیمت ارزان‌تری داشته باشد یا تقاضای خریدی که قیمت بالاتری دارد در ردیف اول ستون مربوط به خود قرار می‌گیرد.
لازم به ذکر است چنانچه دو تقاضای خرید یا دو تقاضای فروش با قیمت مشابه وارد سیستم معاملات شود، قرار گرفتن سفارش در سیستم بر اساس زمان ارسال درخواست خواهد بود.
علاوه بر این هر خرید و فروش در بورس، کارمزدی دارد. این کارمزد بر اساس اینکه چه نوع اوراق بهاداری در چه بازاری معامله شده است متفاوت است.
بیشتر بخوانید: آیا به معاملات بورسی مالیات تعلق می گیرد؟
در سامانه معاملات، صف تقاضا و سفارش‌های خرید در مقابل صف عرضه یا سفارش‌های فروش قرار می‌گیرد و درصورتی که قیمت پیشنهادی خرید و قیمت پیشنهادی فروش برابر شوند، معامله به‌طور خودکار توسط سیستم رایانه‌ای انجام می‌شود و سفارش‌ها از صف عرضه و تقاضا حذف می‌شوند.
تسویه معاملات پایاپای و تسویه معاملات توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و سه روز بعد از انجام معامله (T + 3) صورت می‌گیرد.
سامانه معاملاتی بورس تهران یک سیستم کاملا مکانیزه مبتنی بر سفارش است. به عبارت دیگر سفارش‌های خرید و فروش اوراق بهادار که از طرف مشتریان به کارگزار داده شده است، توسط کارگزار وارد سامانه معاملاتی می‌شود و برپایه اولویت قیمت و زمان در صف خرید یا فروش قرار می‌گیرد.
براساس اولویت قیمت، یک سفارش خرید (فروش) اوراق بهادار با بیشترین (کمترین) قیمت، ابتدای صف خرید (فروش) قرار می‌گیرد. براساس اولویت زمان، سفارشی که زودتر وارد سامانه معاملات شود جلوتر از سفارش هم قیمت خود قرار می‌گیرد.
معامله هنگامی انجام می‌شود که سفارش‌های خرید و فروش، قیمت یکسان داشته باشند. این سازوکار بسیار شبیه به معامله از طریق حراج است چون کارگزاران می‌توانند با اطلاع قیمت سفارش‌های وارد شده، جای خود را در صف تغییر دهند یا با ارائه قیمتی معادل قیمت پیشنهادی از طرف کارگزار مقابل، اقدام به انجام معامله کنند.
پس از انجام معامله، اطلاعات انجام معامله برای تسویه و پایاپای به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و کارگزار خریدار یا فروشنده ارسال می‌شود. اطلاعات مربوط به معاملات از جمله قیمت، ارزش و تعداد اوراق بهادار معامله‌شده، از طریق سایت بورس تهران و همچنین نمایشگرهای موجود در تالارها به اطلاع سهامداران می‌رسد.
بورس اوراق بهادار تهران در حال نصب نرم افزار معاملاتی جدیدی است که با عملیاتی شدن آن، سرعت انجام معامله و همچنین انتشار اطلاعات پس از معامله، بهبود قابل توجهی پیدا خواهد کرد.
با توضیحات فوق تا حدودی متوجه شدیم چگونه در بورس معامله کنیم به اختصار چند نکته کلیدی جهت سرمایه گذاری موفق را توضیح خواهیم داد :
بازار بورس جای جذابی است و سرمایه گذاری موفق در آن جذابتر. شما می‌توانید سهام شرکت‌های مختلف ازجمله شرکت‌های حاضر در صنایع غذایی، خودرو، سیمان و… را خریداری کنید و در این بازار حق انتخاب واقعاً با سرمایه گذاران است.
بیشتر بخوانید : بهترین صنایع برای سرمایه گذاری در بورس
با و جود اینکه بورس اوراق بهادار تهران نسبت به سایر بورس‌های مطرح جهانی تعداد بسیار کمتری از شرکت‌ها را در دل خود جای داده است، اما بااین‌حال به علت فرصت‌های بی‌انتهایی که بازار ارائه می‌کند و جریان مستمری از اطلاعات و اخباری که درباره شرکت‌ها و صنایع منتشر می‌شود گاهی فعالیت در این بازار برای سرمایه گذاران سخت و طاقت فرسا می‌شود.
بااین‌وجود جنبه مثبت بورس آن است که شما می‌توانید با دنبال کردن اصول و قواعد مشخصی حداقل تا حد زیادی شانس خود را برای گرفتن تصمیمات سرمایه گذاری بهتر و همچنین رسیدن به استقلال مالی افزایش دهید و ریسک خود را در این مسیر کمتر کنید.
۱. تنها در جایی سرمایه گذاری کنید که آن را به‌خوبی می‌شناسید
وارن بافت توصیه می‌کند تنها در شرکت‌هایی سرمایه گذاری کنید که فهم عمیقی از آنها دارید. منطقی به نظر می‌رسد، نه؟ با این وجود هنوز هم سرمایه گذاران بسیاری هستند که پولشان را در شرکت‌هایی سرمایه گذاری می‌کنند که محصولاتی نامشخص و پیچیده دارند و شرایط صنعتشان نیز کاملاً مشخص نیست.
سرمایه گذاری شما تنها زمانی جواب می‌دهد که شما بتوانید پیچیدگی‌های این صنایع را بفهمید، اما بهترین راهکار آن است که در شرکت‌هایی سرمایه گذاری کنید که محصولاتشان را می‌شناسید و احتمالاً از آنها استفاده می‌کنید.
همانطور که وارن بافت می‌گوید سعی کنید از دایره شایستگی‌های خود خارج نشوید، در این صورت سرمایه گذاری موفق محقق خواهد شد.
۲. سهام شرکت‌های باکیفیت و پیشرو در بازار را بخرید
این هم یکی دیگر از سبک‌های سرمایه گذاری وارن بافت است که نیاز به فکر زیادی ندارد. فقط شرکت‌هایی را بخرید که سابقه عملکردشان بسیار عالی است، مثلاً اینکه به شکل مستمر درآمدهایشان افزایش می‌یابد و در دوران رکود بازار عملکردهای خوبی از خود به نمایش گذاشته‌اند.
بافت همواره به خرید سهام شرکت‌های پیشرو در بازار که تاریخ عملیاتی طولانی و مناسبی دارند، اقدام می‌کند. شرکت‌هایی همچون کوکاکولا و آی‌بی‌ام او در سال ۲۰۱۳ مالکیت خود در هرکدام از این شرکت‌ها را افزایش داد و توانست از خرید مجدد سهام این شرکت‌ها سود خوبی به دست بیاورد.
به‌طورکلی با سرمایه گذاری بلندمدت می‌توانید انتظار داشته باشید که از شرکت‌های پیشرو در بازار سود خوبی به دست آورید.
۳. سرمایه گذار باشید نه نوسانگیر
این مسیر، مسیری مناسب و پراهمیت است. سرمایه گذاری نیازمند آن است که سرمایه گذاران تحقیق کنند، مزایا و معایب سرمایه گذاری را در درک کنند و تصمیمات آگاهانه‌ای برای سرمایه گذاری‌هایشان بگیرند.
از سوی دیگر، نوسان گیرها تلاش می‌کنند تا نوسانات و تحرک‌های قیمتی را پیش‌بینی کنند و به نحوی در بازار رفتار کنند تا بتوانند در صورتی که پیش‌بینی هایشان محقق شد سودی به دست بیاورند. نکته مهم اینجاست که تلاش در جهت زمان‌بندی کردن بازار و پیش‌بینی آن بیشتر شبیه به شرط‌بندی است و هیچ ارتباطی با سرمایه گذاری ندارد.
۴. سبدی متنوع تشکیل دهید
اگر شما تمام تخم‌مرغ‌هایتان را در یک سبد قرار دهید و آن سبد از دستتان بیفتد، همه‌چیزتان را از دست خواهید داد. سرمایه خود را روی گزینه‌های مختلف سرمایه گذاری کنید تا بتوانید خودتان را از اتفاقات نابهنگام حفظ کنید و ریسکتان را کاهش دهید.
۵. برای بازبینی‌های دوره‌ای پرتفوی‌تان زمان بگذارید
فراموش نکنید که شما باید حداقل سالی دو بار سبد سهام خود را بازبینی کنید تا متوجه شوید که آیا هنوز سرمایه گذاری‌های شما معنادار هست یا نه؛ آیا این سرمایه گذاری‌ها هنوز برای اهداف بلندمدت شما مناسب هستند؟
اهمیتی ندارد که شما سرمایه گذاری کوچک هستید یا سرمایه گذاری بزرگ. بازبینی و مراقبت از عملکردهای سرمایه گذاری گامی ضروری برای هر سرمایه گذار است تا سرمایه گذاری موفق باشد.
