یکی از مزایای سهام نسبت به سایر اوراق بهادار این است که سهامداران شرکت به نسبت سهمی که در شرکت دارند مالک محسوب شده و در خرید سهام جدید شرکت دارای الویت هستند، به این الویت حق تقدم خرید سهام گفته می شود، زمانی که شرکت تصمیم دارد سرمایه خود را افزایش دهد به این معناست که تعداد سهام شرکت هم تغییر خواهد کرد یعنی متناسب با میزان افزایش سرمایه، تعداد سهام هم افزایش می یابد. بر اساس قانون تجارت جهت حفظ منافع سهامداران، شرکت باید ابتدا سهام جدید خود را به سهامداران فعلی خود بفروشد، که به آن سهام حق تقدم گفته می شود، حال ممکن است این سوال برای برخی سهامداران پیش بیاید که چگونه حق تقدم سهام را بخریم و یا مدت زمان تبدیل شدن حق تقدم به سهام چقدر بوده و همینطور نحوه نحوه تبدیل حق تقدم به سهام به چه شکل است، و یا حق تقدم چه جذابیتی برای سهامداران فعلی شرکت دارد. در این مطلب سعی داریم در رابطه با خرید حق تقدم سهام بیشتر بدانیم.

بیشتر بخوانید: سهام حق تقدم را چگونه بفروشیم؟

حق تقدم سهام را چگونه بخریم؟

حق تقدم سهام چیست؟ همانطور که گفتیم حق تقدم سهام از جمله مواردی است که بعد از افزایش سرمایه شرکت به سهامداران تعلق می گیرد. به طور مثال شرکتی قصد دارد ۵۰ درصد افزایش سرمایه داشته باشد، در نتیجه تعداد سهام شرکت هم به همین نسبت افزایش پیدا می کند، حالا به فرض که شما ۱۰۰۰ سهم از این شرکت را قبل از افزایش سرمایه داشته اید، برای اینکه مالکیت شما در شرکت ثابت بماند شرکت این حق را به شما می دهد که  به نسبت درصد افزایش سرمایه، حق تقدم در خرید سهام جدید منتشر شده، داشته باشید. بنابراین شما به اندازه ۵۰ درصد از تعداد سهامی که داشته اید حق تقدم سهام خواهید داشت یعنی ۵۰۰ حق تقدم سهام به شما تعلق می گیرد. اما چگونه حق تقدم سهام را بخریم؟

نحوه خرید حق تقدم سهام چگونه است؟

بعد از اینکه موضوع افزایش سرمایه در شرکت تصویب شد، اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه و صدور گواهی حق تقدم خرید سهام در سایت codal درج می شود. به این شکل که ابتدا شرکت جهت افزایش سرمایه مدارک و مستندات در خواست افزایش سرمایه را روی سایت کدال منتشر می کند و سپس اطلاعیه دریافت گواهینامه حق تقدم خرید سهام شرکت را برای آگاهی سهامداران روی سایت خود شرکت قرار می دهد. و بعد از آن مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام در سایت کدال اطلاع رسانی می شود، در این آگهی اطلاعاتی نظیر مهلت دریافت گواهینامه و استفاده از حق تقدم و همچنین شماره حساب برای واریز مبالغ نیز مشخص شده است.

همچنین بعد از اینکه افزایش شرکت در مجمع تصویب شد، یک فرم برای سهامداران ارسال می شود که به آن گواهی حق تقدم خرید سهام گفته می شود در این فرم اطلاعات افزایش سرمایه شرکت مشخص شده است به این شکل که مثلا شما گواهی خرید ۱۰۰۰ حق تقدم را خواهید داشت و اگر شما تمایل داشته باشید که درصد مالکیت خود را در شرکت حفظ کنید باید در افزایش سرمایه شرکت کرده و فرم را طی مهلتی که تعیین شده است پر کرده و برای شرکت ارسال کنید و اگر در غیر این صورت عمل کنید بدین معناست که تمایلی به شرکت در افزایش سرمایه ندارید.

یک نمونه گواهی حق تقدم:

چگونه سهام حق تقدم بخریم؟ بعد از اینکه گواهی حق تقدم خرید سهام را پر کردید برای خرید حق تقدم سهام باید معادل ارزش اسمی هر سهم (ارزش اسمی هر سهم در ایران ۱۰۰۰ ریال در نظر گرفته می‌شود) وجه نقد به حساب مورد نظر شرکت واریز کنید، مدت زمانی که فرصت دارید گواهینامه را پر کرده و وجه نقد را به حساب مورد نظر شرکت واریز کنید در اطلاعات گواهینامه آمده است، بعد از آن  اصل فیش پیوست به همراه اصل گواهینامه (پس از تکمیل پشت گواهینامه) طی مهلت قانونی مشخص شده در برگه به امور سهامداران شرکت ارائه و یا بوسیله پست سفارشی ارسال شود.
و در پایان به‌ازای هر گواهی حق تقدم و هر ۱۰۰۰ ریالی که به حساب شرکت واریز کردید یک سهم به شما اختصاص می‌یابد.
بعد از اینکه افزایش سرمایه در سازمان بورس ثبت شد، که دوره زمانی مشخص دارد ( معمولا ۳ تا ۶ ماه) حق تقدم های شما توسط سیستم به سهام عادی تبدیل می شود و به صورت خودکار در پرتفوی فرد می نشیند.

حق تقدم چه جذابیتی برای سهامداران فعلی دارد؟

قیمت سهام بیشتر شرکت‌ها در بورس، بیشتر از قیمت اسمی آنهاست، به عنوان مثال اگرچـه قیمت اسمی سهام شرکت ایکس ۱۰۰ تومان است، اما ممکن است قیمت سهم در بورس، ۱۵۰ تومان باشد.

در این صورت، قیمت بازار سهام شرکت ایکس، ۵۰ تومان بیشتر از قیمت اسمی آن خواهد بود، بنابراین، سهامداران فعلی این شرکت با خرید سهام جدید، در واقع ۵۰ تومان به ازای هر سهم سود بدست می‌آورند، سودی که تنهـا به سهامداران فعلی شرکت تعلق خواهد گرفت.

آیا فقط افرادی که قبلا سهامدار شرکت بودند می‌توانند حق تقدم‌ها را خریداری کنند؟

خیر تمامی فعالان بازار در بورس می‌توانند این حق تقدم‌ها را از فروشندگان خریداری کنند. افرادی که این حق تقدم ‌ها را می‌خرند باید مبلغ اسمی هر سهم را به حساب شرکت واریز نمایند تا بعدا این حق تقدم‌ها به سهم عادی تبدیل شوند.

آیا فردی می تواند تنها نیمی از حق تقدم ها را استفاده کند؟

بله، دارنده گواهینامه حق تقدم خرید سهام می‌تواند تمام یا قسمتی از حق تقدم خرید سهام خود را منحصرا از طریق سازمان بورس اوراق بهادار واگذار نمایند. کسی که قسمتی از حق تقدم خود را واگذار کرده باشد و قصد داشته باشد که مابقی حق تقدم را استفاده نماید باید اصل گواهینامه را به کارگزار فروشنده حق تقدم تحویل و کپی آن را به همراه فیش نقدی ( مبلغ واریزی به میزان خرید مابقی حق تقدم میباشد) به شرکت ارسال کند.

مزایا و معایب حق تقدم

از مزایای استفاده از حق تقدم بعد از افزایش سرمایه این است که تعداد سهام سهامداران شرکت افزایش پیدا کرده و این افزایش تعداد سهام آن کاهش قیمت سهم بعد از افزایش سرمایه شرکت را جبران خواهد کرد، دیگر مزیت حق تقدم آن است که کسانی که سهامدار اصلی شرکت هستند درصد مالکیت آنها حفظ شده و مثل قبل می توانند از حق رأی در مجامع استفاده کنند. یکی دیگر از مزایای حق تقدم خرید سهام پایین بودن قیمت خرید آن است که سرمایه گذاران بیشتری را جذب خود می کند و با افزایش سرمایه قیمت سهم ها هم کاهش می یابد و این کاهش قیمت سهم موجب جذابیت سهم برای سهامداران خواهد شد.

از معایب حق تقدم خرید سهام  طولانی بودن و زمان‌بر بودن فرایند تبدیل حق تقدم‌ها به سهام است. ممکن است طی انجام شدن این فرایند، تغییراتی در وضعیت بازار ایجاد شود که برای سهامداران زیان ‌ده باشد.

بیشتر بخوانید: حق تقدم سهام بخریم یا نه؟