سازمان بورس و اوراق بهادار یک موسسه عمومی غیر دولتی می باشد و توسط اعضای ۵ نفره هیئت مدیره مدیریت می‌شود. این سازمان زیر نظر شورا، بر اجرای قوانین و مقررات، تنظیم و تدوین مقررات و ایفای سایر وظایف تعیین‌شده در قانون نظارت می کند. ما در این مطلب قصد داریم به بررسی مهم ترین وظایف سازمان بورس و اوراق بهادار، وظایف و اختیارات هیئت‌مدیره سازمان بورس، وظایف و اختیارات شورای سازمان بورس و وظایف و اختیارات رییس سازمان بورس بپردازیم.
مهم ترین وظایف سازمان بورس و اوراق بهادار چیست؟
مهم ترین وظایف سازمان بورس و اوراق بهادار به شرح زیر می باشد:
🔷 تهیه و تدوین آیین نامه ها و دستورالعمل های اجرایی قانون بازار اوراق بهادار
🔷 نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات
🔷 ثبت و صدور مجوز عرضه عمومی اورق و نظارت بر آن
🔷 درخواست صدور، تعلیق و لغو مجوز تاسیس بورس ها و سایر نهادهایی که تصویب آنها بر عهده شوراست.
🔷 اتخاذ تدابیر لازم جهت پیشگیری از وقوع تخلفات در بازار اوراق
🔷 پیشنهاد به کار گیری ابزارهای مالی جدید در بازار اوراق بهادار به شورا
🔷 بررسی و نظارت بر افشای اطلاعات با اهمیت توسط شرکت های ثبت شده نزد سازمان
🔷 انجام تحقیقات کلان و بلند مدت برای تدوین سیاست های آتی بازار اوراق بهادار
🔷 تصویب سقف نرخ های خدمات و کارمزدهای بورس و سایر نهادهای مالی
درباره بازارگردان و چه وظایف آن بیشتر بخوانید
وظایف و اختیارات هیئت‌مدیره سازمان
وظایف و اختیارات هیئت‌مدیره سازمان به شرح زیر است:
🔷 تهیه آیین‌نامه‌های لازم برای اجرای این قانون و پیشنهاد آن به شورا.
🔷 تهیه و تدوین دستور‌العمل‌‌های اجرایی این قانون.
🔷 نظارت بر حسن اجرای این قانون و مقررات مربوط.
🔷 ثبت و صدور مجوز “عرضه عمومی” اوراق بهادار و نظارت بر آن.
🔷 درخواست صدور، تعلیق و لغو مجوز تأسیس “بورس”ها و سایر نهادهایی که تصویب آنها بر عهده “شورا”ست.
🔷 صدور، تعلیق و لغو مجوز تأسیس “کانون‌ها” و “نهادهای مالی” موضوع این قانون که در حوزه عمل مستقیم “شورا” نیست.
🔷 تصویب اساسنامه “بورس‌ها،” “کانون‌ها،” و “نهادهای مالی” موضوع این قانون.
🔷 اتخاذ تدابیر لازم جهت پیشگیری از وقوع تخلفات در بازار اوراق بهادار.
🔷 اعلام آن‌دسته از تخلفات در بازار اوراق بهادار که اعلام آنها طبق این قانون بر عهده “سازمان” است به مراجع ذی‌صلاح و پی‌گیری آنها.
🔷 ارائه صورت‌های مالی و گزارش‌های ادواری در مورد عملکرد “سازمان” و همچنین وضعیت بازار اوراق بهادار به “شورا”.
🔷 اتخاذ تدابیر ضروری وانجام اقدامات لازم به منظور حمایت از حقوق و منافع سرمایه‌گذاران در بازار اوراق بهادار.
🔷 ایجاد هماهنگی‌های لازم در بازار اوراق بهادار و همکاری با سایر نهادهای سیاست‌گذاری و نظارتی.
🔷 پیشنهاد به‌کارگیری “ابزارهای مالی” جدید در بازار اوراق بهادار به شورا.
🔷 نظارت بر سرمایه‌گذاری اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی در “بورس”.
🔷 تهیه بودجه و پیشنهاد انواع درآمدها و نرخ‌های خدمات “سازمان” جهت تصویب توسط “شورا”.
🔷 تصویب سقف نرخ‌های خدمات و کارمزدهای “بورس،” و سایر “نهادهای مالی” موضوع این قانون.
🔷 صدور تأییدنامه “سازمان” قبل از ثبت شرکت‌های سهامی عام نزد مرجع ثبت شرکت‌ها و نظارت “سازمان” بر آن شرکت‌ها.
🔷 بررسی و نظارت بر افشای اطلاعات بااهمیت توسط شرکت‌های ثبت‌شده نزد “سازمان”.
🔷 همکاری نزدیک و هماهنگی با مراجع حسابداری به‌ویژه هیئت تدوین استانداردهای حسابرسی.
🔷 انجام تحقیقات کلان و بلندمدت برای تدوین سیاست‌های آتی بازار اوراق بهادار.
🔷 همکاری و مشارکت با مراجع بین‌المللی و پیوستن به سازمان‌های مرتبط منطقه‌ای و جهانی.
🔷 انجام سایر اموری که از طرف “شورا” به “سازمان” محول شده باشد.
درباره بازار بورس و فواید سرمایه گذاری در آنبیشتر بخوانید
وظایف و اختیارات شورای سازمان بورس و اوراق بهادار
وظایف شورای سازمان به شرح زیر می‌باشد:
🔷 اتخاذ تدابیر لازم جهت ساماندهی و توسعه بازار اوراق بهادار و اِعمال نظارت عالیه بر اجرای این قانون.
🔷 تعیین سیاست‌ها و خط‌مشی بازار اوراق بهادار در قالب سیاست‌های کلی نظام و قوانین و مقررات مربوط.
🔷 پیشنهاد آیین‌نامه‌های لازم برای اجرای این قانون جهت تصویب هیئت وزیران.
🔷 تصویب ابزارهای مالی جدید.
🔷 صدور، تعلیق، و لغو مجوز فعالیت “بورس”ها، “بازارهای خارج از بورس،” “شرکت‌های سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه” و “شرکت‌های تأمین سرمایه”.
🔷تصویب بودجه و صورت‌های مالی “سازمان”.
🔷 نظارت بر فعالیت و رسیدگی به شکایت از “سازمان”.
🔷 تصویب نوع و میزان وصولی‌های “سازمان” و نظارت بر آنها.
🔷 انتخاب بازرس/حسابرس “سازمان” و تعیین حق‌الزحمه آن.
🔷 انتخاب اعضای هیئت‌مدیره “سازمان”.
🔷 تعیین حقوق و مزایای رییس و اعضای هیئت‌مدیره “سازمان”.
🔷 انتخاب اعضای “هیئت‌داوری” و تعیین حق‌الزحمه آنان.
🔷 اعطای مجوز به”بورس”به‌منظور عرضه اوراق بهادار شرکت‌های پذیرفته‌شده خود در بازارهای خارجی.
🔷 اعطای مجوز پذیرش اوراق بهادار خارجی به “بورس”.
🔷 اعطای مجوز به “بورس” جهت معاملات اشخاص خارجی در “بورس”.
🔷 سایر اموری که به تشخیص هیئت‌وزیران، به بازار اوراق بهادار مربوط باشد.
تبصره: مصوبات شورا پس از تأیید وزیر امور اقتصادی و دارایی لازم‌اجراء خواهد بود.
وظایف و اختیارات رییس سازمان بورس و اوراق بهادار
ماده ۲۰ـ رییس سازمان بالاترین مقام اجرایی سازمان است و کلیه اختیارات لازم برای اداره امور سازمان جز آنچه به موجب قانون یا اساسنامه به مرجع دیگری محول شده است را دارا می باشد و نماینده سازمان نزد کلیه مراجع است و به طور کلی علاوه بر اختیار استخدام و انفصال موقت یا دائم کارکنان و تعیین شغل و سمت و حقوق و مزایا و ترفیع آنها و انجام تمام امور داخلی و اداری سازمان در محدوده این اساسنامه و مقررات مربوط، دارای وظایف و اختیارات زیر نیز خواهد بود:
🔷اجرای مصوبات شورا و هیئت مدیره.
🔷 انجام هر نوع معامله قطعی، شرطی، رهنی، اجاری و انعقاد کلیه قراردادها به نام سازمان و تغییر، تبدیل، فسخ، اقاله و ابطال آنها نسبت به اموال منقول، غیرمنقول و حقوق و اسناد و اوراق بهادار سازمان به هر شکل و یا هر شخص حقیقی و حقوقی و تحت هرگونه شرایط نزد کلیه مراجع ذی‌ربط قضایی و غیرقضایی و در کلیه مراحل، سرمایه‌گذاری، تأسیس و یا مشارکت در تأسیس انواع شرکت و مؤسسات دیگر برای انجام وظایف و تحقق اهداف سازمان.
🔷 اقامه و تعقیب و دفاع از هرگونه دعوی اعم از حقوقی (مدنی) و کیفری و ثبتی و غیره و انصراف از آن با داشتن تمام اختیارات راجع به امر دادرسی در کلیه مراجع قضایی و غیرقضایی و تمامی مراحل، با حق مصالحه و سازش، ادعای جعل نسبت به سند طرف و استرداد سند و تعیین جاعل، ارجاع دعوی به داوری و تعیین داور، بدون اختیار صلح و به‌طور کلی استفاده از کلیه حقوق و اجرای کلیه تکالیف ناشی از قوانین آیین دادرسی مدنی و کیفری و داوری، تعیین وکیل با حق توکیل به غیر ولو کراراً در امور دادرسی، اداری و اجرایی، تعیین میزان حق‌الوکاله وکیل و تعیین مصدق و کارشناس، اعتراض به نظر کارشناس، همچنین اقامه دعوی، مطالبه خسارت، استرداد دعوی، جلب ثالث و دفاع از دعوی ثالث، اقدام به طرح دعوی متقابل و دفاع از آن، تقاضای تأمین خواسته یا توقیف اشخاص و اموال از مراجع قضایی، اعطای مهلت برای پرداخت مطالبات سازمان، درخواست صدور برگ اجرایی و تعقیب عملیات اجرایی و اخذ محکوم‌به، تملک اموال منقول و غیرمنقول و حقوق مالی در قبال مطالبات سازمان اعم از مراجع قضایی و اداری و دوایر ثبتی و استرداد آنها به مالکان در قبال اخذ مطالبات.
🔷 افتتاح حساب به نام سازمان نزد بانکها و مؤسسات مالی.
🔷 تهیه و تنظیم بودجه، ترازنامه، حساب درآمد و هزینه، برنامه‌ها به همراه گزارش فعالیت بازار اوراق بهادار و عملکرد سازمان و تسلیم آن به هیئت مدیره.
🔷 اتخاذ تصمیم نسبت به کلیه امور جاری سازمان که در این اساسنامه صراحتاً جزو وظایف و مسؤولیتهای سایر ارکان سازمان قرار نگرفته است.
🔷 انجام سایر وظایف و مأموریتهایی که از طرف شورا یا هیئت مدیره به وی محول می‌شود.
تبصره- رییس سازمان می‌تواند قسمتی از اختیارت و حق امضای خود را در چارچوب مقررات به کارکنان سازمان تفویض نماید.
