سرمایهگذاری در بورس به دو روش مستقیم و غیر مستقیم قابل انجام می باشد، در روش مستقیم سرمایه‌گذار ریسک سرمایهگذاری را می پذیرد و براساس دانش و آگاهی و مهارت خود اقدام به خرید و فروش سهام می کند، در روش غیرمستقیم، افراد می توانند در صندوق‌ها و از طریق شرکت‌های سبدگردان اقدام به سرمایهگذاری کنند که ریسک سرمایهگذاری در این روش به حداقل می رسد. حال سوالی که پیش می‌آید این است که سرمایهگذاری در بورس به روش مستقیم خوب است یا غیرمستقیم؟
بررسی‌ها و گزارشات نشان از در حال رشد بودن نرخ جذب سرمایه و سهم سرمایه خانوارها از صندوق‌های سرمایهگذاری در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه، دارد، به طوری که در کشوری مانند آمریکا تنها ۱۴ درصد از مردم به صورت مستقیم در بورس فعال‌اند و ۵۲ درصد آنها به صورت غیرمستقیم در بازار سهام سرمایهگذاری کرده‌اند. با مقایسه ایران و آمریکا می توان به این نتیجه رسید که، افراد حقیقی و خانوارها کمتر به دنبال سرمایهگذاری مستقیم در بورس هستند، زیرا سرمایهگذاری در بورس علاوه بر دانش، مهارت، تجربه و تخصص بالا، ریسک و استرس بیشتری هم به سرمایه‌گذار وارد می کند و زمان و تمرکز بیشتری نیز از افراد خواهد گرفت.
قابل ذکر است که عملکرد خوب صندوق‌های سرمایه گذاری و سبدهای اختصاصی چه در دنیا و چه در کشور خودمان، اقبال به صندوق‌های سرمایهگذاری را بیشتر کرده است، که در این راستا توصیه می شود دولت، مقامات مسئول، متولیان بازار و فعالان و کارشناسان بازار سرمایه، سرمایه‌گذاران ایرانی را با صندوق‌های سرمایهگذاری بیشتر آشنا کرده تا افرادی که ریسک‌پذیری، دانش و مهارت و وقت کمتری دارند، با سرمایهگذاری غیرمستقیم از طریق شرکت‌های سبدگردان و صندوق‌های سرمایهگذاری در بورس، بازدهی مطمئن‌تری داشته باشند.
درباره مزایای سبدگرانی اختصاصی نسبت به سرمایهگذاری مستقیم در بورس بخوانید
برای ورود به بورس سرمایه گذاری مستقیم بهتر است یا غیر مستقیم؟
به گزارش از دنیای اقتصاد:
صندوق‌ها به‌علت داشتن دانش و مهارت بالای سبد گردانی، وجوه سرمایه گذارانی که تمایل کمتری به سرمایهگذاری مستقیم در بورس دارند را جمع آوری می‌کنند و به کمک منابع مالی گسترده این امکان را برای سرمایه گذاران فراهم می‌کنند تا با میزان دارایی مورد نظر خود در سبدی متنوع از اوراق بهادار شامل سهام، اوراق مشارکت و سایر دارایی‌های مالی سرمایهگذاری کرده و با ریسک کمتری نسبت به روش اول از مزایای سرمایهگذاری بهره‌مند شوند. شکل ابتدایی این صندوق‌ها در دنیا در قرن ۱۷ شکل گرفت و اولین صندوق‌های سرمایهگذاری در آمریکا در ۱۸۹۰ تاسیس شد. براساس گزارش فروردین ماه سال جاری سازمان بورس و اوراق بهادار، تعداد ۱۶۷ صندوق سرمایهگذاری در بازار سرمایه کشور فعال می‌باشند. این صندوق‌ها در ایران انواع مختلفی دارند و از لحاظ ترکیب دارایی‌ها به سه دسته اصلی سهامی، با درآمد ثابت و مختلط تقسیم می‌شوند.
اقبال بیشتر سرمایه‌گذاران به سرمایهگذاری غیرمستقیم، باعث افزایش تعداد صندوق‌ها در آمریکا از سال ۱۹۹۷ شده است. صرفا در سال ۲۰۱۹ تعداد ۷۹۴۵ عدد صندوق در آمریکا وجود داشته که در حال حاضر این عدد در ایران کمتر از ۲۰۰ صندوق است. آنچه مسلم است این است که تعداد صندوق‌ها، نرخ جذب سرمایه شان و سهم سرمایه خانوارها از صندوق‌های سرمایهگذاری در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، روز به روز در حال رشد است و نشان می‌دهد که مردم این کشورها به سرمایهگذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه توسط این صندوق‌ها اقبال بیشتری پیدا کرده‌اند. همچنین سرمایهگذاری خانوارهای آمریکایی در صندوق‌های سرمایهگذاری مشترک از ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۹ نزدیک به ۹ برابر شده است.
همان‌طور که اشاره شد تعداد صندوق‌های سرمایهگذاری در دنیا درحال رشد است، همچنین خالص دارایی‌های صندوق‌ها طی ۸ سال از ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ (که بالغ بر۷/ ۴۶ هزار میلیارد دلار برآورد شده است) ۶۰ درصد رشد داشته است. البته صرفا در سال ۲۰۱۸ خالص دارایی‌های صندوق‌ها کاهش داشته، بخشی از کاهش وجوه صندوق‌ها در سال ۲۰۱۸ به‌علت بالا گرفتن جنگ تجاری آمریکا و چین و عدم خوشبینی سرمایه گذاران به وضعیت آتی اقتصاد دنیا بوده است. علاوه بر این به‌علت بالا بودن سهم خرید سهام در ترکیب دارایی‌های صندوق‌ها، سرمایه‌گذاران حقیقی به‌جای سرمایهگذاری مستقیم در بورس با پذیرفتن مقادیر ریسک پایین‌تری، صندوق‌ها را انتخاب کرده‌اند و به این شکل سرمایه‌گذاران با انتخاب سرمایهگذاری غیرمستقیم، با ریسک کمتری از طریق صندوق‌ها مالک سهام شرکت‌ها شده‌اند.
انواع روش های سرمایه گذاری در بورس بصورت مستقیم و غیر مستقیم
فارغ از مقایسه تعداد صندوق‌ها، اینکه ایرانیان نسبت بیشتری از وجوه شان را در سال‌های گذشته در سپرده بانکی و دیگر بازارهای موازی مانند طلا، مسکن و دلارسرمایه‌گذاری کرده‌اند محرز است، اما در آمریکا سرمایهگذاری در صندوق‌ها بیشتر از سرمایهگذاری در سپرده است. همچنین رشد چشمگیر سهم صندوق‌های سرمایهگذاری از دارایی‌های مالی خانوارها در آمریکا از سال ۱۹۸۰ تا ۲۰۱۸ نکته‌ای قابل توجه است که حاکی ازاقبال آمریکایی‌ها به سرمایهگذاری در صندوق‌های شرکت‌های سرمایهگذاری است. این در حالی است که ۵۵ درصد آمریکایی‌ها در بازار سهام، سهم دارند. طبق اعلام رئیس سازمان بورس کشور، پیش از آزادسازی سهام عدالت، قریب به ۱۳ میلیون نفر از هموطنان، کد معاملاتی بورسی داشتند که پس از آزادسازی سهام عدالت ۴۶ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر، این رقم از مرز ۶۰ میلیون کد بورسی فراتر رفت. اکنون حدود ۸۰ درصد جامعه ایران، کد بورسی دارند و می‌توانند نسبت به خرید و فروش سهام در بازار سرمایه اقدام کنند. اقدام مناسب واگذاری سهام دولت در قالب ETF (صندوق قابل معامله در بورس) است که منجر به مشارکت سه میلیون و ۴۸۱ هزار نفری سرمایه گذاران شد، گام مثبتی در زمینه آشنایی بخشی از عموم سرمایه گذاران با مفهوم صندوق‌های سرمایهگذاری بود.
سایت پیوریسرچ اشاره می‌کند که تنها ۱۴ درصد از خانوارهای آمریکایی به‌صورت مستقیم در بورس فعالند و ۵۲ درصد نیز به‌صورت غیرمستقیم در بازار سرمایه سرمایهگذاری کرده‌اند. علت سرمایهگذاری ۵۲ درصدی خانوارها در صندوق‌های سرمایهگذاری، متناظر با نگرانی‌های آتی در دوران بازنشستگی و پس‌انداز مقتضی با ریسک کم و عایدی مناسب است. با مقایسه ایران با آمریکا و دنیا متوجه می‌شویم که در دنیا، افراد حقیقی و خانوارها کمتر به دنبال سرمایهگذاری مستقیم در بورس هستند، چرا که سرمایهگذاری مستقیم در بورس نه تنها دانش، مهارت، تجربه و تخصص بالایی می‌طلبد، بلکه ریسک و استرس بیشتری هم به سرمایه گذار وارد کرده و زمان و تمرکز بیشتری نیز از وی خواهد گرفت. از طرفی عملکرد خوب صندوق‌ها چه در دنیا و چه در ایران، اقبال به صندوق‌های سرمایهگذاری را بیشتر کرده است. توصیه می‌شود، دولت، نهاد ناظر، فعالان و کارشناسان بازار سرمایه، سرمایه‌گذاران ایرانی را با صندوق‌های سرمایهگذاری بیشتر آشنا کرده تا هموطنانی که ریسک پذیری، دانش و مهارت مالی کمتری دارند با سرمایهگذاری غیر مستقیم، از طریق انواع مختلف صندوق‌های موجود در بازار سرمایه بازدهی مطمئن‌تری کسب کنند.
