“سمات” مخفف سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه است، به تعبیر دیگر شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به اختصار سمات نمایده می شود. در واقع این شرکت یکی از شرکت‌های سهامی عام است که نقش حاکمیتی در مدیریت بازار بورس ایران را برعهده دارد. سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) به آدرس www.csdiran.ir براساس قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذر ماه ۱۳۸۴ جهت انجام امور پس از معاملات بازار‌های بورس یا خارج از بورس تشکیل شده است. قبلا سرمایه‌گذاران بازار سرمایه از طریق شرکت‌های کارگزاری سفارش‌های خود را انجام می دانند و مبادله اوراق بهادار و تسویه آن بر عهده شرکت‌های کارگزاری بود اما رفته رفته با افزایش حجم معاملات و گسترش انواع گوناگون اوراق، ادامه یافتن سفارش‌گیری، مبادله و تسویه اوراق بسیار سخت و پرهزینه بود، به‌همین دلیل تاسیس شرکت‌های سپرده‌گذاری مرکزی راه‌حلی برای رفع این مشکل بود. در ادامه توضیحات بیشتری در خصوص اینکه سامانه سمات چیست و خدمات آن کدام است، ارائه داده‌ایم.

سامانه سمات چیست و چه خدماتی ارائه می دهد؟

همانطور که گفته شد سمات مخفف سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه بوده که به‌منظور تضمین امنیت و کارآمدی بازار اوراق بهادار ایران، کاهش ریسک و بهینه‌سازی تسویه معاملات تشکیل شد. می توان گفت این شرکت به‌دلیل اینکه به‌طور مستقیم حافظ منافع سرمایه‌گذاران است و همچنین بقا و تداوم بازارهای مالی را فراهم می کند، از وظایف مهم و بااهمیتی برخوردار است.

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه یکی از شرکت‌های سهامی عام است که نقش حاکمیتی در مدیریت بازار بورس ایران برعهده دارد. لازم به ذکر است که علاوه بر سمات، شرکت‌ها بورس کالا، بورس انرژی، بورس تهران و فرابورس ایران نیز از شرکت‌های مدیریت‌کننده فعالیت‌ها در بازار سرمایه کشور هستند و امکان خرید و فروش سهام آن‌ها برای تمام علاقمندان و متقاضیان فراهم می باشد چرا که این شرکت‌ها سهامی عام محسوب می شوند. توجه داشته باشید که شرکت سمات نیز با نماد “سپرده” یکی از شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه می باشد و علاقه‌مندان می توانند جهت خرید و فروش سهام آن اقدام کنند.

خدمات سامانه سمات چیست؟

در پی توضیحات بالا حال سوال مطرح است که سامانه سمات به­ طور دقیق چه خدماتی را به کاربران خود ارائه می هد و وظیفه اصلی سامانه سمات چیست؟ جالب است بدانید کار سامانه سمات درواقع پس از انجام معاملات بازارهای بورس و خارج از بورس آغاز می شود و سپرده‌گذاری، ثبت، نگهداری اوراق بهادار و مواردی از این دست برعهده سمات قرار دارد. این سامانه امکانات بسیار متنوع و زیادی را در اختیار کاربران خود قرار می دهد. قابل ذکر است که کاربران سامانه سمات شامل سهامداران، کارگزاران و ناشران بازار سرمایه می شود و خدماتی متناسب با نیازشان از طرف سمات به آنها ارائه می شود.

یکی از درگاه های اصلی سامانه سمات، درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه (DDN) می باشد. درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه با هدف ارائه خدمات الکترونیکی یکپارچه به سهامداران، ناشران و نهادهای نظارتی بدون نیاز به مراجعه حضوری به ذینفعان سجامی شده در راستای حفظ شفافیت و اطلاع‌رسانی صحیح می‌باشد.

درگاه‌های مربوط به سهامداران، کارگزاران و ناشران بازار سرمایه به شرح زیر است:

۱.درگاه الکترونیکی سهامداران (دارا)

به سهامداران حقیقی و حقوقی درخصوص وضعیت سبد دارایی آنها، درصد دارایی از سبد و کارگزار ناظر، از طریق این درگاه اطلاع‌رسانی می شود. دریافت گردش معاملات و گواهی سپرده‌ دارایی نیز امکان‌پذیر است. بنابراین یکی از مهم ترین خدماتی که سامانه سمات ارائه می دهد مشاهده صورت وضعیت دارایی سهام می باشد.

۲. درگاه الکترونیکی کارگزاران (کارا)

از آنجایی که کارگزاران یکی از مهمترین نقش‌های بورس و اوراق بهادار را برعهده دارد، سامانه سمات برای سهولت ارائه خدمات از همین سامانه انجام گرفته و به تدریج مراجعات و مکاتبات برای انجام امور حذف شوند .

۳. درگاه الکترونیکی ناشران (دانا)

ناشران یکی از ذینفعان بازار سرمایه محسوب شده به همین دلیل جهت امکان ارتباط با ناشران از طریق سامانه سمات فراهم شده تا فرآیند‌های ثبت، سپرده‌گذاری، افزایش سرمایه، توزیع سود و … با سرعت بیشتری انجام می شود.

سطح خدمات سامانه سمات بسیار گسترده شده به‌طوری که افراد جهت انجام بسیاری از امورات مربوط به صدور کد بورسی، توزیع سود سهام و اوراق و سبدگردانی و صدور برگه المثنی و انتقال قهری سهام و حتی دریافت کد بورسی توسط ایرانیان مقیم خارج از کشور، بایستی به سایت سمات مراجعه کرد.

انواع خدمات این سامانه به شرح زیر می باشد: 

• خدمات سایت سمات برای صدور کد گروهی برای افراد حقیقی
• توزیع سود سهام و انواع اوراق
• تخصیص سهام ترجیحی
• اعلام تغییرات مشتریان
• دسترسی به درگاه الکترونیکی سهامداران (دارا)
• سامانه وضعیت دارایی سهامداران در بورس ایران (IPS)
• درخواست از سامانه سمات برای رفع ممنوعیت از فروش
• درخواست از سامانه سمات برای تغییر کارگزار ناظر سهام
• درخواست از سامانه سمات برای صدور برگ المثنی
• درخواست از سامانه سمات برای انتقال قهری سهام
• راهنمای دریافت کد بورسی برای ایرانیان خارج از کشور
• راهنمای مدارک  لازم  لازم برای کد بورسی سرمایه گذاری خارجی
• شرایط و مدارک دریافت کد سهامداری سرمایه گذاری حقوقی خارجی
• راهنمای تسویه وجوه معاملات بورس اوراق بهادار
• راهنمای تسویه وجوه معاملات در بورس کالایی
• آشنایی با صندوق تضمین تسویه وجوه
• سایت صورت وضعیت خرید اعتباری
• سایت اعلام تغییرات مشتریان بورس

یکی از مهم‌ترین موارد راه‌اندازی سامانه “سجام” است که مخفف کلمه سامانه جامع اطلاعات مشتریان است. بر این اساس هر یک از سهامداران تنها یک‌بار در این سامانه اطلاعات خود را وارد کرده و پس از آن دیگر نیازی به احراز هویت توسط هیچ‌یک از نهادهای مالی فعال در بازار سرمای ندارند.

نحوه ورود به سامانه سمات

لازمه استفاده از سامانه سمات، ثبت نام در سمانه سجام می باشد، به تعبیر دیگر پیش‌شرط استفاده از سامانه سمات، ثبت نام و احراز هویت در سامانه سجام می باشد.

مراحل ورود به سامانه سمات به صورت زیر می باشد:

۱- ابتدا عبارت سامانه سمات و یا آدرس csdiran.com را در مرورگر اینترنتی خود جستجو کرده و دقیقا وارد همین صفحه شوید .

۲- بعد از ورود به صفحه اصلی سامانه برای استفاده از درگاه الکترونیکی کارگزاران بر روی گزینه ای که در تصویر با فلش قرمز رنگ نمایش داده شده و برای استفاده از درگاه خدمات الکترونیکی سهامداران و ناشران (درگاه یکپارچه ذینفعان بازار سرمایه) بر روی گزینه ای که با فلش سبز رنگ نشان داده شده است کلیک کنید .

شرکت هایی که شرکت سپرده گذاری مرکزی (سمات) سهامدار عمده آن ها می باشد عبارتند از:

• شرکت سمات سامانه: با ۹۹٫۹۸ درصد سهامداری که خدمات تخصصی فناوری اطلاعات شرکت سپرده گذاری را انجام می دهد
• شرکت مدیریت دارایی مرکزی: با ۴۹ درصد سهامداری که خدمات به نهادهای واسطِ انتشار ابزارهای نوین مالی را بر عهده دارد.