هفته گذشته با تصمیم شورای رقابت، عرضه خودرو در بورس کالا وارد حواشی شد که موجب عملکرد منفی خودرویی ها در بازار سهام و کاهش ۱۰۰ هزار میلیاردی ارزش بورس و افت شاخص کل بازار بورس شد. از همین رو ۱۱۸ فعال بورسی طی نامه ای به رئیس جمهور خواستار حمایت عملی ابراهیم رئیسی از عرضه خودرو در بورس کالا شدند.

متن نامه ۱۱۸ فعال بورسی به رئیسی

به گزارش سبدگردان هدف، ۱۱۸ فعال بازار سرمایه با اشاره به نامه بدون هماهنگی و غیرمحرمانه دوم بهمن شورای رقابت مبنی بر لغو عرضه خودرو در بورس کالا و همچنین خبر ۵ بهمن رئیس سازمان بورس از اثر تصمیم خلق الساعه شورای رقابت بر افت ۱۰۰ هزار میلیاردی ارزش بازار سرمایه و ضرر سهامداران، خواستار حمایت عملی ابراهیم رئیسی شدند.

متن نامه:

هدف از نگارش این نامه، حمایت همه جانبه از مسیر شفاف و ضد رانت عرضه خودرو در بورس کالا است. چرا که این اقدام باعث شده علاوه بر جان گرفتن صنعت خودرو و رشد تولید براساس آخرین آمارهای خودروسازان بزرگ به مرور استناد به قیمت های کاذب بازار غیررسمی خودرو کمرنگ شود و همه مردم برای دریافت قیمت‌های واقعی خودرو به تابلوی بورس نگاه کنند.

قیمت‌هایی که در صورت حمایت دولت و افزایش حجم عرضه خودروهای تولید داخل در بورس کالا، ظرف مدت کوتاهی آرام گرفته و مردم نیز پس از چند سال پرالتهاب بازار خودرو، شرایط متعادل و خرید به صرفه خودرو را تجربه خواهند کرد.

در شرایطی که صنعت اشتغالزا و ارزشمند خودرو با استفاده از ظرفیت‌های داخلی و بر پایه اصول علم اقتصادی در مسیر اصلاح بازار قرار گرفته، نگذارید عده‌ای با ایجاد حاشیه و جوسازی علیه شرکت‌های خودروسازی و بازار سرمایه، کام تولیدکننده، سهامداران و مردم را تلخ کنند.

آمار رسمی معاملات خودرو در بورس کالا، حمایت همزمان این اقدام از تولیدکننده، سهامدار و مصرف کننده را نشان می‌دهد. به طوری که نتیجه فروش ۴۸ هزار و ۸۴۴ خودرو در بورس کالا تا هفته اول بهمن ماه، انتقال ۱۶.۵ هزار میلیارد تومان سود از جیب دلالان به تولیدکننده، مردم و دولت بود. از سوی دیگر استمرار عرضه چند مدل خودرو بیانگر کاهش قیمت کشف شده این خودروها در عرضه‌های بعدی در بورس است که درست از همین زمان فشارها برای توقف عرضه خودرو در بورس کالا قوت گرفت.

گزارش عرضه خودرو در بورس کالا

التهاب بازار خودرو به دلیل اجرای سیاست‌های نادرست از دولت‌های قبل تاکنون ادامه دارد و انواع روش‌ها برای سرکوب بازار به نیت کنترل قیمت‌ها آزموده شده و نتیجه‌ای در پی نداشته است. از سپردن قیمت‌ها به شورای رقابت تا شورای سیاست‌گذاری اقتصادی دولت و قرعه کشی‌های عجیب همه اقداماتی بوده که سیاست‌گذار با هدف کنترل بازار بکار گرفته اما این دست تلاش‌ها نه تنها به تعادل بازار کمکی نکرده بلکه براساس اعلام فعالان صنعت خودرو رانت ۲۵۰ هزار میلیارد تومانی ناشی از قیمت‌گذاری دستوری را نصیب ویژه خواران کرده است.

همچنین طبق آمارهای رسمی، پدیده شوم قیمت‌گذاری دستوری، صنعت خودرو را با زیان ۱۲۰ هزار میلیارد تومانی مواجه ساخته که این مشکلات باعث شد تا مسیر شفاف و قانونی به نام بورس کالا برای رهایی این صنعت از قیمت گذاری دستوری انتخاب شود.

واکاوی جزئیات معاملات بورس کالا از آغاز عرضه خودرو تاکنون (اردیبهشت ماه تا هفته اول بهمن ماه) حکایت از احیای سودآوری در صنعت خودروسازی و در مقابل حمایت از مصرف کنندگان نهایی دارد که با ادامه این روند و البته رشد عرضه خودروسازان در بورس کالا این آمارها بهبود نیز خواهد یافت. امید می‌رود دولت سیزدهم طبق برنامه‌های اعلامی برای مبارزه با رانت و فساد از فروش بدون واسطه خودرو زیر نورافکن‌های بازار سرمایه حمایت کند.

بررسی روند معاملات خودرو در بورس کالا از ابتدای عرضه یعنی ۲۸ اردیبهشت ماه تا هفته اول بهمن ماه روند سودآوری خودروسازان و مصرفکنندگان نهایی را نشان می‌دهد.

طبق آمار در مجموع ۸ شرکت خودروسازی موفق به فروش ۴۸ هزار و ۸۴۴ دستگاه خودرو در بورس کالا شدند که با احتساب اختلاف قیمت کارخانه با بازار آزاد، حدود ۱۶.۵ هزار میلیارد تومان منافع حاصل از فروش خودرو در بورس کالا به خودروساز، خریداران نهایی و دولت رسید.

از این میزان ۹.۳۷ هزار میلیارد تومان ناشی از اختلاف قیمت دستوری کارخانه و قیمت کشف شده در بورس به خودروسازان، ۷.۱ هزار میلیارد تومان ناشی از اختلاف قیمت بازار غیر رسمی و قیمت بورس به مردم به عنوان مصرف کنندگان نهایی و ۸۴۰ میلیارد تومان به عنوان درآمد شناسایی شده از طریق مالیات بر ارزش افزوده به دولت رسید.

اگر همین حجم محدود خودرو در بورس کالا معامله نمی‌شد، ۱۶.۵ هزار میلیارد تومان به دلیل ساز و کار سراسر نادرست قرعه کشی و اجبار خودروسازان به فروش با قیمت های دستوری به جیب عده‌ای واسطه روانه می‌شد.

به واسطه عرضه خودرو در بورس، ۶.۸۳ هزار میلیارد تومان سود نصیب ایران خودرو شد و سود حاصل از فروش محصولات در بورس کالا برای بهمن موتور ۱.۴ هزار میلیارد تومان، آرین پارس موتور ۷۵۵ میلیارد تومان، سیبا موتور ۱۵۲ میلیارد تومان، بهمن دیزل ۱۳۷ میلیارد تومان و سایپا ۸۵ میلیارد تومان برآورد می‌شود که به معنای تزریق منابع مالی به چرخه تولید است.

در مقابل مصرف‌کنندگان نیز از این فرآیند سود برده‌اند و این سود در خودروهای مختلف متفاوت بود. بررسی میزان سود همه خریداران خودرو از بورس کالا به جز یک محصول ایران خودرو و یک محصول گروه بهمن که برای نخستین بار در بورس کالا عرضه شدند و قیمت بازار برای آنها موجود نیست، قابل محاسبه است و در مجموع خریداران خودرو معادل ۷.۱ هزار میلیارد تومان محصولات مورد نیاز را ارزانتر از بازار غیر رسمی خریده‌اند.

بخش زیادی از افزایش قیمت خودرو ناشی از ممنوعیت واردات تا همین چند هفته گذشته است که سیاست گذار در حمایت از تولید داخلی وضع کرده بود. همچنین به دلیل محاسبه تعرفه واردات براساس آخرین نرخ ارز لاجرم هزینه فرصت خرید خودرو در بازار آزاد با نرخ ارز فارغ از ساز و کار عرضه نوسان خواهد کرد.

بنابراین بخشی از افزایش قیمت خودرو در بازار ناشی از این مسئله بوده اما حامیان رانت خودرو به دلیل همزمانی افزایش نرخ ارز با عرضه خودرو در بورس کالا طی چند هفته اخیر به اشتباه یا آگاهانه ساز و کار شفاف عرضه در بورس کالا را زیر سوال می‌برند.

نکته بعدی روند کاهشی قیمت خوردهایی است که حجم بیشتری از عرضه های بورس کالا به آنها اختصاص یافته است. خودروی تارا دستی، پژو ۲۰۷ اتوماتیک و دستی شرکت ایران خودرو و خودروی شاهین شرکت سایپا از محصولاتی هستند که به دلیل عرضه های منظم با کاهش قیمت ها در بورس و بازار آزاد مواجه شدند. این روند به دلیل ایجاد برخی موانع بر سر راه عرضه خودرو در بورس فعلا متوقف شده است.

منبع: تسنیم

مطالعه بیشتر:

اشتباه شورای رقابت درباره ورود به عرضه یا عدم عرضه خودرو در بورس

عرضه دائم و کامل خودرو در بورس در سران قوا بررسی می شود