افرادی که به‌تازگی وارد بازار سهام شده‌اند ممکن است با حق تقدم سهام آشنایی کافی نداشته باشند و ندانند چیست، اما تعریفی که می توان از حق تقدم سهام داشت به این شکل است: زمانی که یک شرکت افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران می دهد، تعداد سهام شرکت به نسبت درصد افزایش سرمایه، افزایش می یابد. سهامداران فعلی یا به تعبیر دیگر افرادی که قبل از افزایش سرمایه، سهامدار شرکت بوده‌اند، در خرید این سهام جدید که برای فروش بعد از افزایش سرمایه منتشر می شود، اولویت دارند. به این اولویت در خرید سهام، حق تقدم خرید سهام می گویند. اما سوالی که مطرح می باشد این است که آیا حق تقدم سهام بخریم یا نه؟
بیشتر بخوانید: حق تقدم سهام چیست و چگونه آن را به سهام عادی تبدیل کنیم
حق تقدم سهام را بخریم یا نه؟
حق تقدم به خاطر ویژگی‌های خاص خود مثل دامنه نوسان دو برابری نسبت به دیگر سهام (دامنه نوسان 10 درصدی) دارای ریسک زیادی می باشد اما با یادگیری ترفندهای معاملاتی و کسب تجربه از طریق آزمون و خطا، می توان حق تقدم را در زمان مناسب خریداری کرد و سود بدست آورد اما از طرفی در صورت نداشتن اطلاعات و تجربه کافی براحتی باعث زیان سنگین می شود. بنابراین خرید یا عدم خرید حق تقدم سهام به دانش، اطلاعات، تجربه افراد در این زمینه و استراتژی سهامداران بستگی دارد و در حالت کلی نمی شود توصیه‌ای در خصوص خرید حق تقدم داشت.
حق تقدم سهام چیست؟
شرکت‌ها برای گسترش فعالیت‌های خود و توسعه طرح‌ها، افزایش قدرت رقابت، بهره‌برداری از پروژه‌های جدید و اصلاح ساختار مالی شرکت اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند، حال اگر افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران باشد، شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران فعلی شرکت می دهد، که به آن حق تقدم خرید سهام گویند و به این شکل اوراقی به نام حق تقدم سهام در اختیار سهامداران فعلی قرار می دهد و به آنها حق تقدم سهام تخصیص می‌دهد و از سهامداران خواسته می شود که مبلغی برای افزایش سرمایه به شرکت پرداخت کنند، در صورتی که سهامدار تمایل به شرکت در این افزایش سرمایه را داشته باشد متناسب با تعداد سهام حق تقدم که به او تعلق گرفته است (برای هر سهم حق تقدم باید 100 تومان پرداخت شود) مبلغ مذکور را به حساب شرکت واریز می کند.
مزایای استفاده از حق تقدم در بورس
مزایا از دید سهامداران:
- حفظ تأثیرگذاری بر اداره شرکت
- حمایت از سهامداران و حفظ منافع آنها هنگام کاهش قیمت سهام
مزایا از دید شرکت
- فروش حق تقدم به منظور تامین مالی شرکت، هزینه کمتری نسبت به فروش سهام عادی دارد
- انتشار حق تقدم، باعث کاهش نسبت هرمی و افزایش ظرفیت استقراض دارد
- عرضه حق تقدم کاهش قیمت سهم را در پی دارد و موجب افزایش تقاضا می شود
- افزایش استقبال سهامداران برای خرید سهم و جذب سرمایه بیشتر برای شرکت
معایب عرضه حق تقدم چیست؟
فرآینده پذیره نویسی زمانبر و طولانی می باشد و در این مدت احتمال اینکه جهت قیمت در بازار از صعودی به نزولی تغییر کند و در نتیجه زیان سنگینی به سهامداران وارد شود.
عدم اطلاع سهامداران از پذیره‌نویسی حق تقدم و یا ناتوانی مالی آنها در پذیره‌نویسی، به زیان آنها تمام می‌شود.
مطالعه بیشتر: سهام حق تقدم را چگونه بفروشیم؟
نماد حق تقدم سهام به چه شکل است؟
بعد از برگزاری مجمع شرکت، یک نماد حق تقدم در بازار برای آن شرکت تعریف می شود تا سهامداران بتوانند از طری آن نماد، حق تقدم‌های خود را به فروش برسانند. نام‌گذاری نماد به این شکل است که حرف “ح” به آخر نماد بورسی اضافه می شود به عنوان مثال اگر شرکت خودرو بخواهد افزایش سرمایه بدهد، نماد حق تقدم آن “خودروح” خواهد بود.
تبدیل حق تقدم به سهم
برای تبدیل سهام حق تقدم به سهم، سهامدار در یک دوره 60 روزه باید مجموع مبلغ اسمی سهام (ارزش اسمی هر سهم 100 تومان) را معادل حق تقدمی که در اختیار دارد به حساب شرکت واریز کند و فرم شرکت در افزایش سرمایه را تکمیل کند. قابل ذکر است که شماره حساب شرکت و فرم افزایش سرمایه در سایت کدال اطلاع‌رسانی می شود.
تبدیل شدن حق تقدم به سهام چقدر زمان می‌برد؟
بعد از پرداخت مبلغ اسمی و به ثبت سیدن افزایش سرمایه شرکت در سازمان بورس و اداره ثبت شرکت‌ها، تبدیل حق تقدم به سهم و اضافه شدن خودکار آن به پرتفوی سهامدار، 4 الی 6 ماه زمان خواهد برد.
روش‌های پرداخت مبلغ اسمی حق تقدم سهام
برای پرداخت مجموع مبلغ اسمی تعداد حق تقدم سهام تعلق گرفته، سهامدار می تواند به دو روش زیر اقدام به پرداخت کند:
- به سایت codal.ir مراجعه کند و پس از جستجوی آگهی مربوط به افزایش سرمایه در این سایت، شماره‌حساب شرکت را جهت واریز مبلغ اسمی دریافت نماید و پس از پرداخت، فیش واریزی را برای امور سهام شرکت موردنظر فکس کند
- سهامدار با امور سهام شرکت تماس می‌گیرد و شماره حساب را دریافت و فیش را برای آنها فکس می‌کند.
فروش حق تقدم سهام قبل از تبدیل شدن به سهم
در صورتی که سهامدار نخواهد حق تقدم را به سهم تبدیل کند، می تواند این حق تقدم‌ها را که در بازه 60 روزه در بازار قابل معامله می باشد، به فروش برساند. قابل ذکر است که افرادی که سهامدار نبوده‌اند می توانند این حق تقدم‌های سهام را بخرند و یا اینکه افراد سهامدار، تعداد حق تقدم خود را افزایش دهند.
حق تقدم استفاده نشده چیست؟
اگر سهامدار در بازه زمانی 60 روزه برای پذیره‌نویسی و یا فروش آن در بازار اقدامی نکند، بعد از اتمام دوره 60 روزه، آن حق تقدم‌ها را حق تدم استفاده نشده گویند. در این حالت فروش حق تقدم استفاده نشده به عهده شرکت مذبور می باشد، به طوری که بعد از فروش و پس از کسر هزینه‌ها و قیمت اسمی، وجه حاصل از فروش را در بازه زمانی یک ماهه به حساب سهامدار واریز می کند.
خرید حق تقدم‌های استفاده نشده
بعد از اتمام دوره ۶۰ روزه پذیره‌نویسی، با اعلام قبلی توسط شرکت، یک روز برای خریدوفروش حق‌تقدم‌های استفاده‌نشده تعیین می‌شود. سهامدارانی که قصد خرید حق‌تقدم‌های استفاده‌نشده را دارند باید علاوه بر مبلغ خرید حق‌تقدم‌ها، مبلغ اسمی به ازای هر سهم را در سامانه آنلاین خود واریز کنند.
