محمد علی دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس از در دستور کار قرار داشتن رویکرد جدید برای توسعه بازار بورس که محور آن توسعه مولفه های درونی در میان و بلندمدت با بررسی قرارداد ریپو، رفع نواقص بازارگردانی، دامنه نوسان متقارن و حذف موانع و قوانین دست و پاگیر و …، است خبر داد.
رئیس سازمان بورس از رویکرد جدید برای توسعه بازار در میان مدت و بلند مدت خبر داد
محمدعلی دهقان دهنوی با حضور در جمع فعالان بازار سرمایه در کلاب هاوس اعلام کرد: سال گذشته بازار سرمایه به رغم همه فراز و نشیب ها جایگاه جدیدی را در اقتصاد به نام خود ثبت کرد و امروز نام بورس به عنوان یک نهاد مهم اقتصادی مطرح است. به واسطه آزاد سازی سهام عدالت این خانواده به مرز ۵۷ میلیون نفر رسیده و بیش از ۹۰ درصد جمعیت با این نهاد مهم اقتصادی در ارتباط هستند. با توجه به این فراگیری نقش جدیدی برای این جایگاه مهم در اقتصاد تعریف شد.
- بازار سرمایه در معادلات اقتصادی به عنوان یک متغیر مهم در نظر گرفته می شود. بر این اساس رویکرد جدیدی برای توسعه بازار در دستور کار نهاد ناظر قرار دارد و محور آن توسعه مولفه های درونی در میان و بلندمدت است. حذف موانع و قوانین دست و پاگیر پیش روی شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ ها، اولین گام بود و باید از ظرفیت نهادهای مالی برای توسعه استفاده کرد که نمونه آن در اسفندماه مشاهده شد.
همچنین بخوانید: تغییر روش انتشار EPS شرکت ها با هدف در اختیار قراردادن اطلاعات شفاف
بازار بدهی به کمک بازار سرمایه می آید
توسعه ابزارها و بهره برداری حداکثری از آنها از جمله ریپو نیز در دستور کار قرار دارد. دستور العمل قرارداد ریپو در حال بررسی است و شرکت ها می توانند با این ابزار از منابع مالی مازاد یکدیگر بهره برداری کنند. این مسئله افزایش کارایی شرکت ها و افزایش دارایی پورتفوی آنها را به همراه دارد. ضمن اینکه بازار بدهی نیز به کمک بازار سرمایه می آید.
- موارد ذکر شده تنها بخشی از برنامه های جدید نهاد ناظر بازار است. تسهیل همه فرایندها، تقویت نظارت، حمایت از حقوق سهامداران خرد، افزایش شفافیت و موارد مهم دیگر برای حرکت در مسیر توسعه بازار سرمایه به زودی اجرایی می شود.
انتشار ۲۴ هزار میلیارد تومان اوراق در گام نخست
سال گذشته ۲۲۰ هزار میلیارد تومان اوراق در بازار سرمایه منتشر شد که از این میزان ۱۸۰ هزار میلیارد تومان اوراق دولتی بود و مابقی به اوراق شرکت ها تعلق داشت. بیش از ۴۰۰ درصد رشد انتشار اوراق خصوصی در این سال رقم خورده و اکنون راه برای حضور گسترده شرکت ها هموار است. این درحالی است که در اولین گام شرکت ها برای انتشار ۲۴ هزار میلیارد تومان اوراق اعلام آمادگی کردند.
- موانع انتشار اوراق برای شرکت های سرمایه گذاری و هلدینگ های بزرگ برداشته شده البته طبیعی است که شرکت ها بر اساس منافع عمل کنند و سهام شرکت های مدنظر را مورد حمایت قرار دهند. اما سازمان بورس بطور جد بر این موضوع نظارت دارد که منابع حاصل از انتشار این اوراق در بازار سرمایه و خرید سهام صرف شود. امید می رود حجم اوراق از ۲۴ هزار میلیارد تومان فراتر رود. انتشار اوراق شرکتی در سال گذشته به ۳۶ هزار میلیارد تومان رسیده که ۴ برابر سال پیش از آن است.
از برنامه های سازمان بورس، انجام افزایش سرمایه از طریق صرف سهام است. تعداد شرکت های سهامی عام بسیار اندک است و بازار اولیه باید تقویت شود. هر برنامه توسعه ای در این زمینه، بازگشت به بازار و تقویت اقتصاد را به دنبال دارد. این در حالی است که بازارگردانی در اولویت برنامه ها قرار گرفته که البته باید نواقص آن برطرف شود.
- در مقطعی از بانک‌ها و حقوقی ها برای حمایت از بازار درخواست همکاری و کمک شد. این امر موجب می شود تا فضای با ثبات تری به وقوع بپیوندد. از سوی دیگر، انتشار اوراق فروش تبعی و سهام خزانه اقدام بسیار مناسبی بود که باید توسعه یابد. باید مولفه های تاثیر گذار بر اقتصاد را نیز مدنظر قرار داد. باید به جایی رسید که بازار سرمایه از ابزارهای کافی برای ثبات چه در دوران رکود و چه دوران صعود برخوردار باشد.
بازار سرمایه موضوعی ملی است
بازار سرمایه امروز یک موضوع ملی است و حدود ۹۰ درصد مردم در این بازار فعالیت دارند. نباید با قیمت گذاری حقوق سرمایه گذار را تحت تاثیر قرار داد. باید سرمایه گذاری در بخش مولد اقتصاد از توجیه پذیری برخوردار باشد. نباید به بازار سهام ضربه وارد کرد. قیمت گذاری دستوری با تولید، سرمایه گذاری، اهداف اقتصادی، برنامه های توسعه ای و سال تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها هماهنگی ندارد.
- تلاش می شود تا دیگر قیمت گذاری وجود نداشته باشد. چنانچه قرار به تعیین قیمت باشد باید سازمان بورس به عنوان یکی از پایه های اصلی، حضور داشته باشد. البته چنانچه روندهای قیمت‌گذاری دستوری ادامه یابد، اعلام جرم و شکایت برای دفاع از حقوق سهامداران به جریان می افتد. بازار سرمایه ذاتا رفتارهای پیش واکنشی زیادی دارد در واقع بازار خیلی زود نسبت به رخدادهای اقتصادی واکنش نشان داده و گاهی واکنش ها بیش از اندازه اصلی است. قیمت گذاری برای اقتصاد سم است و وظیفه و اولویت اصلی سازمان بورس دفاع از حقوق سهامدار است.
بازار باید از همه متغیرها و زیرساخت های لازم برای شفافیت و نقدشوندگی برخوردار باشد. هیچکس ادعا نمی کند بازار سرمایه در حال حاضر از لحاظ این زیرساخت‌ها در وضعیت مطلوبی قرار دارد. باید و حتما برای اجرای مطلوب و پایدار بازارگردانی برنامه های مشخصی داشت. توسعه فرهنگ سهامداری و آموزش مدیریت ریسک نیز بازطراحی و عملیاتی می شود. برای دستیابی به این چشم‌انداز باید تصمیمات درست و دقیق داشت.
کارگزاری های جدید در راه هستند
دستورالعمل کارگزاری ها نیازمند بازنگری است. تسهیل صدور مجوزها در این نهاد اولویت محسوب می شود و در حال تدوین و نهایی شدن است. این دستورالعمل به زودی ابلاغ و فضا برای ورود کارگزاران جدید فراهم می شود.
همچنین بخوانید: دستورالعمل جدید صدور مجوزهای کارگزاری‌ها به زودی ابلاغ می شود
تشکیل کانون سهامداران حقیقی
تشکیل کانون سرمایه گذاران حقیقی از دیگر برنامه های سازمان است. سهامداران حقیقی نیاز دارند از یک تریبون رسمی، درخواست ها و مطالبات را اعلام کنند. این موضوع در دستور شورای عالی بورس است و از نظر حقوقی مشکلی ندارد. برنامه ریزی لازم برای اجرای انتخابات اعضای هیأت مدیره این کانون در حال تدوین است و امید می رود در آینده نزدیک کانون سرمایه گذاران حقیقی راه اندازی شود.
نرخ سود بالا، سم بازارهای مالی و پولی
می توان ادعا کرد بازارسرمایه ناجی اقتصاد در سال گذشته بود. قرار است منابع قابل توجهی از صندوق توسعه وارد بازار شود. توجه به نرخ بهره نیز از دیگر موارد مهم است. این نرخ باید به گونه ای تنظیم شود که هم بازار بانکی و هم بازار سرمایه در وضعیت مناسبی قرار داشته باشند.
- نرخ سود بالا برای هردو بازار پولی و مالی سم است. افزایش نرخ سود، افزایش هزینه مالی بانک ها را در پی خواهد داشت. اکنون نرخ سپرده ها مشخص و نرخ ۱۶ درصد کوتاه مدت یک سال برای آنها است. بنابراین نباید نرخ بهره بین بانکی که حتی یک روزه هم است بالاتر از این ارقام باشد و به ۲۰ هم برسد.
پرداخت سود بالاتر از سودهای مصوب برهم زدن آرامش بازارها را به دنبال خواهد داشت.
تسریع در فرایند افزایش سرمایه ها
یکی از فرایندهایی که باید بررسی و بازنگری شود، موضوع افزایش سرمایه شرکت ها است. به منظور تسریع کارها می توان نظارت پیشین را به نظارت پسین تبدیل کرد. مانع زدایی برنامه اصلی سازمان بورس در همه جوانب است. انتشار پیش بینی سود نیز یکی از مواردی است که به شفافیت کمک می کند. در همین راستا الگویی مناسب نیز برای شرکت های مشاور سرمایه گذاری و شرکت ها تحلیلی ارایه خواهد شد تا هر چه بیشتر حاکمیت تحلیل در بازار سرمایه وجود داشته باشد.
- تحلیل سناریوی EPS باید بر اساس متغیرهای اصلی تاثیر گذار بر شرکت ها باشد از همین رو به زودی الگویی مناسب در این زمینه ارایه خواهد شد. با محدودیت های سیستم بانکی در خصوص بحث تسهیلات بانکی در قبال سهام باید این موضوع در ذهن سیاست گذار شفاف شود که ارایه تسهیلات برای خرید سهام و فعالیت در بازار سرمایه، کمک به چرخه اقتصاد است.
اهمیت بالای فضای مجازی
در دنیای جدید فضای مجازی از اهمیت بالایی برخوردار است و سازمان بورس باید از این ابزارها استفاده بیشتری کند. البته تخلفاتی نیز در فضای مجازی وجود دارد که از فضای مشاوره خارج شده و به سمت هدفمند به یک یا چند سهم منتهی می شود. باید رفتار مفید از مخرب تفکیک شود. می توان با صدور مجوز، فعالیت های سالم و مخرب را تفکیک کرد و اگر کسانی تخلف داشتند، موضوع به قوه قضا ارجاع شود.
دامنه نوسان فعلی موقتی است
درخصوص دامنه نوسان بحث زیادی میان فعالان بازار وجود دارد. محدود کردن دامنه نوسان در بلند مدت نه کار مناسبی است نه مفید و محدودیت فعلی برای زمان کوتاهی اعمال شده است. فضای نا اطمینانی به اقتصاد رو به کاهش است و فعالان اقتصادی در فضای مناسبتری فعالیت می کنند. بنابراین دامنه نوسان بصورت تدریجی مانند گذشته و متقارن می شود. همچنین اگر فضای کلی بازار سرمایه مناسب باشد به سمت افزایش دامنه نوسان حرکت می شود.
بازنگری در کدهای بسته
آیین نامه مصادیق دستکاری قیمتی و بسته شدن کدهای معاملاتی می تواند با اعمال سلیقه زیادی همراه باشد. بنابراین اجرای آن متوقف شد تا اصلاحات لازم صورت گیرد و تا زمانی که این سطح از اطمینان ایجاد نشود، اجرایی نمی شود. تا زمانی که پرونده فرد با حکم قطعی همراه نباشد، نمی توان کدهای معاملاتی را مسدود کرد.
آزادسازی فروش سهام عدالت منوط به شرایط بازار
قانون رفع موانع تولید، محدودیت های زیادی برای سرمایه گذاری بانک‌ها درنظر گرفته و در این مسیر باید بحث بنگاه داری و سرمایه گذاری بانک‌ها را از یکدیگر تفکیک کرد. ایجاد شرکت ها و صندوق های پروژه ای از جمله مواردی است که می تواند به تسهیل فرآیند سرمایه گذاری بانک‌ها در بازار سرمایه کمک شایانی کند.
- فروش سهام عدالت منوط به ثبات بازار و توسعه ظرفیت های لازم است. پیشنهادهای خوبی در این زمینه ارایه شده که یکی از این موارد ایجاد صندوق های خاص برای فروش سهام عدالت است. راهکار دیگر افزایش جذابیت این سهام است تا افراد به نگهداری آن ترغیب شوند. در نهایت باید راهکاری ارایه شود که فشاری به بازار سرمایه وارد نکند و در عین حال، دارایی مردم و حقوق سهامداران حفظ شود.
لزوم توسعه فرهنگ سرمایه گذاری غیرمستقیم
اگر در بازار سرمایه نگاه بلند مدت حاکم شود و تصمیم گیری بر اساس تحلیل و ارزندگی سهام باشد، نباید نگران تغییر و نوسان قیمتی بود. باید رویکرد سرمایه گذاری غیرمستقیم را توسعه داد و فرهنگ سرمایه گذاری غیرمستقیم را ترویج کرد. چشم انداز حرکت بازار به سوی نقدشوندگی بالا و شفافیت است.
توسعه اقتصاد به دنبال توسعه بازار سرمایه
بازار سرمایه متصل به اقتصاد است و باید فضا و ابزارهای مناسب برای جوابگویی به افراد با درجه ریسک پذیری گوناگون ایجاد شود. توسعه هر چه بیشتر بازار، تمرکز دارایی ها در بخش مولد اقتصاد و در نهایت رشد اقتصادی را به دنبال دارد. روش در سازمان مبتنی بر تعامل، همکاری و انتقادپذیری است. تلاش می شود مجموعه بازار سرمایه به عنوان یک خانواده در کنار هم باشند. زیان برخی سهامداران در سال گذشته، مسئولیت سازمان بورس را سنگین تر می کند و تلاش زیادتری را می طلبد تا آینده روشن تری را مشاهده کرد.
