از روش فروش تعهدی با کاربرد فروش استقراضی به منظور به تعادل رساندن بازار و دو طرفه کردن آن استفاده میشود. با توجّه به مسائل شرعی و فقهی از فروش استقراضی در ایران استفاده نمیشود و بجای آن از فروش تعهدی استفاده میشود. کلیت فروش استقراضی و فروش تعهدی شبیه به هم است اما تفاوت هایی بین آنها مشاهده میشود که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.
تفاوت فروش تعهدی و فروش استقراضی
در بازار کشورهای دیگر از فروش استقراضی استفاده میشود اما در ایران با توجّه به مسائل شرعی و فقهی، استفاده از فروش استقراضی امکانپذیر نیست (هر قرضی که همراه با شرط پرداخت سود باشد ربوی می شود) ولی با توجه به اینکه برای به تعادل رساندن بازار و دو طرفه کردن آن نیاز به ابزاری با کاربرد فروش استقراضی بود به دستور رییس سازمان بورس و اوراق بهادار ایده جدیدی بر مبنای طرح وکالت ارائه شد با نام فروش تعهدی که فرآیندی مشابه فروش استقراضی دارد و فروش تعهدی علاوه بر اخذ تائیدیه فقهی، از دیدگاه اجرایی هم قابل تحقق بود.
توجه داشته باشید که دلیل تغییر اسم فروش استقراضی به فروش تعهدی این است که در ابزار فروش تعهدی فردی متعهد میشود سهامی را که فروخته شده از بازار بخرد و برگرداند به این معنی که مانند ابزار فروش استقراضی سهم را قرض نمی‌گیرد، بلکه متعهد به خرید و بازگرداندن آن می شود و از نظر عقد وکالت، این روش قابل قبول‌ترین شکلی است که می‌تواند برای فروش تعهدی اتفاق بیفتد.
درباره آموزش معاملات فروش تعهدی در بورس بیشتر بخوانید
از تفاوت های فروش تعهدی با فروش استقراضی میتوان به این موضوع اشاره کرد که مبنای کار در فروش استقراضی، استقراض سهام از مالک به شرط پرداخت بهره معین می باشد و مبنای کار در فروش تعهدی عقد وکالتی بین مالک و سرمایه گذار است.
به این معنی که مالک سهام با ارائه وکالت و دیگر شرایط قرارداد فروش تعهدی به متقاضی این اجازه را میدهد که با فروش سهام تحت تملک او و به نام خودش، به استراتژی معاملاتی خود دست یابد و تا زمانی که سررسید آن فرا برسد و در هر زمانی که مالک سهام خود را طلب کند، همانند سهام فروخته شده را به نام مالک بازخرید نماید.
درباره فروش استقراضی در بورس بیشتر مطالعه کنید
برای اجرایی کردن فروش تعهدی، بعد از تأیید این سبک دیدگاه فقهی، پیشنویس دستورالعمل مربوطه با حضور بخش های مختلف این سازمان و نمایندگان شرکت بورس و فرابورس، شرکت سپرده گذاری مرکزی، شرکت مدیریت فناوری، کانون کارگزاران و شرکت های ارائه دهنده خدمات معاملات برخط، در کمیته تدوین مقررات سازمان بورس و اوراق بهادار بررسی شد.
پس از بررسی های انجام شده “دستورالعمل فروش تعهدی اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس” در خرداد ۹۸ به تصویب هیأت مدیره سازمان بورس رسید و در تاریخ ۳۰ مرداد ماه ۱۳۹۸ هم ابلاغ شد و بر اساس آن، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از راه اندازی فروش تعهدی سهام تا پایان سال ۹۸ در بازار سرمایه خبر داد.
بیشتر بخوانید: تاثیر معاملات دو طرفه بر بازار بورس ایران
تا اینکه در روز ۴ اسفند ۹۸ مراسم رونمایی از سازوکار فروش تعهدی با حضور علی صحرایی مدیرعامل بورس اوراق بهادار تهران، حسن امیری معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و امیر هامونی مدیر عامل فرابورس به‌صورت آنلاین در سالن آمفی تئاتر ساختمان جدید شرکت بورس برگزار گردید و ساز و کار فروش تعهدی در بازار سرمایه روی هشت نماد بورسی با هدف افزایش شفافیت و تقویت نقدشوندگی آغاز به کار کرد.
