سازمان بورس اوراق بهادار از شهریور ۱۳۸۱ تصمیم به طبقه بندی شرکت ها بر اساس درصد شناوری سهام؛ میزان سرمایه ثبت شده؛ میزان شفافیت؛ سودآوری و …. در دو گروه بازار اول و بازار دوم گرفت. ما در این مطلب قصد داریم به بررسی تفاوت بازار اول، بازار دوم، تابلوی اصلی، تابلوی فرعی بورس و شرایط پذیرش در آن ها بپردازیم.

تفاوت بازار اول و دوم و تالارهای اصلی و فرعی بورس چیست؟

در مقالات قبلی درباره بازار بورس و فربورس و شرایط پذیرش در آن توضیح دادیم. در واقع شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طبق درصد شناوری سهام؛ میزان سرمایه ثبت شده؛ میزان شفافیت؛ سودآوری و …. در دو گروه بازار اول و بازار دوم تقسیم بندی می شوند و خود بازار اول هم به دو زیرمجموعه تابلوی اصلی و تابلوی فرعی طبقه بندی می شود.

سازمان بورس اوراق بهادار از شهریور ۱۳۸۱ به دلیل شفاف سازی وضعیت سهام مختلف برای خریداران و فروشندگان، ایجاد رقابت بین مدیران شرکت ها و تفکیک شرکت های نقد شونده و غیر نقد شونده، تصمیم گرفت شرکت های پذیرش شده در بازار را تقسیم بندی کند.

همانطور که در فوق هم اشاره کردیم شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار طبق درصد شناوری سهام؛ میزان سرمایه ثبت شده؛ میزان شفافیت؛ سودآوری و …. در دو گروه بازار اول و بازار دوم تقسیم بندی می شوند و خود بازار اول هم به دو زیرمجموعه تابلوی اصلی و تابلوی فرعی طبقه بندی می شود.

درباره بررسی فرآیند دشوار پذیرش شرکت‌ها در بورس و ارائه راهکار بیشتر بخوانید

به جدول زیر توجه کنید.

شرکت ها برای پذیرش در تابلوی اصلی بازار اول بورس چه شرایطی باید داشته باشد؟

ماده ششم: شرایطی که متقاضیان برای پذیرش سهام عادی در تابلوی اصلی بازار اول، باید داشته باشند به شرح زیر می باشد:

۱. شرکت سهامی عام باشد و حداقل میزان سرمایه ثبت شده آن یک هزار میلیارد ریال باشد

۲. تمام سرمایه شرکت باید سهام عادی باشد و برای برخی از سهام‌داران امتیازات خاصی قرار نداده باشد.

تبصره: سهام شرکت‌هایی که بخشی از سهام آنها دارای شرایط ویژه باشد، در صورت تأیید هیئت پذیرش، با رعایت مقررات مربوطه قابل پذیرش خواهد بود.

۳. تعداد سهامداران شرکت حداقل ۱۰۰۰ نفر و از سهام ثبت‌شدۀ آن حداقل ۲۰ درصدش شناور باشد.

۴. شرکت باید دست کم به مدت ۳ سال سابقۀ فعالیت در صنعت بدون اینکه در این مدت موضوع فعالیت آن تغییر کرده باشد را داشته باشد. همچنین از مدت مأموریت حداقل دو نفر از مدیران فعلی آن، حداقل شش ماه سپری شده باشد.

تبصره: هیئت پذیرش می‌تواند سوابق قبلی فعالیت متقاضیانی را که در اثر ادغام یا تغییر ساختار تشکیل ‌شده‌اند، مشروط بر آن‌که منطبق با فعالیت فعلی آنها باشد به عنوان سابقه فعالیت بپذیرد. در هر صورت متقاضی باید دارای حداقل دو‌سال سابقۀ فعالیت با ساختار فعلی‌ باشد.

۵. در سه دورۀ مالی متوالی منتهی به پذیرش که حداقل دو دورۀ آن سال مالی کامل باشد، سودآور بوده و همچنین چشم‌انداز روشنی از تداوم سودآوری و فعالیت شرکت در صنعت مربوط وجود داشته باشد.

۶. زیان انباشته نداشته باشد.

۷. براساس آخرین صورت‌های مالی سالانه حسابرسی شده، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها، حداقل ۳۰ درصد باشد. در مورد متقاضیانی که مشمول مادۀ ۸ این دستورالعمل هستند، نسبت یادشده بر مبنای ضوابط ناظر بر متقاضی، تعیین می‌شود.

۸. اساسنامه متقاضی باید منطبق با اساسنامه نمونه مصوب هیئت مدیره سازمان و الزامات و شرایط تعیین‌شده توسط سازمان و سایر مراجع ذی‌صلاح، تدوین شده باشد.

۹. سود عملیاتی شرکت در دو دورۀ مالی منتهی به پذیرش از کیفیت بالایی برخوردار بوده و مجموع جریان خالص وجه نقد ناشی از فعالیت‌های عملیاتی آن طی این دوره‌ها مثبت باشد.

بند نه مکرر: حداقل یک بازارگردان داشته باشد.

۱۰. گزارش حسابرس در مورد صورت‌های مالی دو دورۀ مالی منتهی به پذیرش، عدم اظهارنظر یا اظهارنظر مردود نباشد. همچنین گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی نباید شامل بندهای ناشی از عدم انجام تعدیلات در درآمدها، هزینه‌ها، سود، زیان، بدهی‌ها و تعهدات احتمالی و مغایرت در حساب‌های متقاضی باشد.

۱۱. دعاوی حقوقی له یا علیه شرکت، دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی، وجود نداشته باشد.

تبصره: در مواقعی که شکایتی علیه شرکت در حال پذیرش واصل گردد با توجه به مسئولیت سهامداران قبل از عرضه اولیه در خصوص دعاوی حقوقی مربوط به قبل از تاریخ عرضه اولیه سهام، تا زمان دریافت حکم قطعی مبنی بر رفع شکایت علیه شرکت در حال پذیرش مطابق قاعده کلی زیر و به تشخیص هیئت پذیرش عمل می شود:

الف. دریافت ضمانت نامه بانکی از سهامداران عمده

ب. توثیق سهام سهل البیع شرکت های پذیرفته شده دیگر غیر از شرکت در حال پذیرش به ارزش حداقل دو برابر ارزش سهام عرضه شده و با حداقل قیمت سهام فوق در شش ماه گذشته

ج. مسدود کردن بخشی از سهام شرکت در حال عرضه اولیه

۱۲. به تأیید حسابرس، از سیستم اطلاعات حسابداری (از جمله حسابداری مالی و حسابداری بهای تمام شده) مطلوب و متناسب با فعالیت خود و شرایط پذیرش در بورس (از جمله توانایی تهیه و افشای اطلاعات مالی به موقع و قابل اتکاء) برخوردار باشد.

تبصره: درخصوص بند ۱۰ و ۱۱ ماده ۶، در صورتی که ارزش ریالی دعاوی حقوقی، میزان مغایرت در حساب‌ها یا تعهدات و تعدیلات احتمالی متقاضی از میزان سود انباشته در زمان پذیرش و عرضه کمتر باشد، با اخذ تعهد کتبی از سهامدار/ سهامداران عمده مبنی بر عدم تقسیم سود به میزان مبالغ فوق‌الذکر و پذیرش ضمان (جبران خسارات وارده به شرکت و سهامداران) در صورت نقض این تعهد، با تکلیف به افشای میزان تعهدات احتمالی و لحاظ تعهدات مذکور در ارزشیابی شرکت، هیئت پذیرش اختیار دارد با پذیرش سهام متقاضی موافقت کند.

ماده هفتم: اعضای هیئت‌مدیره و مدیرعامل متقاضی دارای سابقۀ محکومیت قطعی کیفری یا تخلفاتی مؤثر طبق قوانین و مقررات حاکم بر بازار اوراق بهادار یا سوء شهرت حرفه‌ای نباشند.

ماده هشتم: چنانچه تأسیس و فعالیت متقاضی مشمول رعایت ضوابط خاص یا اخذ مجوزهای قانونی باشد، متقاضی موظف است علاوه بر رعایت مفاد این دستورالعمل، موارد یادشده را نیز رعایت نماید.

ماده نهم: هرگونه انتقال، به استثنای انتقالات قهری، نسبت به بیش از ۵۰ درصد سهام متعلق به سهامداران عمده، منوط به اظهارنظر کتبی بورس و موافقت هیئت پذیرش خواهد بود.

تبصره: چنانچه سهامدار عمده در نظر داشته باشد کمتر از ۵۰ درصد سهام خود را واگذار نماید، لکن در نتیجه انتقال فوق خریدار سهام در زمره سهامدار عمده قرار گیرد، نقل و انتقال اینگونه سهام نیز منوط به اظهارنظر کتبی بورس و موافقت هیئت پذیرش خواهد بود.

بیشتر بخوانید: مزایای ورود شرکت ها به بورس چیست؟

شرکت ها برای پذیرش در تابلوی فرعی بازار اول بورس چه شرایطی باید داشته باشد؟

متقاضی پذیرش سهام عادی در تابلوی فرعی بازار اول به استثنای موارد زیر، تابع شرایط خاص پذیرش در تابلوی اصلی بازار اول و مفاد این دستورالعمل است:

۱. سهامی عام بوده و سرمایه ثبت شدۀ آن از پانصد میلیارد ریال کمتر نباشد.

۲. درصد سهام شناور و تعداد سهامداران آن به ترتیب کمتر از ۱۵ درصد سرمایۀ ثبت شده و ۷۵۰ نفر نباشد.

۳. بر اساس آخرین صورت‌های مالی سالانۀ حسابرسی شده، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها، حداقل ۲۰ درصد باشد.

۴. در دو دوره مالی منتهی به پذیرش، سودآور بوده و همچنین چشم‌انداز روشنی از تداوم سودآوری و فعالیت شرکت در صنعت مربوط وجود داشته باشد.

۵. حداقل باید سه سال سابقه فعالیت در صنعت مربوطه داشته و طی این مدت موضوع فعالیت آن تغییر نکرده باشد. همچنین از مدت مأموریت حداقل دونفر از مدیران فعلی آن، حداقل شش ماه سپری شده باشد.

بند پنج مکرر: حداقل یک بازارگردان داشته باشد.

۶. هیئت‌پذیرش می‌تواند سوابق قبلی فعالیت متقاضیانی را که در اثر ادغام یا تغییر ساختار تشکیل شده‌اند، مشروط بر آنکه منطبق با فعالیت فعلی آنها باشد به‌عنوان سابقه فعالیت بپذیرد. در هر صورت متقاضی باید دارای حداقل دوسال سابقه فعالیت با ساختار فعلی باشد.

شرکت ها برای پذیرش در بازار دوم بورس چه شرایطی باید داشته باشد؟

متقاضی پذیرش سهام عادی در بازار دوم به استثنای موارد زیر، تابع شرایط خاص پذیرش در تابلوی اصلی بازار اول و مفاد این دستورالعمل است:

۱. سهامی عام بوده و سرمایه ثبت شدۀ آن از دویست میلیارد ریال کمتر نباشد.

۲. درصد سهام شناور و تعداد سهامداران آن به ترتیب کمتر از ۱۰ درصد سرمایۀ ثبت شده و ۲۵۰ نفر نباشد.

۳. بر اساس آخرین صورت‌های مالی سالانۀ حسابرسی شده، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها، حداقل ۱۵ درصد باشد.

۴. در یک دوره مالی منتهی به پذیرش، سودآور بوده و همچنین چشم‌انداز روشنی از تداوم سودآوری و فعالیت شرکت در صنعت مربوط وجود داشته باشد.

۵. حداقل یک بازارگردان داشته باشد.

۶. حداقل باید دوسال سابقه فعالیت در صنعت مربوطه داشته و طی این مدت موضوع فعالیت آن تغییر نکرده باشد.

۷. هیئت پذیرش می‌تواند سوابق قبلی فعالیت متقاضیانی را که در اثر ادغام یا تغیییر ساختار تشکیل شده‌اند، مشروط بر آنکه منطبق با فعالیت فعلی آنها باشد به‌عنوان سابقه فعالیت بپذیرد. در هر صورت متقاضی باید دارای حداقل یک سال سابقه فعالیت با ساختار فعلی باشد.