در این گزارش قرار است به تفاوت اوراق قرضه و مشارکت پرداخته شود. حال قبل از شرح موضوع اصلی؛ تعریف کوتاه و مختصری از اینکه اوراق قرضه و اوراق مشارکت چیست، داشته باشیم.
اوراق قرضه و اوراق مشارکت اوراق بهادار و نوعی ابزار مالی با هدف تامین مالی و قابلیت نقل و انتقال بوده که برای مالک ارزش مالی به همراه دارند. این نوع اوراق در شرایط مخلتف مورد استفاده قرار می گیرند و به لحاظ کارکردهای اقتصادی بسیار نزدیک به هم هستند. نکته قابل توجه این است که دیگر در ایران اوراق قرضه منتشر نمی شود بلکه جایگزین آن یعنی اوراق با درآمد ثابت از قبیل اوراق مشارکت، اوراق خزانه، صکوک شرکتی، اوراق مرابحه، اوراق استصناع و… که با قوانین بانکداری اسلامی تطابق دارد، منتشر می شود. حال تفاوت اوراق قرضه و مشارکت چیست؟
جزئیات بیشتر را در ادامه بخوانید.
اوراق قرضه چیست؟
اوراق قرضه یک ابزار بدهی میان‌مدت و بلندمدت بوده که برای تامین مالی دولت ها و شرکت ها و با تعهدات مشخصی منتشر می شود.
اوراق قرضه از طریق پذیره‌نویسی به عموم ارائه می‌شوند. پذیره‌نویسی معمولاً به‌صورت مذاکره‌ای و گاهی به‌صورت رقابتی است. در پذیره‌نویسی مذاکره‌ای، مدیریت شرکت و پذیره‌نویسان با بررسی وضعیت شرکت و بازار، در مورد انتشار اوراق قرضه تصمیم می‌گیرند. دارندگان اوراق قرضه حق رای و ادعای مالکیت در شرکت را ندارند و فقط نقش وام دهندگان به ناشران را دارند. به بیان دیگر مالکان اوراق قرضه سرمایه خود را به ناشر قرض داد و در مقابل بهره دریافت می‌کنند و در سررسید نیز اصل سرمایه خود را پس می‌گیرند.
چند نکته درباره اوراق قرضه:
- ۱. اوراق قرضه در بازار های خارج از بورس معامله می شود.
- ۲. بازار اوراق قرضه نسبت به بازار سهام از ثبات قیمتی بیشتری برخوردار است.
- ۳. اوراق قرضه با عمر محدوده ۲، ۵، ۱۰ و تا ۳۰ سال همراه هستند.
- ۴. اعتبار این اوراق در زمان سررسید تمام می شود.
- ۵. در زمان ورشکستگی ناشر، دارندگان اوراق قرضه در دریافت اصل‌وفرع سرمایه خود نسبت به صاحبان سهام در اولویت اند.
- ۶. جهت افزایش جذابیت و انگیزه اوراق قرضه با با وثیقه نیز منتشر می شود.
- ۷. اوراق قرضه هم به صورت خصوصی و هم به صورت عمومی قابل انتشار هستند با این تفاوت که در عمومی غیر از طرف‌های
- قرارداد شخص دیگری نیز به‌عنوان امین به نمایندگی از دارندگان اوراق مذکور بر اجرای تعهدات شرکت نظارت می‌کند.
اوراق مشارکت چیست؟
اوراق مشارکت اوراق بهاداری است که دارنده آن در یک طرح مشارکت دارد و در واقع شخص سرمایه گذار سرمایه خود را به منظور تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های مورد نظر دولت، شهرداری‌ها، شرکت‌های بزرگ دولتی و خصوصی می دهد تا آن ارگان مورد نظر بتواند طرح توسعه خود را اجرا و سود سرمایه‌گذار را نیز پرداخت کند.
اوراق مشارکت تحت نظارت بانک مرکزی جهت تأمین مالی منتشر می شود و بازپرداخت آن از سوی دولت و بانک ها تضمین می شود.
چند نکته درباره اوراق مشارکت:
- ۱. سود اوراق مشارکت معمولا بین ۱۸ تا ۲۲ درصد تعیین می شود.
- ۲. پرداخت سود این اوراق به شکل علی الحساب و سود قطعی در سررسید است.
- ۳. سود و اصل مبلغ شخص سرمایه گذار تضمین می شود.
- ۴. معافیت مالیاتی از دیگر ویژگی های این اوراق است.
- ۵. بازدهی بدون ریسک
یکی از جذابیت های مهمی که اوراق مشارکت نسبت به سایر انواع اوراق بهادار دارد این است که دارندگان این اوراق اطمینان دارند که سود مشخص و تضمین شده‌ای را در فواصل زمانی معین، دریافت می‌کنند.
برای مطالعه بیشتر مقاله های نحوه خرید و فروش اوراق مشارکت در بورس و کارمزد خرید و فروش اوراق مشارکت را بخوانید.
تفاوت اوراق قرضه و مشارکت
اوراق قرضه و اوراق مشارکت هر دو از ابزار سرمایه گذاری در بازار سرمایه هستند اما اوراق قرضه مطابق با قوانین بانکداری اسلامی نیست. در اوراق قرضه برای وام گیرنده محدودیت خاصی وجود ندارد. در حالی که در اوراق مشارکت، وجه های دریافت شده الزاما باید در طرح‌های مشخص تولیدی، عمرانی یا خدماتی صرف شود.
لازم به ذکر است که اوراق قرضه دولتی نسبت به اوراق قرضه شرکت های خصوصی دارای ریسک کمتری بوده و نرخ بهره کمتری هم دارد.
