علیرضا عسکری مارانی کارشناس ارشد بازار سرمایه در پی ادعای برخی فعالان اقتصادی مبنی بر تورم زا بودن بورس و تاثیر بازار بورس بر رشد تورم، با ذکر چند پرسش درباره بازارهایی که طی چند سال اخیر به طور مستقیم تورم زا بودند و بیان اینکه بازاری که بسته است مانند بازار ثانویه بورس های اوراق بهادار به هیچ عنوان تاثیری در تورم نخواهد داشت، ادعای تورم زا بودن بورس را رد کرد.
کارشناس ارشد بازار سرمایه ادعای تورم زا بودن بورس را رد کرد
علیرضا عسکری مارانی به سنا گفت: از لحاظ علمی هر شخصی که کتاب ترم یک Finance (تامین مالی) را خوانده باشد ، اطلاع دارد بازاری که بسته است مانند بازار ثانویه بورس های اوراق بهادار به هیچ عنوان تاثیری در تورم نخواهد داشت. اما بعضی از اقتصاددانان معتقدند در هر بازاری که تاثیرات ثروتمندشدن اتفاق بیفتد و صعودی باشد و مردم از طریق بازار به سود و ثروت دست یابند این ثروت ممکن است به بازارهای دیگر انتقال داده شود. به طور مثال یک شخص به واسطه سرمایه گذاری در بورس ثروتمند شده و تا به حال خانه ای نداشته و به واسطه این ثروت اقدام به خرید خانه می کند. یا یک ماشین دیگر نیز خریداری می کند.
- پاسخی که همواره به این افراد داده می شود این است آیا زمانی که دلار روند صعودی قیمتی پرشتاب را طی کرد و از نرخ هزار به ۴ هزار تومان و سپس به ۳۰ هزار تومان رسید، تحت تاثیر این موضوع کسانی ثروتمند نشدند؟ مگر در بورس کالا همین امروز که فولاد را به قیمت پایین تر از ۲۵ درصد قیمت های جهانی معامله می شود، کسب ثروت برای عده ای نیست؟ یا همان سال ۹۷ بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار بازگشایی اعتبار بصورت ال سی انجام شد که برخی از این اجناس هیچوقت وارد کشور نشد. یا بورس کالا را وادار به فروش محصولات با دلار ۴هزار تومانی به بنگاه های اقتصادی کردند. آیا کسی نظارت بر این موارد داشت؟ آیا نظارتی بود چه کسانی خریدند و چه گروهی فروشنده بودند؟ یا ملکی که افزایش قیمت بسیار بالا را تجربه کرد؟ آیا این موارد ایجاد ثروت نکرد؟ چرا این بازارها که مستقیم تورم زا بودند را مورد بررسی قرار ندادید؟ تنها تعیین بحث wealth effect را به بازار سرمایه بسط داده اید؟
یک بحث جدی تر این است زمانی که در اقتصاد ایجاد رانت می شود، بحث قیمت گذاری غیرمنصفانه در بازارها آن هم بر اساس ساز و کار های ۲۰ سال پیش است. زمانی که قیمت گذاری غیرمنصفانه انجام و در نهایت رانت در بستر اقتصاد ایجاد می شود در نتیجه این رانت، تولید ثروت های بی حساب و کتاب را به دنبال دارد که پرداخت مالیاتی نیز به همراه ندارد. از سوی دیگر این تکاثر ثروت به شدت رشد می کند و باز دوستان به این مورد نیز توجهی ندارند.
- در مقاطعی که نرخ دلار به بالای ۳۰ هزار تومان رسید، برخی از سرمایه گذاران اقدام به خرید فولاد از بورس کالا، تبدیل آن به ضایعات و در نهایت صادرات کردند که ارز حاصل از فروش این محصولات نیز به داخل بازنگشت. بازار ثانویه یک بازار متشکل و بسته است و به هیچ عنوان تورم زا نخواهد بود. به هیچ عنوان هشداری به دیگر بازارهای سرمایه گذاری رقیب نخواهد داشت. بازار سهام به عنوان یک بازار ثانویه ، آیینه تمام نمای اقتصاد است. همچنین از آنجا که بورس بازاری هوشمند است، تمامی ریسک های موجود در اقتصاد و بازارهای سرمایه گذاری را برآورد کرده و بر این اساس به حرکت می پردازد. هر کسی ادعا کند بازار سهام باعث ایجاد تورم بوده، هیچ دانشی از Finance و کارکرد بازار متشکل ندارد.
سوال دیگری که مطرح می شود این است چنانچه ادعای تورم زا بودن بورس درست هم باشد به رغم سرکوب قیمت گذاری در خودرو، پتروشیمی، سیمان، مواد غذایی از یک طرف و ممنوعیت صادرات به دلیل تحریم ها از سوی دیگر که سبب کاهش شاخص کل بورس و ریزش قیمت ها شده ، چرا تورم کاهش نمی یابد؟
- بازار سهام با دامنه کنونی امکان نقدشوندگی زیادی ندارد. در واقع نقدینگی در این بازار قفل شده و دیگر پول چندانی از بازار سهام خارج نمی شود و اگر خارج شود هم به سمت بازار پول حرکت کرده است، پس چرا تورم کم نمی شود؟ کسانی که ادعا می کنند بوس تورم زا بوده به این سوال هم پاسخگو باشند.
هر دولتی بخواهد سیاست گذاری درست در تجهیز پس اندازها داشته باشد باید پول را به سمت بازار اولیه و ثانویه سوق دهد. این در حالی است که چنین سیاستی از سوی دولت از مرداد سال گذشته به وقوع نپیوست. به عبارت دقیق تر هیچ سیاست تشویقی از سوی دولت مشاهده نشده است. تنها موردی که به بازار سهام کمک کرده، رشد قیمت ها در بازارهای جهانی بوده که سبب شده صنایع فعال در بورس تحت تاثیر این امر قرار گیرند وگرنه هیچ حمایت و تشویقی از سوی دولتمردان انجام نشده است.
- یکی از مهمترین دلایل تاثیرگذار بر افت بازار سهام، عدم اجرای دقیق حاکمیت شرکتی در بنگاه های اقتصادی است. سازمان بورس در تحقق این امر نقش کلیدی دارد و سیاست های اخذ شده نیز باید ماندگار باشد تا در بلندمدت بتوان تاثیر مثبت این امر را بر بازار سرمایه مشاهده کرد.
مهمترین طرح برون رفت از شرایط فرسایشی فعلی بازار سرمایه
تورم راحت ترین روش پوشش و تحمیل هزینه های ناکارآمدی دولت به جامعه است
