روزبه شریعتی (کارشناس بازار سرمایه) اثر قطع گاز صنایع، قیمت گذاری دستوری، دلار ترجیحی، فروش اوراق دولتی، نرخ بازده سود بدون ریسک، ابهامات سیاسی و … بر وضعیت بورس را مورد بررسی قرار داد و به تحلیل شرایط بازار سهام پرداخت و گفت: دولت به دلیل کسری بودجه بی وقفه درحال عرضه اوراق بوده و باعث شده نرخ بازده سود بدون ریسک به محدوده بیش از ۲۴ درصد برسد و همین موضوع یکی از اهرم هایی است که به بازار سرمایه فشار وارد می کند تا نتواند صعودی شود. لازم به ذکر است که فروش اوراق یکی از موانع رشد و بهبود وضعیت بازار است.
بررسی اثر چند عامل سیاسی اقتصادی بر بورس
روزبه شریعتی به ایسنا گفت: ایران از نظر ذخایر گازی دارای رتبه دوم در دنیا است و بیش از ۱۷ درصد ذخایر گازی جهان به ایران اختصاص دارد. درحالی که باید ایران یکی از مهمترین صادرکنندگان گاز در جهان باشد، انتظار نمی رود در این زمینه با مشکل مواجه شود.
اثرات منفی عدم سرمایه گذاری بر حوزه انرژی
وی افزود: مهم ترین دلیلی که کشور در این زمینه به این نقطه رسیده، عدم سرمایه گذاری در صنعت گاز است. قاعدتا زمانی که سرمایه گذاری صورت نگیرد، نمی‌توان از ۳۰ میلیارد مترمکعب ذخایر گازی برداشت کرد. طبق آمارها، مصرف روزانه گاز ۷۰۰ میلیون مترمکعب بوده که سهم خانگی ۲۰۰ میلیون مترمکعب است. مصرف بخش خانگی تقریبا ۶ برابر از سرانه مصرف دنیا بالاتر است!
این تحلیلگر بازار سرمایه ادامه داد: از آنجایی که سرمایه گذاری مجدد انجام نشده، نشانه های آن از سال گذشته کم کم مشهود شده و به نظر می‌رسد از سال ۱۴۰۴ اگر سرمایه گذاری مجدد صورت نگیرد، عملا با کمبود گاز مواجه خواهیم شد. البته این عدم سرمایه گذاری در حوزه های دیگر از جمله آب و برق نیز قابل مشاهده است.
شریعتی توضیح داد: از یک طرف جذابیت سرمایه گذاری برای بخش خصوصی وجود ندارد و از طرف دیگر، از آنجایی که دولت نتوانسته نفت صادر کند، سرمایه اضافی برای سرمایه گذاری ندارد و فقط می‌تواند خرج روزمره را تامین کند. در چنین شرایطی انتخاب مسیر درست از اهمیت بیشتری برخوردار است. یعنی یارانه انرژی را حذف و افراد نیازمند را شناسایی کنند و اینطور نباشد که گاز و برق و آب برای همه مردم بصورت یکپارچه ارزان باشد، باید از افرادی که پرمصرف هستند و درآمد بالایی دارند قیمت واقعی گرفته و به افرادی که ضعیف تر هستند یارانه نقدی داده شود.
وی اضافه کرد: بعضا کارخانه های فولاد که بسیار آب بر هستند در استان هایی واقع شده اند که با بحران آب روبرو است. از طرف دیگر برق از طریق نیروگاه های سیکل ترکیبی یا گازی تامین می شود. بنابراین اگر مشکل گاز پیدا شود مشکل برق هم پیدا خواهیم کرد. در این شرایط راه حل کوتاه مدتی که برای جلوگیری از قطع برق و گاز بخش خانگی گرفته می شود این است که برق و گاز صنایع قطع شود.
تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به قطعی برق صنایع در فصل تابستان گفت: برق در تابستان برای صنایع فولادی و برخی صنایع سیمانی قطع شد. نتیجه آن طبق اعلام انجمن فولاد در ۲۳ شهریور این بود که بیش از شش میلیارد دلار ضرر به اقتصاد وارد شد. زیرا کشوری که از کمبود ارز رنج می‌برد، برق تنها صنایع ارزآور را قطع می‌کند و باعث می شود ورود ارز به داخل کمتر شود. شش میلیارد دلار می‌توانست گندم یک سال را تامین کند.
بیشتر بخوانید:
بزرگترین تحریم های داخلی از زبان حقانی نسب
حقانی نسب: چرا بر اجرای روش غلط بانکداری اصرار دارید
حقانی نسب در گفتگو با تیوا بورس: خاندوزی فروش املاک مازاد را از وزارتخانه خود شروع کند
الاکلنگ کاهش تولید و افزایش قیمت
شریعتی عنوان کرد: مشابه اتفاق مذکور در زمستان می افتد. فهرستی برای قطعی گاز برخی صنایع فولادی و سیمانی تهیه شده و احتمالا دامنه آن به پتروشیمی ها هم می رسد. به عبارت دیگر در بازار سرمایه تحلیلگران به سمتی می روند که برای تولید یک شرکت به جای ۱۲ ماه، ۱۱ ماه می بینند. البته این اتفاق در مجموع احتمالا به درآمد شرکت آسیب جدی نمی زند. زیرا به همان میزانی که کمبود عرضه یا تولید رخ می دهد قیمت محصولات رشد می کند.
وی درمورد قیمت سیمان و فولاد توضیح داد: در تابستان که برق صنایع سیمانی قطع شد، قیمت سیمان پاکتی تیپ دو تا بیش از ۱۰۰ هزار تومان رشد کرد و حتی باعث اعتراض برخی شد که دلیل آن را عرضه سیمان در بورس کالا می‌دانستند. این درحالی است که میزان تولید شرکت های سیمانی در تابستان کمتر شد. این اتفاق در زمستان نیز رخ می‌دهد. برای مثال کارخانه های اسفنجی زن تا شهریور ماه هر تن آهن اسفنجی را ۸.۵ میلیون تومان می‌فروختند اما این رقم در هفته قبل به بیش از ۹.۵ میلیون رسیده است. زیرا برخی از کارخانه ها گازبر هستند و با کاهش تولید، قیمت محصولات آنها افزایش می‌یابد. این موضوع را در گزارش های ماهانه شرکت ها می‌توان مشاهده کرد.
قطعی ها کارشناسی نیست
این تحلیلگر بازار سرمایه در ادامه با بیان اینکه به نظر بورسی ها، قطعی ها کارشناسی نیست، تصریح کرد: طبق تحلیل ها، ارزش افزوده صنعت فولاد نسبت به ارزش افزوده صنعت پتروشیمی بیشتر است. در نتیجه گاز فولادی ها نباید قطع شود. در قطعی ها این موضوع براورد نمی شود که به ازای هر یک متر مکعب گازی که مصرف می شود چه مقدار ارزش افزوده وجود دارد. حتی بهتر است برای قطع بهینه برای مثال گاز یک بخش خانگی در استان تهران قطع شود که یک کارخانه فولادی در استان سمنان بتواند تولید کند. اما سهمیه بندی ها به جای گزیده محور استان محور است.
شریعتی با بیان اینکه قطعی گاز صنایع برای بازار سرمایه دارای ریسک است، ادامه داد: این ریسک نسبت به بقیه ابهامات و ریسک هایی که بازار با آنها دست و پنجه نرم می‌کند کم‌رنگ تر است. زیرا با کمبود تولید، قیمت محصولات افزایش می یابد. احتمالا شرکت ها فولادی، سیمانی و پتروشیمی به این سمت بروند که تعمیرات را با قطعی برق و گاز همزمان کنند.
تحلیل شرایط بورس
وی با اشاره به حرکت شاخص کل بورس در محدوده یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد عنوان کرد: هرچند نرخ ارز به بیش از ۲۹ هزار تومان رسیده اما ابهامات از سوی دولت بر خلاف اظهارات درحال افزایش است. ابهاماتی در زمینه عدم تکلیف نرخ گذاری دستوری، عدم تکلیف برای ارز ترجیحی، و… باعث شده علامت سوال هایی برای بازار وجود داشته باشد و با توجه به کسری بودجه دولت، ترس از اینکه چه اتفاقی رخ می‌دهد برای بازار وجود دارد.
تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به فروش اوراق توسط دولت گفت: دولت به دلیل کسری بودجه بی وقفه درحال عرضه اوراق بوده و باعث شده نرخ بازده سود بدون ریسک به محدوده بیش از ۲۴ درصد برسد و همین موضوع یکی از اهرم هایی است که به بازار سرمایه فشار وارد می کند تا نتواند صعودی شود. با این حال ظرفیت های بازار حفظ شده است. صحبت از این شده برخی از ارزهای صادراتی شرکت ها با قیمتی بالاتر از کف قیمت نیما فروخته شود. درحال حاضر اختلاف بین نیما و بازار آزاد به تقریبا بالاترین حد رسیده و این موضوع باعث می‌شود شرکت ها تمایل نداشته باشند ارز را در سامانه نیما عرضه کنند.
شریعتی افزود: TTM P/E تقریبا ۸۰ شرکت بزرگ بازار سرمایه به کمتر از هشت واحد رسیده و P/E فوروارد این ۸۰ شرکت نیز به کمتر از ۶ واحد رسیده است. یعنی بازار در شرایط ارزنده قرار است اما ابهامات سیاست خارجی و داخلی و ابهامات اقتصادی اجازه نمی‌دهند بازار بتواند مسیر درست را پیدا کند. به نظر می رسد تا یک ماه آینده مسیر شفاف تری پیش روی بازار قرار بگیرد.
