طی ۲۴ سال گذشته، ۶ دولت تغییر کرده و سه فرد، ریاست‌جمهوری را بر عهده گرفته‌اند. در این سال‌ها بر اساس آنچه آمار و ارقام نشان می‌دهد دولت دوازدهم هم از نظر رشد اسمی و هم واقعی رکورد بیشترین میزان بازدهی شاخص کل بورس را در میان ۶ دولت اخیر، به خود اختصاص داده است. دوره‌ای که شاهد فرازوفرود چندباره همه بازارهای دارایی بودیم و سرانجام با ثبت بازده اسمی ۱۵۷۱درصدی و بازده واقعی ۴۴۴درصدی پرونده بورسی دولت دوازدهم نیز بسته شد.
اما آنچه باعث ثبت این رکورد شد، نه رشد بخش واقعی اقتصاد و انعکاس آن بر بازار سهام، بلکه افزایش انتظارات تورمی به دلایل مختلفی همچون خروج آمریکا از برجام، تحریم‌های جدید اقتصادی، جهش‌های پی در پی ارزی، افزایش تورم و هر آن چیزی بود که سرمایه‌گذاران را در تکاپوی حفظ ارزش ریالی سرمایه‌شان انداخت و با افزایش ضریب نفوذ بورس میان عامه مردم و روانه شدن سیل نقدینگی به تالار شیشه‌ای، سبب بروز ابرنوسان‌های متعدد در این بازار شد.
پیش بینی بورس مرداد ماه ۱۴۰۰
پیش بینی بورس تا پایان مرداد ماه/ ریسک های فعلی بازار
بررسی بازدهی بازار سهام در ۶ دولت اخیر
روز یکشنبه دولت دوازدهم آخرین جلسه خود را برگزار کرد و امروز مراسم تنفیذ حکم سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شود. این در حالی است که دنیای اقتصاد در گزارشی کارنامه بورسی سه رئیس‌جمهور اخیر ایران را که ۶ دولت را مدیریت کردند، مورد بررسی قرار داد.
رکورد بورسی دولت دوازدهم
بررسی‌ها نشان می‌دهد شاخص کل بورس تهران در دولت دوازدهم با بیشترین میزان رشد همراه شده و از محدوده ۸۱ هزار واحدی، در پایان کار دولت به یک‌میلیون و ۳۵۷هزار واحد رسیده است تا بازدهی اسمی ۱۵۷۱درصدی را نشان دهد. با در نظر گرفتن تورم، بازدهی واقعی شاخص کل بورس در دوره دوم ریاست‌جمهوری حسن روحانی ۴۴۴درصد برآورد می‌شود که باز هم رکورددار بازدهی در بین ۶ دولت اخیر است.
بورس در این دوره چهارساله با فراز و فرود بسیاری همراه شد. در سال ۹۶ بورس تهران معاملات خود را پس از اصلاح قیمت‌ها در اسفند ۹۵ نسبتا مثبت آغاز کرد. رشد قیمت سهام تا زمان انتخابات ریاست‌جمهوری ادامه یافت و با پیروزی مجدد حسن روحانی به اوج خود رسید. با این حال مطابق پیش‌بینی‌ها پس از فروکش کردن هیجانات به دلیل نداشتن پشتوانه بنیادی صعود سهام، افت قیمت کالاها در بازارهای جهانی، ریزش شاخص سهام را طی خردادماه در پی داشت؛ گویی در آن شرایط بازار در انتظار یک بهانه برای ریزش قیمت‌ها بود.
به عبارت دیگر رشدهای قیمتی در بازار سهام در ماه‌های فروردین و اردیبهشت سال ۹۶ مبنای بنیادین چندانی نداشت و تنها دلیلی که بورس تهران را در مسیر صعودی قرار داد، ورود نقدینگی جدید به بازار سهام و هیجان پیش از انتخابات بود. سیر نزولی قیمت‌ها در روزهای ابتدایی به بهانه افت قیمت‌های جهانی صورت گرفت.
علاوه بر این افزایش نگرانی‌ها درباره تصویب تحریم‌های جدید توسط آمریکا نیز در افت شاخص سهام اثرگذار بود. در تابستان ۹۶، کاهش نرخ سود بانکی سبب شد پول‌های سرگردان روانه تالار شیشه‌ای شوند و شاهد رشد قیمت سهام باشیم. با ورود به فصل پاییز افزایش نااطمینانی سیاسی درباره نحوه واکنش رئیس‌جمهور آمریکا به موضوع پایبندی ایران به برجام یکی از عواملی بود که مانع رشد قیمت سهام شد. در ادامه نیز هرچه به زمان اعلام نظر رسمی ترامپ درباره برجام نزدیک‌تر شدیم، فضای احتیاطی در میان سهامداران شدت بیشتری گرفت و در نهایت سال ۹۶ با بازدهی اسمی ۷/ ۲۴ درصدی و بازدهی واقعی ۲/ ۱۸درصدی پایان یافت.
در سال ۹۷، بورس متلاطم شد. خروج آمریکا از برجام، بازگشت مجدد تحریم‌ها در کنار جنگ تجاری بزرگ‌ترین اقتصادهای دنیا، جهش نرخ دلار و از همه مهم‌تر برخی سیاست‌های نادرست اقتصادی همچون اعمال محدودیت‌های معاملاتی در بورس کالا سبب شد شاهد ورود حجم انبوه نقدینگی به بازارهای دارایی باشیم.
در این سال دلار با ثبت رشد ۱۶۷درصدی، از ۴۸۰۰ تومان به ۱۳هزار تومان افزایش یافت و سکه نیز جهش ۱۸۵ درصدی را ثبت کرد. در این فضا شاخص کل بورس تهران به رشد اسمی حدود ۸۶ درصدی بسنده کرد. سال ۹۸ با جهش نرخ تورم و ارز، تحریم‌های جدید اقتصادی و کاهش قیمت‌های جهانی فلزات همراه شد. در این سال، بازدهی کل بورس تهران در پی هجوم بی‌سابقه پول‌های خرد به رقم باورنکردنی ۱۸۱درصد رسید که بیشترین میزان رشد سالانه این نماگر در تاریخ فعالیت این بازار بود.
در این سال افزایش سفته‌بازی به‌ویژه در گرو‌ه‌های کوچک‌تر بورسی سبب شد نماگر هم‌وزن با رشد عجیب ۴۳۷درصدی همراه شود و عرضه‌های اولیه پرطرفدار شوند. این بازدهی‌ها در حالی رقم خورد که در بازارهای رقیب، دلار ۲۲درصد و سکه ۳۱درصد رشد کرده بود. در پایان این سال، همه‌گیری کرونا نیز به ریسک‌های موجود افزود و انتظارات تورمی شکل جدی‌تری به خود گرفت.
اعمال محدودیت‌های کرونایی برای برخی کسب‌وکارها و تعطیلی برخی مشاغل پول‌های بیشتری را روانه تالار شیشه‌ای کرد. این وضعیت سبب افزایش شتاب رشد قیمت سهام در ماه‌های پایانی سال ۹۸ شد و همزمان دولت و رسانه‌ها اقدام به تبلیغات گسترده و تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در بازار سهام کردند.
اینگونه بود که شاهد افزایش صدور کدهای معاملاتی آنلاین و ورود عموم مردم به بازار سهام بودیم. افزایش محسوس تقاضا برای سهام که حالا در قیمت‌هایی بالاتر از ارزش ذاتی خود در حال دادوستد بودند، رشد قیمت سهام را سرعت داد. این روند در سال ۹۹ نیز ادامه پیدا کرد، به‌طوری که پس از گذشت کمتر از پنج ماه از آغاز این سال، نماگر اصلی بورس تهران تا ارتفاع ۲میلیون و ۷۸ هزار واحد پیشروی کرد و رشد بیش از ۳۰۰درصدی را رقم زد. اما این فاز شیدایی پایان یافت و پس از آن نزول فرسایشی دامن بورس‌بازان را گرفت.
به این ترتیب شاخص کل بورس تهران سال ۹۹ را با رشد ۱۵۵درصدی به پایان رساند و نماگر هم‌وزن نیز صعود ۱۴۸درصدی را ثبت کرد. بازدهی واقعی شاخص کل بورس تهران در این سال، ۷۲درصد برآورد شد. اما سال ۱۴۰۰ برای بورس‌بازان تا به اینجای کار کمتر از ۴ درصد سود داشته است. بهار امسال با افت ۶/ ۱۰ درصدی عنوان سردترین بهار تاریخ بورس تهران را به خود اختصاص داد، اما تیرماه با رشد ۲/ ۱۲درصدی شاخص کل، به فصلی گرم برای سهامداران تبدیل شد و انتظار می‌رود در ماه‌های آینده نیز رشدی آهسته و پیوسته را دنبال کند. به این ترتیب دوره دوم ریاست‌جمهوری حسن روحانی، در مجموع با ثبت رشد ۱۵۷۱درصدی شاخص کل به پایان رسید که بازده واقعی آن ۴۴۴درصد برآورد شد. به این ترتیب تا به اینجای کار، رکورد رشد بورس در دست دولت دوازدهم است که البته با ابرنوسانات چندباره مواجه بود.
نگاهی به دوره‌های پیشین
بررسی آمار و ارقام نشان می‌دهد در دولت هفتم یعنی نخستین دوره ریاست سیدمحمد خاتمی طی سال‌های ۷۶ تا ۸۰، شاخص کل بورس تهران با رشد اسمی ۱۰۸ درصدی و رشد واقعی ۱۵درصدی همراه شد. این عملکرد مثبت در چهار سال بعدی یعنی ۸۰ تا ۸۴ و زمان فعالیت دولت هشتم با شدت بیشتری ادامه یافت. بازدهی اسمی بورس در این برهه زمانی به ۲۳۴درصد رسید و با تعدیل اثر تورم، این میزان رشد ۱۰۳درصد برآورده شد. با روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد به عنوان رئیس دولت نهم، بازارها واکنش منفی نشان دادند. در دوره نخست ریاست‌جمهوری وی، شاخص کل بورس تهران با افت ۱۸درصدی مواجه شد و بازدهی واقعی آن نیز منفی ۵۶درصد بود. در دوره دوم ریاست احمدی‌نژاد یعنی دولت دهم، ورق برگشت.
شاخص کل سهام سال ۸۸ با رشد ۵۷درصدی همراه شد و در سه سال بعدی یعنی ۸۹، ۹۰ و ۹۱ به ترتیب با افزایش ۸۶، ۱۱ و ۴۷ درصدی همراه شد و چندماه نخست سال ۹۲ را با رشد ۲۰ درصدی به پایان رساند تا پرونده بورسی دولت دهم با رشد اسمی ۳۸۹درصدی و رشد واقعی ۱۰۵درصدی شاخص کل بسته شود.
