افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم (صرف سهام) یکی از انواع افزایش سرمایه می باشد که در ایران زیاد مورد استقبال قرار نگرفته اما این روش جزو بهترین انواع افزایش سرمایه می باشد و با افزایش سرمایه از محل صرف سهام از رقیق شدن قیمت سهم جلوگیرى مى شود و با وجود منابع قابل توجه صرف سهام در اختیار شرکت، سودآورى و EPS شرکت چند برابر مى شود و به احتمال خیلی زیاد در ادامه افزایش قیمت قابل توجه سهم و کاهش ریسک سهم در بازار را در پى خواهد داشت.

افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم چیست؟

در افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم یا صرف سهام، شرکت تصمیم میگیرد سهام خود را به قیمتی بیش از قیمت اسمی و به واسطه پذیره نویسی بفروشد و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی را به حسابی تحت عنوان حساب انباشته شرکت انتقال دهد یا در ازای آن سهام جدید به سهامداران قبلی بدهد.

در افزایش سرمایه به روش صرف سهام پذیره نویسی سهام جدید ناشی از افزایش سرمایه به قیمت بازاری سهم انجام خواهد شد.

درباره مزایای افزایش سرمایه برای سهامداران بیشتر بخوانید

صرف سهام یعنی چه؟ صرف سهام بیان کننده مبلغی است که علاوه بر ارزش اسمی باید برای هر سهم پرداخت می شود.

توجه کنید: فرض کنید یک شرکت سهامی اقدام به افزایش سرمایه میکند و از همه سهامداران خود می خواهد که مبلغی را به ازای هر سهم برای خرید سهام جدید وارد شرکت کنند. همانطور که میدانید در ایران معمولا از سهامداران خواسته می شود تا مبلغ ۱۰۰تومان به ازای هر سهم به حساب شرکت واریز شود.

حال اگر شرکت از سهامداران بخواهد مبلغی مازاد بر ۱۰۰ تومان برای هر سهم واریز کنند مبلغ مازاد بر ارزش اسمی تحت عنوان صرف سهام در ترازنامه شرکت ثبت می شود.

البته روش صرف سهام هنوز در ایران رایج نشده و بیشتر از افزایش سرمایه به روش سنتی و با ایجاد سهام حق تقدم مورد استقبال قرار میگیرد.

قیمت عرضه سهام طبق وضعیت بازار و تقاضا برای سهم جدید مشخص خواهد شد و بعد از فروش سهام جدید، معادل با ارزش اسمی سهام جدید، تا پایان مراحل قانونی ثبت افزایش سرمایه در حسابی سپرده‌گذاری خواهد شد.

همچنین مازاد مبلغ حاصل از فروش سهام جدید در حساب حقوق صاحبان سهام ثبت و سریعا در اختیار شرکت قرار خواهد گرفت.

درباره حق تقدم سهام و نحوه تبدیل آن به سهام عادی بیشتر بخوانید

لایحه افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم (صرف سهام)

همانطور که قبلا هم اشاره کردیم افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم (صرف سهام) هنوز در ایران رایج نشده و افزایش سرمایه به همان روش سنتی انجام میگیرد، درواقع سازمان بورس و اوراق بهادار، با توجه به مفاد لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت در ابتدا استفاده از این روش را ممکن نمیدانست.

اما روش افزایش سرمایه از طریق صدور سهام جدید، در همین لایحه به شرح بندهای زیر پیش‌بینی شده:

ماده ۱۵۷

– سرمایه شرکت را می‌توان از طریق صدور سهام جدید افزایش داد.

‌ماده ۱۵۸

– تأدیه مبلغ اسمی سهام جدید از طریق عواید حاصله از اضافه ارزش سهام جدید به سرمایه شرکت امکان‌پذیراست.

ماده ۱۶۰

– شرکت می‌تواند سهام جدید را برابر مبلغ اسمی بفروشد یا اینکه مبلغی علاوه بر مبلغ اسمی سهم به‌عنوان اضافه ارزش سهم از‌ خریداران دریافت کند. شرکت می‌تواند عواید حاصله از اضافه ارزش سهام فروخته شده را به اندوخته منتقل سازد.

‌ماده ۱۶۳

– هیات‌مدیره در هر حال مکلف است در هر نوبت پس از عملی ساختن افزایش سرمایه حداکثر ظرف یک ماه مراتب را ضمن اصلاح‌اساسنامه در قسمت مربوط به مقدار سرمایه ثبت شده شرکت به مرجع ثبت شرکت‌ها اعلام کند تا پس از ثبت برای اطلاع عموم آگهی شود.

با توجه به مزایای این روش و رعایت عادلانه منافع سهامداران که تعداد آنها به طرز قابل توجهی افزایش یافته، موقع آن رسیده است که سازمان بورس و اوراق بهادار، افزایش سرمایه به روش SPO را تنها روش افزایش سرمایه پس از عرضه اولیه، به شرکت‌های پذیرفته شده در بورس یا فرابورس تکلیف کند.

بیشتر بخوانید: نحوه خرید و فروش سهام بعد از افزایش سرمایه

مزایاى افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم

• از مزایاى افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم میتوان به این موضوع اشاره کرد که با افزایش سرمایه از محل صرف سهام از رقیق شدن قیمت سهم جلوگیرى مى شود و با وجود منابع قابل توجه صرف سهام در اختیار شرکت، سودآورى و EPS شرکت چند برابر مى شود و به احتمال خیلی زیاد در ادامه افزایش قیمت قابل توجه سهم و کاهش ریسک سهم در بازار را در پى خواهد داشت.
• از دیگر مزیت هاى صرف سهام، به کارگیرى آن براى اصلاح ساختار مالى شرکت ها می باشد. علی الخصوص در شرکت هاى غیر بورسی و شرکت هایی که داراى پروژه هاى سرمایه گذارى هستند افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم (صرف سهام) بسیار مفید خواهد بود و به شدت توصیه مى شود.
• اندوخته صرف سهام باعث کاهش ریسک ناشى از عدم توان بازپرداخت بدهى ها می شود. با اینکار اعتبار شرکت در بازار و صنعت افزایش می یابد.

معایب افزایش سرمایه به روش صرف سهام

• در صورتی که سهام دار اصلى سهم تصمیم به مشارکت در افزایش سرمایه نداشته باشد و یا اینکه اینکار با منافع آن در تعارض باشد بگونه ای که کنترل شرکت از دستش خارج شود، افزایش سرمایه محقق نخواهد شد.
• ممکن است در مواردى هیچ شخصى حاضر به خرید سهام پذیره نویسى نشده نباشد.