در افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها که از سال گذشته مورد توجه سهامداران قرار گرفته، شرکت دارایی های ثابت مشهود خود را مانند زمین، ساختمان، ماشین آلات و تجهیزات، سرمایه گذاری ها و … را مورد تجدید ارزیابی قرار می دهد. در این روش به همان میزان که تعداد سهام شما افزایش می یابد قیمت آن کاهش پیدا خواهد کرد، به همین علت تغییری در دارایی شما رخ نخواهد داد. در ادامه جزئیات افزایش سرمایه از محل دارایی ها را با هم بررسی می کنیم.
تجدید ارزیابی دارایی ها یعنی چه؟
شرکت‌ها دارایی‌هایی مانند زمین، ساختمان، تجهیزات و تأسیسات را که جزو دارایی‌های غیر جاری یا همان دارایی های بلندمدت محسوب میشوند را به قیمت تمام‌شده خرید ثبت میکنند. بر این اساس اگر شرکت یک قطعه زمین را در سال 1375 به قیمت 100 میلیون ریال خریده باشد و تا به امروز مالکیت زمین در دست شرکت باشد، این زمین در سال 1399 به قیمت سال 75 یعنی 100 میلیون ریال در دفاتر ثبت شده است. درحالی‌که در حال حاضر ارزش روز آن زمین 10 میلیارد می‌باشد.
در این شرایط شرکت میتواند اقدام به اجرای افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها از طریق به‌روز کردن قیمت زمین نماید پس برای اینکار شرکت باید یس از ارزیابی‌های کارشناسی و اخذ تمامی مجوزها در ترازنامه قیمت زمین را به 10 میلیارد ریال افزایش داده و مابه‌التفاوت 10 میلیارد ریال و ۱۰۰ میلیون ریال را به‌حساب سرمایه منظور کند.
همانطور که اشاره کردیم در افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها، شرکت دارایی های ثابت مشهود خود را مانند زمین، ساختمان، ماشین آلات و تجهیزات، سرمایه گذاری ها و … را مورد تجدید ارزیابی قرار می دهند.
بیشتر بخوانید: منظور از تجدید ارزیابی دارایی شرکت ها
با این روش ارزش دارایی های شرکت در ترازنامه آپدیت خواهد شد. در نهایت چون معادله حسابداری در ترازنامه باید برقرار باقی بماند و بدهی های شرکت نیز تغییری نکرده، سرمایه شرکت باید افزایش یابد تا این معادله برقرار بماند.
در روش افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها پولی به شرکت وارد نخواهد شد و تنها اتفاقی که رخ می دهد یک عملیات حسابداری در صورتهای مالی شرکت می باشد. در واقع در این روش به همان میزان که تعداد سهام شما افزایش می یابد قیمت آن کاهش پیدا خواهد کرد، به همین علت تغییری در دارایی شما رخ نخواهد داد.
در افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی ، با توجه به اینکه حساب افزایش سرمایه به روش ذکر شده اندوختهای غیرقابل تقسیم می باشد و به عنوان بخشی از حقوق صاحبان سرمایه هم به حساب می آید، در هر دوره مالی به میزان استهلاک ناشی از اختلاف تجدید ارزیابی به عنوان هزینه منظور و به حساب افزایش سرمایه منتقل خواهد شد اما در ارزش ذاتی شرکت تغییری نخواهد کرد.
در افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی به سهامداران سهام جایزه تعلق میگیرد
اگر سهامدار بلند مدتی هستید، شرکت در برنامه افزایش سرمایه شرکت ها از تجدید ارزیابی دارایی ها که منجر به اعطای سهام جایزه می شود را توصیه می کنیم.
نحوه دریافت سهام جایزه به این صورت است که معمولا ۲ ماه پس از ثبت آگهی افزایش سرمایه، سهام جایزه به پرتفو سهامداران بصورت رایگان اضافه و قابل معامله خواهد شد.
سهام جایزه به کلیه سهامدارانی که در مجمع افزایش سرمایه شرکت کنند تعلق میگیرد و سهامداران بدون اینکه هزینه ای پرداخت کنند، مالک سهام جایزه می شوند البته میزان مالکیت سهامداران بعد از افزایش سرمایه تغییری نخواهد کرد.
توجه فرمایید منظور از اینکه مالکیت سهامداران بعد از افزایش سرمایه تغییری نخواهد کرد این است که تغییری در دارایی های سهامداران رخ نمی دهد: یعنی پس از افزایش سرمایه که تعداد سهام افراد زیاد شد، قیمت جدید سهام به همان میزان کاهش می یابد که دارایی سهامداران تغییری نکند اما تعداد سهام آنها افزایش یابد.
همچنین بخوانید: سهام جایزه چیست و عوامل مؤثر در انتخاب سهام جایزه کدامند؟
دارایی های استهلاک پذیر در تجدید ارزیابی
براساس قانون مالیات‌های مستقیم در ایران جز در بعضی از موارد، تمامی دارایی‌های بلندمدت شرکت براساس فرمول اعلامی در قانون باید مستهلک شوند و برای هرکدام از دارایی‌ها فرمول خاصی تعریف‌شده است.
استهلاک دارایی‌ها در حکم هزینه ناشی از درآمد ایجادشده توسط آن دارایی بوده و از درآمدهای آن سال شرکت کسر می شود. از میان انواع دارایی‌هایی که امکان دارد در افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی مورداستفاده قرار گیرد، زمین استهلاک‌پذیر نخواهد بود ولی سایر دارایی‌ها استهلاک‌پذیر مانند ساختمان و … استهلاک پذیر هستند و طی سالیان از ارزش دفتری آنها در ترازنامه کسر می‌گردد و به‌عنوان هزینه دوره گزارش میشود.
شرکت های مشمول ماده 141 ملزم به افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی
طبق قانون تجارت(اصلاحیه) شرکت‌هایی که زیان انباشته آنها بیش از نصف سرمایه در ترازنامه باشند مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت هستند و باید علاوه بر برگزاری مجمع فوق‌العاده در مورد ابقا یا انحلال شرکت تصمیم‌گیری کنند.
اگر در مجمع فوق العاده تصمیم به ادامه فعالیت گرفته شود، شرکت باید اقدام به افزایش سرمایه کند تا از شمولیت این ماده خارج شود.
با توجه به اینکه این شرکت‌ها سود انباشته و وضعیت مناسبی برای افزایش سرمایه از محل آورده ندارند مجبورند از افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها برای خروج از شمولیت ماده ۱۴۱ قانون تجارت کمک بگیرند.
در شرایط عدم وجود مصوبات حمایتی و بر طبق قانون مالیات‌های مستقیم، شرکت‌هایی که اقدام به افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی می کنند باید معادل ۲۵ درصد از افزایش قیمت دارایی مذکور (در مثال ما ۲۵ درصد از اختلاف ۱۰۰ میلیون ریال و ۱۰ میلیارد ) را به‌عنوان مالیات به اداره مالیات پرداخت کنند و تا زمانی که دارایی‌های مذکور در تملک شرکت باشد باید هر ۵ سال تجدید ارزیابی را تکرار کند مگر اینکه دارایی تجدید ارزیابی‌شده بفروش برسد.
برای حمایت از شرکت‌ها، دولت در بودجه خود از شرکت‌های مشمول ماده ۱۴۱ حمایت کرده و بر این اساس شرکت‌هایی که مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت شده‌اند و اقدام به افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی می‌کند معاف از مالیات خواهند بود و این نکته بسیار مثبتی است به دلیل اینکه در طی فرایند افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی ها پولی وارد شرکت نمی‌شود.
بیشتر مطالعه کنید: مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت یعنی چه؟ راهکار خروج از آن چیست؟
محاسبه قیمت سهم پس از افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی ها
فرمول و نحوه محاسبه قیمت سهم پس از افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی ها به شرح زیر می باشد:
شرکت‌هایی که از محل تجدید ارزیابی اقدام به افزایش سرمایه میکنند از نظر عملیاتی مشکلاتی دارند و البته تعدادی از شرکت‌ها نیز با انجام یک سری اقدامات اصلاحی زیان انباشته خود را کاهش یا حذف می‌نمایند.
افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها خوب است یا نه؟
افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها خوب است یا نه؟ سوالی ه برای بسیاری از سرمایه گذاران پیش می آید. برای پاسخ به این سوال باید افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی را از دید سرمایه‌گذاران و شرکت مورد بررسی قرار دهیم تا ببینیم این افزایش سرمایه که چه مزایا و معایبی برای شرکت و سهامداران دارد.
افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها از دید سرمایه‌گذاران
از سال گذشته افزایش سرمایه شرکت ها از تجدید ارزیابی دارایی ها بسیار رونق گرفته و هر شرکتی که تصمیم به افزایش سرمایه میگیرد با اسقبال سهامداران روبه‌رو میشود و از وقتی که گزارش طرح توجیهی افزایش سرمایه در سامانه کدال منتشر میشود تا قبل از برگزاری مجمع سهم با اسقبال خوبی همراه میشود و معمولا رشدهای چند صددرصدی را نصیب سرمایه‌گذاران مینند.
البته توجه داشته باشید که این موضوع یک مسئله روانی است و تنها دلیل بنیادی آن این است که با بزرگتر شدن دارایی‌های شرکت و ارزش دفتری آن سرمایه‌گذاران انتظار دارند که قیمت سهم رشد کند.
این درحالی است که طی افزایش سرمایه قیمت سهم اختلاف فاحشی باارزش دفتری هر سهم پیدا می‌کند مخصوصا اگر افزایش سرمایه چندهزار درصدی باشد و همین عامل باعث میشود تا قبل از برگزاری مجمع قیمت سهم طی معاملات رشد چشمگیری نماید.
حال اگر شرکت مدنظر بتواند طی معاملاتی زیان انباشته را صفر یا به سود انباشته تبدیل کند قیمت سهم رشد دوچندانی را تجربه خواهد کرد.
همچنین بخوانید بررسی روش های افزایش سرمایه بصورت کامل
افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها از دید عملکرد شرکت
برای بررسی افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها از دید عملکرد شرکت باید در نظر داشته باشید که برخی از شرکت‌ها دارایی‌های استهلاک‌پذیر و برخی دیگر دارایی‌های دیگری همچون زمین را مبنای تجدید ارزیابی قرار می‌دهند و درنتیجه رفتار متفاوتی را می‌توان برای آن در نظر گرفت:
افزایش سرمایه از محل دارایی‌های استهلاک‌پذیر
زمانی یک دارایی استهلاک‌پذیر مانند ماشین آلات و تجهیزات تولیدی یک کارخانه تجدید ارزیابی میشود بر اساس قانون مالیات‌های مستقیم باید بر اساس فرمول محاسبه استهلاک دارایی طی دوره تعریف‌شده مستهلک شود.
با این تفاوت که در حالت جدید مبلغ ریالی هزینه استهلاک بسیار بیشتر خواهد بود. درنتیجه اثر منفی سنگینی بر سودآوری شرکت داشته و موجب افت سنگین سود خالص هر سهم می‌گردد.
توجه: اگر چنانچه عملیات شرکت زیانده باشد مبلغ ریالی زیان هر سهم را افزایش می‌دهد و درنتیجه در سال‌های آینده موجب افت شدید سود هر سهم و درنتیجه نسبت قیمت به درآمد هر سهم(P/E) می‌گردد.
همچنین در این حالت نسبت‌های مهمی مانند بازده حقوق صاحبان سهام، بازده دارایی‌ها و بازده دارایی‌های ثابت (که معیارهای مهم جهت ارزیابی عملکرد شرکت هستند) و همچنین حاشیه سود ناخالص و حاشیه سود خالص افت شدیدی را تجربه خواهند کرد.
افزایش سرمایه از محل دارایی‌های استهلاک ناپذیر مانند زمین
در افزایش سرمایه از محل دارایی‌های استهلاک ناپذیر مانند زمین صرفاً ارزش روز دارایی که عموماً چند ده برابر ارزش دفتری آن هست بزرگتر شده و چون هزینه‌ای را به شرکت وارد نمی‌آورد نسبت به حالت قبل نسبت‌های مالی مهم مذکور را کمتر تحت تأثیر قرار می‌دهد.
همانطور که در فوق اشاره کردیم عموماً شرکت‌هایی که در عملیات اصلی خود با مشکل مواجه میشود و زیان انباشته سنگینی دارند از این روش استفاده میکنند و درنتیجه عموم این شرکت‌ها مشکلات زیادی در فرایند عملیاتی خود دارند و حتی اگر طی انجام معاملاتی بتوانند از شمولیت ماده ۱۴۱ خارچج شوند و زیان انباشته خود را صفر و یا به سود انباشته برسانند اما چون عملیات اصلی آنها زیانده است در طی چندین سال مالی مجدداً زیانده خواهند شد و در صورتهای مالی آنها شاهد زیان انباشته سنگین خواهیم بود.
همچنین نسبت‌های مالی مهم دیگری همچون گردش دارایی‌های ثابت و ضریب حقوق صاحبان سهام نیز کاهش می یابد می‌کند که ازلحاظ عملکرد مدیریتی در نگاه اول یک اشکال محسوب می‌گردد.
یکی از نکات مثبت در این فرایند هم چون سایر روش‌های افزایش سرمایه بهبود نسبت بدهی و درنتیجه افزایش ظرفیت وام‌گیری توسط شرکت جهت تأمین مالی فعالیت‌ها هست که البته درصورتی‌که به‌درستی مدیریت نشود میتواند موجب افزایش هزینه‌های مالی شرکت شود درحالی‌که هیچ عایدی مثبتی برای شرکت نداشته است.
تمامی توضیحات زمینه افت قیمت سهام پس از فروکش کردن هیجانات ناشی از افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی را در بازار رقم می‌زند و همین عامل موضوعی است که میتواند به‌عنوان یک نکته مهم موردتوجه قرار گیرد.
