براساس قوانین وضع شده توسط مجلس شورای اسلامی، تمام سرپرستان خانوار، مالکان و مستاجران موظفند اطلاعات مربوط به املاک خود را در سامانه ملی املاک و اسکان کشور به ثبت برسانند. از طرف دیگر، از تاریخ ۳۰ دی‌ماه ۱۴۰۳، صدور دسته چک نیز مشروط به ثبت این اطلاعات شده است. اما سامانه املاک و اسکان چیست و چرا این الزام قانونی به وجود آمده است؟
سامانه ملی املاک و اسکان چیست؟
به نقل از تجارت نیوز، این سامانه با هدف جمع‌آوری و مدیریت اطلاعات مرتبط با املاک و مستغلات سراسر کشور راه‌اندازی شده است. هدف اصلی از راه‌اندازی این سامانه، شفاف‌سازی وضعیت املاک، جلوگیری از احتکار و اجرای موثر قوانین مالیاتی است. کاربران می‌توانند از طریق نشانی اینترنتی amlak.mrud.ir وارد این سامانه شده و اطلاعات مربوط به محل سکونت خود را ثبت کنند.
ارتباط سامانه املاک و اسکان با صدور دسته چک
از تاریخ ۳۰ دی ۱۴۰۳، صدور دسته چک از طریق سامانه صیاد به ثبت اطلاعات در سامانه ملی املاک و اسکان مشروط شده است. این اقدام در راستای اجرای ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم انجام شده است که هدف آن شفاف‌سازی اقتصادی و مبارزه با فرار مالیاتی است. بنابراین، اگر اطلاعات مربوط به محل سکونت شما در سامانه ثبت نشده باشد، بانک‌ها از صدور دسته چک برای شما خودداری خواهند کرد.
اهداف سامانه
- شناسایی وضعیت مالکیت و محل سکونت خانوارها
- ایجاد پایگاه داده ملی برای سیاست‌گذاری در بخش مسکن
- اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی
- کمک به تخصیص عادلانه یارانه‌ها و خدمات دولتی (مانند حذف یارانه افراد دارای چند ملک)
وظایف مالکان و مستأجران
تمام خانوارها موظف‌اند اطلاعات محل سکونت و املاک خود را در سامانه ثبت یا به‌روزرسانی کنند.
مستأجران نیز باید مشخصات قرارداد اجاره خود را در سامانه وارد کنند.
کاربردهای سامانه
- شناسایی دقیق مالک و مستأجر هر واحد مسکونی
- پایش بازار مسکن و برنامه‌ریزی برای ساخت و عرضه
- مبنایی برای اخذ مالیات از خانه‌های خالی و سامان‌دهی یارانه‌ها
مراحل ثبت اطلاعات در سامانه املاک و اسکان
برای ثبت اطلاعات، باید وارد سامانه amlak.mrud.ir شوید. ثبت‌نام شامل چند مرحله ساده است:
۱. ورود به سامانه
- وارد سایت شوید و شماره موبایل به نام خودتان را وارد کنید.
- کد ملی را ثبت کرده و منتظر پیامک کد تأیید بمانید.
۲. احراز هویت
- کد ارسال‌شده را در سامانه وارد کنید تا وارد حساب کاربری شوید.
۳. ثبت کد پستی
- کد پستی محل سکونت را بنویسید.
- در صورت نداشتن کد، از سایت gnaf.post.ir آن را دریافت کنید.
- پس از نمایش آدرس، درستی آن را تأیید یا اصلاح کنید.
۴. ثبت اطلاعات ملک
اگر ملک شما در فهرست نمایش داده شد، آن را انتخاب کنید. در غیر این صورت گزینه «ثبت ملک جدید» را بزنید و اطلاعات زیر را وارد نمایید:
- آدرس دقیق و متراژ
- نوع کاربری (مسکونی، تجاری و…)
- وضعیت سکونت (مالک، مستأجر یا خالی)
- شماره طبقه و واحد
- شناسه قبض برق
- تاریخ شروع سکونت
- برای مستأجران: اطلاعات کامل قرارداد اجاره شامل نام مالک، مبلغ، مدت اجاره و فایل قرارداد
۵. بررسی و تأیید نهایی
- پیش از تأیید، همه اطلاعات را دقیق مرور کنید تا از بروز خطاهای قانونی جلوگیری شود.
- پس از ثبت نهایی، سامانه یک کد پیگیری صادر می‌کند که باید آن را برای مراجعات بعدی نگه دارید.
نکات مهم
- ثبت اطلاعات در سامانه کاملاً رایگان است.
- در صورت ثبت اشتباه، امکان ویرایش وجود دارد. از بخش «مدیریت ملک» در حساب کاربری می‌توانید تغییرات را اعمال کنید.
استثناها و معافیت‌ها
بر اساس ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم، برخی املاک و گروه‌ها از ثبت در سامانه معاف‌اند:
- خانه‌های روستایی
- خانه‌های خالی در شهرهای زیر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت
- املاک در حال ساخت
- املاک وقفی و موقوفه
برای استفاده از این معافیت‌ها، ارائه مدارک مربوطه و ثبت آن در سامانه ضروری است.
شرایط جدید دریافت دسته چک
تا پیش از این، صدور دسته چک تنها بر اساس سابقه بانکی، نداشتن چک برگشتی و اعتبارسنجی مشتری انجام می‌شد. اما اکنون علاوه بر این معیارها، تطابق اطلاعات کد پستی و کد ملی متقاضی با اطلاعات ثبت شده در سامانه املاک نیز ضروری است. این تغییرات برای افزایش شفافیت و جلوگیری از فعالیت‌های اقتصادی غیرشفاف به اجرا درآمده است.
بانک‌ها از این پس تنها برای حساب‌های جاری که اطلاعات ثبت شده در سامانه املاک را دارند، دسته چک صادر می‌کنند. علاوه بر این، داشتن سابقه اعتباری مناسب، نداشتن بدهی معوق و ثبت نام در سامانه صیاد از دیگر شرایط لازم برای دریافت دسته چک هستند.
سامانه صیاد و نقش آن در صدور دسته چک
سامانه صیاد که با هدف جلوگیری از جعل چک و افزایش شفافیت در معاملات راه‌اندازی شده است، اکنون با سامانه املاک و اسکان مرتبط شده است. ثبت اطلاعات چک‌ها در این سامانه، امنیت معاملات مالی را تضمین می‌کند و از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.
اهمیت ثبت اطلاعات در سامانه ملی املاک و اسکان
عدم ثبت اطلاعات در این سامانه می‌تواند منجر به مشکلات متعددی مانند عدم امکان صدور دسته چک یا اعمال مالیات بر خانه‌های خالی شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود سرپرستان خانوار هرچه سریع‌تر نسبت به ثبت اطلاعات خود اقدام کنند. این کار نه تنها از بروز مشکلات قانونی جلوگیری می‌کند، بلکه به شفافیت بیشتر در بازار املاک کمک می‌کند.
با توجه به تغییرات قانونی و الزامات جدید، ثبت اطلاعات در سامانه ملی املاک و اسکان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. این سامانه، ابزاری کارآمد برای مدیریت و نظارت بر بازار املاک و جلوگیری از فعالیت‌های غیرشفاف اقتصادی محسوب می‌شود.
