وقتی میخواهیم درباره رونق و رشد اقتصادی یا رکود اقتصادی صحبت کنیم و درباره آن نظر دهیم، باید افزایش یا کاهش تولید ناخالص داخلی را مورد بررسی قرار دهیم.
حتی کشورها و تعداد زیادی از صنایع هم، سهم خود را در اقتصاد جهانی و اقتصاد ملی، طبق میزان مشارکت در تولید ناخالص داخلی می‌سنجند.
تولید ناخالص داخلی، تاثیرات زیادی در بازار سرمایه‌ی کشورها دارد. به این دلیل که یک اقتصاد ضعیف معمولا درآمدهای پایین‌تری نیز نصیب شرکت‌هایش می‌کند.
سرمایه گذاران هم که سهام این شرکت ها را خریداری میکنند در شکل دهی استراتژی‌های معاملاتی و سرمایه‌گذاری خود از تغییرات تولید ناخالص داخلی در کنار تحلیل ها و استراتژی های دیگر در تحلیل های خود استفاده میکنند.
میزان درآمد سالیانه دولت تولید ناخالص داخلی یا همان GDP نیست. یکی از معیارهای اندازه‌گیری در اقتصاد تولید ناخالص داخلی می باشد. GDP حاصل مجموع ارزش کالاها و خدمات نهایی می باشد (منظور از کالاها و خدمات نهایی، کالا و خدماتی می باشد که در آخرین زنجیر تولید، تولید شده و خروخته می شود و از این کالا برای تولید و خدمات دیگر استفاده یا خریداری نمیشود) که در مدت زمان تعیین شده (بطور معمول یک ساله)، در یک کشور تولید می گردد.
تولید ناخالص داخلی یا همان GDP یک کشور میزان درآمد کل مردم داخل آن کشور را نمایش می دهد و فقط درآمد دولت در آن لحاظ نمی شود و با اینکه نوع درآمد و خدمات با هم تفاوت دارند اما ارزش پولی همه آنها محاسبه شده و در GDP هم اعمال میشود.
نحوه‌ی محاسبه‌ی تولید ناخالصی داخلی
برای محاسبه تولید ناخالص داخلی یک کشور سه شیوه مختلف وجود دارد که به شرح زیر می باشد:
محوریت هر یک به ترتیب، تولید، هزینه و یا درآمد است و انتظار داریم همگی نتایج یکسانی به ما بدهند.
- روش اول: محاسبه تولید ناخالص داخلی به روش تولید محور: جمع ارزش افزوده در هر مرحله از تولید (ارزش افزوده تمام فروش منهای ارزش ورودی‌های واسطه می باشد).
- روش دوم: محاسبه تولید ناخالص داخلی به روش هزینه محور: جمع خریدهای کاربران نهایی
- روش سوم: محاسبه تولید ناخالص داخلی به روش درآمد محور: جمع درآمد حاصل شده از موارد تولیدی
فرمول تولید ناخالص داخلی
فرمول محاسبه‌ی تولید ناخالص داخلی با روش هزینه محور:
تولید ناخالص داخلی = مصارف شخصی + سرمایه‌گذاری ناخالص خصوص + سرمایه گذاری دولتی + خرج‌های دولت + صادرات منهای واردات
انواع تولید ناخالص داخلی
تولید ناخالص داخلی اسمی (Nominal GDP): محاسبه تولید ناخالص داخلی اسمی با استفاده از قیمت‌های فعلی در بازار انجام می شود.
تولید ناخالص داخلی حقیقی (Real GDP): تورم در تولید ناخالص داخلی حقیقی، نقش زیاد و اساسی دارد و با تورم بالا و پایین میشود. در تولید ناخالص داخلی حقیقی ارزش و تعداد کالاها و خدمات یک اقتصاد در یک سال هم محاسبه میشود.
نرخ رشد تولید ناخالص داخلی: نرخ رشد GDP، با مقایسه یک‌چهارم تولید ناخالص داخلی کشور با یک‌چهارم قبلی محاسبه میشود. این کار سرعت رشد اقتصادی کشور را در یک سال نشان می‌دهد. این شاخص می‌تواند عددی مثبت یا منفی باشد که در صورت منفی شدن بیان‌گر فشار اقتصادی در آن برهه است.
سرانه تولید ناخالص داخلی: سرانه تولید ناخالص داخلی، GDP را بر مبنای هر فرد در جمعیت یک کشور مشخص می‌کند و از تقسیم تولید ناخالص داخلی اسمی به جمعیت کل آن کشور محاسبه میشود. از این سرانه برای مقایسه تولید ناخالص داخلی کشورهای مختلف استفاده میشود و در واقع این شاخص بیان‌گر سطح زندگی افراد در یک کشور است.
معایب تولید ناخالص داخلی
- شاخص تولید ناخالص داخلی فقط به پیشرفت کلی اقتصادی کشور میپردازد بدون اینکه سطح رفاه کلی جامعه را در نظر بگیرد.
- در اقتصاد آزاد جهانی، GDP محدود به مرزهای جغرافیایی می باشد.
- در شاخص تولید ناخالص داخلی، فعالیت‌های B2B یا کسب‌وکار به کسب‌وکار، در نظر گرفته نمی‌شوند.
- شاخص تولید ناخالص داخلی بسیاری از منابع درآمد غیر رسمی را شامل نمی شود.
